Đầu tháng Tư Đen đối với người dân Việt, Đại sứ Mỹ Ted Osius tại VN có đến báo cho Chủ Tịch Nước CSVN Trần đại Quang biết Ông được tái nhiệm làm đại sứ đặc mệnh toàn quyền tại VN. Nhơn dịp này Đại sứ Osius cũng nhắc lại TT Trump đã gửi một bức thư cho Ông Chủ tịch bày tỏ Hoa Kỳ muốn thúc đẩy các quan hệ với Việt Nam, và cá nhân Tổng Thống cũng cân nhắc chuyện sang Việt Nam tham dự Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương APEC vào cuối năm nay ở Đà Nẵng.
Bức thư được TT Trump gửi Chủ Tịch Quang từ hôm 23-3 nhưng Phủ Chủ Tịch, Bộ Ngoại Giao, trang web của chánh phủ, “báo đài” nhà nước không thấy phổ biến. Mãi một tuần sau khi đến gặp Chủ Tịch Quang, chính Đs Mỹ Osius mới nói ra. Và Chủ tịch Quang đáp lời, Ông gửi lời cám ơn tới TT Trump và bày tỏ “lãnh đạo Việt Nam sẵn sàng hợp tác duy trì và phát triển quan hệ giữa hai nước, thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện trên cơ sở cùng có lợi, tôn trọng thể chế chính trị, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của mỗi nước”.
Và sau đó báo chí của Đảng Nhà Nước CSVN, trong đó có thông tấn xã Việt Nam mới phổ biến rộng rãi tin này. Thực ra tin này không có gì mới, lạ. Nhiều phen các giới chức VNCS đã lên tiếng mừng, mời TT Trump rồi. Thủ Tướng Nguyễn xuân Phúc đã điện mừng TT Trump đắc cử, dù trễ nhưng vẫn có làm. Sau đó Ông còn công khai tuyên bố Ông sẵn sàng sang viếng Mỹ. Ngoại Trưởng Phạm bình Minh bên lề hội nghị G20 ở Đức cũng đã gặp tân Ngoại Trưởng Mỹ Tillerson bày tỏ ý kiến VN hợp tác với Mỹ và ngỏ lời mời Ngoại Trưởng và chuyển lời của lãnh đạo VN mời TT Trump sang VN dự hội nghị thượng đỉnh APEC.
Nhưng nếu phân tích thư này trong trong bối cảnh sau khi TT Trump đắc cử, TC đã triệu Tổng Bí Thư Đảng CSVN Nguyễn phú Trọng sang Bắc Kinh gặp Chủ Tịch Tập cận Bình. TC đã định hướng ngoại giao cho Đảng Nhà Nước CS, là phải “một đường máu chảy về tim”, gắn bó đồng hành với đồng chí TQ, chấm dứt trò đi đu dây với Mỹ, dứt khoát Thóat Mỹ, kềm chế phe Nhà Nước không hướng về Mỹ như thời Nguyễn tấn Dũng nữa.
Trong tình hình TC kềm kẹp Đảng Nhà Nước CSVN như vậy, lá thư của TT Trump gửi Chủ tịch Quang là con dao hai lưỡi, trò chơi hai mang. Dụng ý hay ý đồ [theo từ CS] là vừa lôi kéo Nhà Nước CSVN vừa ly gián Đảng CSVN với TC và ly gián phe lệ thuộc TC ra khỏi phe hướng về Mỹ.
Thứ nhứt, “Tiền sử và tiền sử” của Chủ Tịch Trần đại Quang cho thấy y là “bạn ta” (our friend) nói theo ngôn ngữ của CIA. Trừ Ngoại Trưởng Phạm bình Minh do công vụ ngoại giao thường tới lui, gần gũi Mỹ, chỉ có Chủ tịch Quang là viên chức lớn nhứt của Nhà Nước có dịp được Mỹ mời, được Mỹ đầu tư nhiều và lâu nhứt. Năm 2015 vào đầu tháng Ba, Bà Rose Gottemoeller, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đến Hà nội ngày 3 thì ngày 5, Bà gặp ông Tô Lâm, Thứ trưởng Bộ Công an phụ trách về an ninh chính trị. Lúc bấy giờ Thủ Tướng Nguyễn tấn Dũng rất thân với Bộ Công an vì Ông là công an xuất thân. Hai ngày sau đó Đs Ted Osius thông báo Tướng Trần Đại Quang, Bộ trưởng Bộ Công an được mời công du Mỹ. Sang Mỹ Ô. Quang được mời đến cùng làm việc từ Bộ Ngoại giao cho đến Bộ Tư pháp, Bộ An ninh Nội địa, Cơ quan Điều tra Liên bang FBI, kể cả Cục Tình báo Trung ương Hoa Kỳ CIA, và cuối cùng không quên gặp những thượng nghị sĩ tiếng tăm của Hoa Kỳ, đặc biệt là ông John McCain, chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ.
