Trung Quốc đã làm biến dạng Biển Đông... Đó là lời Đô Đốc Harry Harris, Tư Lệnh Quân Lực Mỹ Vùng Thái Bình Dương. Trong khi đó, phía Philippines cũng chạy đua xây dựng trên đảo Pag-asa; có vẻ như tuy trễ nhưng đã ý thức là không còn cách nào khác là phải chạy đua củng cố quân sự ở Biển Đông, bất kể thế yếu ra sao.
Báo The Economist Times kể rằng Đô đốc Harris điều trần trước Quốc hội Mỹ rằng có 2 hiện tượng ở Biển Đông cần nhìn thấy, rằng TQ đã xây dựng và biến đổi thế cờ quân sự ở Biển Đông, và nỗ lực hiện đại hóa quân sự TQ là nhằm đánh bại Hoa Kỳ ở Châu Á.
Ông đói rằng không thể đánh giá thấp nỗ lực hiện đại hóa quân sự của TQ, đặc biệt cũng vì chế độ TQ không có gì là minh bạch.
Đô đốc nói, TQ đang xây dựng một loại vũ khí lượn trượt siêu thanh dùng cho phi đạn (a hypersonic glide weapon) -- loại gần như không thể bị phi đạn bắn chận được. Đồng thời TQ xây dựng đội quân tối tân cho chiến tranh mạng, và khả năng chống vệ tinh có thể là đe dọa trực tiếp tới lãnh thổ Hoa Kỳ.
Trong khi đó, báo The Rappler cho biết Philippines đang ra sức xây dựng trên đảo Pag-asa. Công trình này do Bộ Trưởng Quốc Phòng Delfin Lorenzana của Philippines chỉ đạo.
Đảo Pag-asa Island. hiện nay chỉ có các chiến binh, và khoảng 100 ngư dân. Báo The Rappler nói rằng Lorenzana muốn xây căn cứ vững chãi trên đaỏ này, xây càng sớm càng tốt, và ngân sách đã có, phải xây trong vài tuần tới, trước khi mùa mưa khởi sự vào tháng 7/2017.
Tình hình Bộ Trưởng Lorenzana cùng một phaí đoàn quân sự Philippines thăm đảo này để hối thúc xây dựng cho thấy Philippines không có ý nhượng bộ Trung Quốc nơi vùng tranh chấp này. Vấn đề là, chưa rõ TQ sẽ phản ứng ra sao, khi nhiều quốc gia đã nói rằng không nên thay đổi hiện trạng Biển Đông. Thực tế đảo Pag-asa đã và đang có nhiều ngư dân truyền thóng, chứ không phải đảo nhân tạo như kiểu TQ đã xây dựng từ các bãi đá không người. Và đảo Pag-asa cũng đã có một sân bay, tuy rằng phi đaọ ngắn, nhưng hiện diện của quân dân Philippines nơi khu vực Biển Đông này cũng là tuyến đầu, không thể bỏ rơi.
Jay Batongbacal, Giám đốc Học viện Hải dương và Luật Biển ở đaị học University of the Philippines, nói rằng Trung Quốc có thể sẽ thuyết phục Tổng Thống Duterte rằng Philippines, cũng như các quốc gia khác, chớ nên xây dựng gì ở Biển Đông, và nên giữ y nguyên trạng.
Batongbacal nói với báo The Rappler rằng chưa biết Duterte sẽ phản ứng ra sao, nếu Tập Cận Bình điện thoạị và yêu cầu như thế.
Báo này cũng nhắc rằng những cuộc biểu tình ở TQ năm ngoái đã làm Duterte đổi ý, bỏ kế hoạch làm Lễ Thượng Kỳ Philippines ngày 12/6/2016 cho lễ mừng Ngày Độc Lập Philippines.
Dịu giọng với Trung Quốc cũng là thái độ của các quốc gia trong vùng Đông Nam Á.
Bản tin RFA hôm Thứ Tư cho biết các nước ASEAN sẽ không chỉ trích Trung Quốc và sử dụng những từ ngữ nhẹ nhàng hơn khi nói về vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông trong tuyên bố thượng đỉnh các nước ASEAN diễn ra từ ngày 26 đến 29 tháng 4 tại Manila, Philippines.
Hãng tin Reuters trích dẫn một số đoạn trong bản thảo tuyên bố chung các nước ASEAN cho biết mặc dù một số nước sẽ bày tỏ quan ngại sâu sắc về các hoạt động leo thang trong khu vực tranh chấp; nhưng ASEAN sẽ không đả động gì đến việc xây dựng trên các đảo nhân tạo của Trung Quốc.
Tuy nhiên Reuters trích lời một giới chức ngoai giao ở Ban thư ký ASEAN cho biết các quan chức ASEAN vẫn đang tiếp tục hoàn thiện bảo tuyên bố chung và có thể vẫn có những thay đổi vào phút cuối.
Bản tuyên bố dự kiến sẽ được công bố vào thứ bảy tuần này, ngày 29 tháng 4, cho thấy những nỗ lực muốn giảm căng thẳng với Trung Quốc của tổng thống Philippines Rodrigo Duterte.
Có 4 nước ASEAN là Việt Nam, Malaysia, Philippines và Brunei đang có những đòi hỏi về chủ quyền chồng lấn với Trung Quốc và Đài Loan ở Biển Đông. Trung Quốc là nước đòi đến chừng 90% chủ quyền vùng biển này.
Trong khi đó, báo China Topix cho biết Hải quân TQ sẽ hiện diện xa hơn ở vùng biển quốc tế, và đặc biệt để “kềm chế Haỉ quân Mỹ tại Châu Á”...
Bản tin ngày 26/4/2017 trên báo này cho biểt Hải quân Quân đội Nhân dân TQ sẽ hiện diện nhiều hơn ở các vùng biển quốc tế với các đoàn tàu tuần, và sẽ xây dựng nhiều căn cứ hải quân tại “các quốc gia thân hữu” để, theo báo này:
“...bảo vệ lợi ích TQ trong khi kềm chế hoạt động của Hoa Kỳ.”
Báo này phân tích rằng TQ sẽ quốc phòng cận biên bằng hiện diện Hải quân TQ ở Biển Đông, ở eo biển Đaì Loan, ở vùng đảo Senkaku Islands (tranh chấp với Nhật).
Bảo vệ biển xa của TQ sẽ là bảo vệ lợi ích hải ngoại TQ, kể cả nhân sự TQ, các dự án, các khoản đầu tư và các tuyến đường thương mại -- thực hiện các nhiệm vụ chống hải tặc ở vùng vịnh Aden hay di tản công dân TQ ra khỏi các điểm nóng ở Trung Đông khi hữu sự.
Biển Đông như thế, chỉ là ao nhà, dưới mắt TQ. Vì Haỉ quân TQ đang dòm ngó đối đầu với Hoa Kỳ trên các vùng biển quốc tế... Khả năng này tới đâu? Hẳn là âm mưu lâu dài của TQ, nhưng cũng đủ để làm Việt Nam và Philippines lạnh mình.
Trần Khải
