Tàu sân bay do Trung Quốc tự chế ra mắt tại cảng Đại Liên (Dalian), ngày 26/04/2017. REUTERS/Stringer

Sự kiện Bắc Kinh cho hạ thủy chiếc hàng không mẫu hạm do chính Trung Quốc thiết kế vào hôm nay, 26/04/2017 đã thu hút rất nhiều chú ý trong những ngày qua. Không hẹn mà gặp, trong cùng ngày 24/04, cả trang mạng Pháp East Pendulum, lẫn hai nhật báo châu Á - South China Morning Post ở Hồng Kông, và Asahi Shinbum ở Nhật Bản - đều loan tin Trung Quốc chuẩn bị cho hạ thủy chiếc tàu sân bay thứ hai. Nhật báo Hồng Kông có một phân tích sâu hơn về năng lực đội tàu Trung Quốc so với Mỹ và một vài nước có hàng không mẫu hạm khác.
Các bài viết đều ghi nhận là vào ngày 23/04, chiếc tàu sân bay mới của Trung Quốc đóng tại Đại Liên gần như đã hoàn tất, và nước đã được bơm đầy vào khoang cạn đóng tàu để cho con tàu khổng lồ nổi trên mặt nước. Vỏ con tàu dài 315 mét và rộng 75 mét bề ngang cũng đã được sơn xong, và các giàn giáo thiết bị trên boong tàu phần lớn đã được tháo dỡ đi.
Tàu dự kiến đi vào hoạt động khoảng 2020, sau khi được trang bị các loại vũ khí và trải qua các chuyến thử nghiệm. Chiếc hàng không mẫu hạm sẽ gia nhập Hạm Đội Nam Hải, đặc trách vùng Biển Đông, mà Trung Quốc có tranh chấp với các láng giềng.
Đây là chiếc tàu sân bay thứ hai của Trung Quốc, sau chiếc Liêu Ninh, hoạt động năm 2012. Theo thông báo của bộ Quốc Phòng Trung Quốc và truyền thông tại chỗ, chiếc tàu mới cùng kích thước với chiếc Liêu Ninh, nhưng có một số cải tiến, khả năng chuyên chở phi cơ được gia tăng.
Nhân dịp chiếc tàu do Trung Quốc thiết kế 100% hạ thủy, nhật báo South China Morning Post đã thử tìm hiểu xem trong cuộc chiến giành quyền kiểm soát biển và bầu trời, lực lượng hàng không mẫu hạm Trung Quốc có trọng lượng thế nào so với những quốc gia khác ?
Nhận định của tờ báo không một chút khoan nhượng : Mặc dù có người xem việc Trung Quốc cho hạ thủy chiếc tàu do chính họ chế tạo là một dấu hiệu cho thấy nước này đã làm chủ công nghệ học hải quân, nhưng nhiều nhà quan sát quân sự vẫn đánh giá Trung Quốc chỉ nắm được khoảng 4% năng lực hải quân của Mỹ.
Chiếc hàng không mẫu hạm mới của Trung Quốc sẽ không ra biển một mình khi bước vào hoạt động. Trên nguyên tắc, tàu sân bay hoạt động cùng với một nhóm tàu đi kèm theo, tàu chính nằm ở vị trí trung tâm, trong lúc những loại tàu và máy bay khác lo phần hỗ trợ, bảo vệ. Như vậy thì một hải đội tác chiến tàu sân bay của Trung Quốc hoạt động ra sao ?
Trung Quốc: Hai tàu sân bay, một chiếc đang hoạt động, một chiếc vừa hạ thủy
Theo South China Morning Post, Liêu Ninh, chiếc tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc vào đầu năm nay đã cho máy bay tập cất cánh và hạ cánh ở Biển Đông. Hải đội của chiếc Liêu Ninh bao gồm 3 khu trục hạm có trang bị tên lửa dẫn đường, 3 hộ tống hạm, một tàu tiếp liệu, và chiến đấu cơ J-15 và một số trực thăng dùng trên biển.
Tân Hoa Xã từng đưa tin cho biết đợt tập huấn của chiếc Liêu Ninh ở Biển Đông đã thành công dù thời tiết không tốt, giúp hải đội tàu sân bay Trung Quốc tăng cường kinh nghiệm chiến đấu.
Hoa Kỳ: 10 tàu sân bay đang hoạt động
Tuy nhiên lực lượng tàu sân bay Trung Quốc so với Mỹ chẳng thấm vào đâu. Không những Hoa Kỳ có lực lượng hùng hậu nhất thế giới, mà còn có kinh nghiệm lâu đời - 75 năm - về hàng không mẫu hạm.
Một hải đội hàng không mẫu hạm tác chiến của tàu sân bay Mỹ thường bao gồm một chiếc tàu sân bay với 7.500 nhân viên, một tuần dương hạm được trang bị tên lửa dẫn đường có khả năng tấn công xa, một nhóm từ 6 đến 8 khu trục hạm hay hộ tống hạm nhằm bảo vệ tàu sân bay trước các cuộc tấn công từ trên không, kèm theo một tàu ngầm tấn công, tàu tiếp tế nhiên liệu và đạn dược, và từ 60 đến 70 chiếc máy bay.
Chiếc tàu sân bay hạt nhân USS Carl Vinson – dài 333 mét, 101.000 tấn – đã bắt đầu tuần tra Biển Đông từ tháng Hai và đang tiến gần đến bán đảo Triều Tiên. Hải đội tác chiến Carl Vinson vào đầu tháng này bao gồm một phi đoàn chiến đấu cơ, hai khu trục hạm có tên lửa có dẫn đường, và một tuần dương hạm cũng được trang tên lửa dẫn đường.
Theo trang web của Hải Quân Mỹ, hải đội tác chiến này có thể được dùng vào việc bảo vệ các đoàn tàu thương mại hay quân sự, cũng như yểm trợ cho một lực lượng đổ bộ.
Thời chính sách « xoay trục » của tổng thống Obama, Mỹ từng cho biết sẽ đưa 60% lực lượng Hải Quân sang Châu Á - Thái Bình Dương vào khoảng năm 2020. Còn tổng thống Donald Trump trong cuộc vận động tranh cử, cũng chủ trương nâng cấp quân đội Mỹ trong đó có việc đóng thêm 80 tàu chiến tân tiến.
Theo RFI