Thứ hai, người mà Tổng bí Thư Nguyễn phú Trọng ghìm nhứt, có thể tranh chức Tổng bí Thư của Ông vì khi độc diễn Ông có nói có thể chỉ làm nửa nhiệm kỳ để việc chuyển giao quyền hành suông sẻ thôi. Ông Quang vốn rất thân thiện với Bộ Công an, Ô. Bộ Trưởng Tô Lâm bấy giờ là thứ trưởng thân cận của Ô. Quang. Bộ Công an là cơ quan quyền lực kiểm soát dân mạnh, chặt nhứt. Ông Quang vốn là người được TT Dũng trọng dụng và tin cẩn nay là người duy nhứt của nội các Nguyễn tấn Dũng lên làm Chủ Tịch Nước, một cột trụ trong tứ trụ của triều đình CS. Nên Chủ Tịch Nước Trần đại Quang là đối thủ lợi hại nhứt của Ô Trọng trong cuộc tranh chấp chức Tổng bí thư Đảng CSVN những tháng ngày sắp tới.
Thứ ba, hành động tân TT Trump gởi thư thẳng cho Chủ Tịch Quang mà không liên lạc, không ngó ngàng gì tới Tổng bí Thư Đảng CSVN Nguyễn phú Trọng làm cho Tổng Trọng thêm đố kỵ, thù hận đối với Chủ Tịch Quang. Càng nghĩ lại chuyện TT Obama đặc cách mời đích danh Tổng bí thư Đảng CSVN Nguyễn phú Trọng công du Mỹ, tiếp Ông tại Toà Bạch Ốc và đàm đạo trong phòng Bầu dục, Ô. Trọng thêm bầm gan tím ruột hận Ô. Quang. Là con người, Tổng Trọng nhứt định sẽ giận cá chém thớt. Cuộc đấu đá giữa phe phò TC và phe hướng về Mỹ sẽ tái diễn. Dứt khoát phe CS Miền Nam thua Ô. Trọng trong đại hội đảng kỳ rồi bằng cách này hay cách khác sẽ chống Tổng Trọng lại. TT Nguyễn tấn Dũng bây giờ không còn cầm quyền nhưng vẫn còn cái thế địa lý chánh trị ở Miền Nam.
Thứ tư, thư này của TT Trump còn gây nghi ngờ, ly gián giữa TC và CSVN. Trước tiên ly gián giữa CSTQ và CSVN vì TC thấy CSVN vẫn tiếp tục đi đu dây với Mỹ. Việc Đảng Nhà Nước CSVN giữ bí mật thư này cả tuần mãi tới khi Đs Mỹ công khai tiết lộ làm cho TC tin CSVN vẫn còn hoạt động bí mật với Mỹ và giấu giếm TC. Thứ đến là ly gián nội bộ Đảng CSVN giữa phe bảo thủ thân TC với phe cấp tiến hướng về Mỹ. Khởi động lại cuộc đấu đá giữa đảng quyền do Tổng Trọng nắm và chánh phủ do Chủ Tịch Quang nắm. Nhiều dấu chỉ Thủ Tướng Nguyễn xuân Phúc không có đởm lược cầm đầu phe Nhà Nước như Thủ Tướng Nguyễn tấn Dũng hay Chủ Tịch Trần đại Quang. Người hiên tại có đủ thế và lực cầm đầu phe Nhà Nước chống phe Tổng Trọng thân TC, là Chủ Tịch Nước Trần đại Quang. Thủ Tướng Nguyễn xuân Phúc tỏ ra cùng lập trường đi với Mỹ như Ô. Quang. TT Phúc từng công khai tuyên bố sẵn sàng công du Mỹ
Vi Anh
