San Jose Mercury News, tờ báo lâu đời và gần như duy nhất của San Jose đã có chương trình theo dõi 100 ngày của tân tổng thống. Sau 25 ngày đầu tiên, tòa báo mời 25 độc giả vùng Vịnh Cựu Kim Sơn đóng góp ý kiến. Có nhiều sắc dân và quan điểm khác nhau. Các  đảng phái và đại diện nhiều tầng lớp xã hội. Chúng tôi là một trong các độc giả được mời tham dự. Trả lời câu hỏi và đưa thêm các ý kiến. Sau 25 ngày, 50 ngày rồi đến 75 ngày báo tập trung đưa tin vào các số chủ nhật. Sau cùng tòa soạn mời 8 người ăn cơm chiều để thu hình kỳ chót . Chúng tôi xin ghi lại các câu hỏi và trả lời của cá nhân dành cho kỳ chung kết. Ở đoạn dưới là phần tường thuật về ngày họp mặt để quay phim. Tham dự việc đóng góp ý kiến không hẳn là đã có các quan điểm chính xác nhất phản ánh cộng đồng. Đây chỉ là ý kiến hoàn toàn cá nhân và đối với các đại diện khác cũng được hiểu như vậy. Các câu hỏi lần cuối được trả lời như sau.
Bay Area News Group Written questions:

  TRẢ LỜI CÂU HỎI:
1)Sau 100 ngày ông nghĩ rằng tổng thống tốt hơn hay xấu hơn
Trả lời: Tôi luôn luôn đưa ý kiến với tư cách một di dân và hơn thế nữa một người làm việc với di dân và tỵ nạn. Tôi hoàn toàn thất vọng. Đã trải qua cuộc chiến tranh tại Việt Nam. Đã sống gần với những di dân ty nạn suốt 40 năm qua, tôi cảm thấy cuộc sống ngày thêm bất an với đường lối cầm quyền của tổng thống Trump.

  2)Điều gì xấu và điều gì tốt sau 100 ngày.
Trả lời: Tân tổng thống cũng đã có phần nào thay đổi khi gặp thực tế. Hy vọng ông tiếp tục thay đổi. Chấp nhận giữ lại được Obamacare lại điều tôi mong đợi.
  
3) Ông hãnh diện hay xấu hổ về tân tổng thống.    
 Trả lời: Tôi không hãnh diện và cũng không hổ thẹn về nhân cách của tổng thống Mỹ. Đây chỉ là một sắc thái văn hóa Mỹ. 
 
4) Ông nghĩ sao về việc California chống lại đường lối của tổng thống.
Trả lời: Mỗi tiểu bang đều có hoàn cảnh riêng. California phải tự tìm thấy con đường hợp tác cũng như chống lại liên bang khi cần thiết. Với hoàn cảnh là một tiểu bang nhiều di dân, giữ cho địa phương bình yên là nhu cầu số một.  Phản đối chính sách của tân tổng thống là con đường bắt buộc. Không phải là gây chiến. Chỉ là đấu tranh dân chủ.
  
5) Sau 100 ngày cái nhìn của ông về nước Mỹ có thay đổi không. 
Trả lới: Trải qua 100 ngày của tân tổng thống, tôi tìm thấy một nước Mỹ khác biệt. Nước Mỹ phải chấp nhận trả giá cho sự thay đổi đường lối lãnh đạo nhưng không trở thành nổi loạn.
  
6)Nếu bà Hillary Clinton thắng cử, nước Mỹ có thay đổi không.   
Trả lời: Bà Clinton làm tổng thống, có thể đường lối không thay đổi nhiều. Nnhưng nếu có bất cử biến cố nào khác biệt guồng mày lãnh đạo chung của Hoa Kỳ vẫn có thể đương đầu được.
 
7)Với ông Trump làm tổng thống có thay đổi nhiều trong cộng đồng Việt Nam.                   
Trả lời: Trong cộng đồng di dân Việt Nam, hiện không có nhiều thay đổi.
 
8) Còn những nhận xét nào khác về 100 ngày của tổng thống.
 

Trả lời: Tôi có những nhận xét sau đây về tân tổng thống và hoàn cảnh Hoa Kỳ hiện nay.
Thứ Nhất: Cá nhân tổng thống Trump không phải là một con người gương mẫu cho dân chúng, đặc biệt là cho thế hệ tương lai.
Thứ hai: Lãnh đạo quốc gia cũng như bất cứ làm nghề gì cũng phải có kinh nghiệm. Kinh nghiệm buôn bán không dùng được trong việc trị nước. Chính ông Trump cũng vừa thú nhận là đã gặp nhiều khó khăn hơn ông dự kiến. Dù rằng ông là người vô cùng tự kiêu cho rằng luôn luôn có tất cả các giải pháp và sẽ làm được mọi thứ.
Thứ ba; Quốc gia cũng như một gia đình. Phái đoàn kết và hòa hợp mới tiến bộ được. Dù được đa sô ủng hộ cũng phải quan tâm đến thiểu số. Thực tế ông chỉ có thiểu số ứng hộ mà bỏ quên đa số là sai lầm.
Thứ tư. Cai trị là phải an dân, không an được lòng dân, không thành lập được một nội các thống nhất, xử dụng toàn gia đình trị, dùng tay sai gọi dạ bảo vâng, trống đánh suôi kèn thổi ngược. Tự cho là mình là người giỏi nhất, mục hạ vô nhân. Đường lối thay đổi bất định. Tính nết bất thường. Không ai có thể đoán được tương lai Hoa Kỳ. Cai trị không phải là đánh phé trong casino. Rất tiếc.
   ******

Sau ba kỳ trả lời các câu hỏi, 25 thành viên đóng góp ý kiến qua văn viết được tổng kết trong số báo chủ nhật, SJMN chọn 8 người mời đến tòa báo để tranh luận có thu hình. Một tuần lễ trước hạn kỳ 100 ngày 8 người có mặt lúc 6 giờ chiều tại cao ốc của San Jose Mercury News trên đường số 4.
Khởi sự ăn uống rồi tranh luận. Ba người Cộng Hoà, ba người Dân Chủ và 2 người không đáng phải. Một bà giáo sư gốc A Phú Hãn, Ông luật sư Do Thái, Cô sinh viên gốc Mễ, Bà chủ tịch hội phụ nữ Đa Đen. Một nhà tư bản Trung Hoa tích cực tham gia chiến dịch của Trump. Hai bà Mỹ Trắng hết sức nhiệt thành với tân tổng thống và sau cùng chúng tôi là người ty nạn Việt Nam duy nhất nhân danh trưởng cơ quan dịch vụ di dân. Năm ông ký giả cùng với trưởng phòng biên tập ngồi làm khán giả. Bốn máy quay phim chung quanh. Một tay phóng viên rất trẻ mới từ TX về San Jose ngồi làm điều hợp. Cần câu thâu tiếng nói trên đầu. Suốt 1 giờ 45 phút, phía đàn bà cãi hăng hơn đàn ông. Toàn là các lập luận chúng ta vẫn thường nghe trên báo và TV. Chẳng có gì mới lạ. Tuy nhiên khi chấm dứt không khí hòa giải hết sức tốt đẹp. Tưởng như mọi người vừa đóng kịch.  Nếu quý vị muốn biết chúng tôi nói những gì, xin có ngay. Tôi nhận xét rằng ngay khi tân tổng thống đọc diễn văn khai mạc đã lên án cả 4 ông cựu tổng thống của cả hai đảng mà không ai đứng lên bỏ ra về thì cũng phải khen là quá sức chịu đựng. Ông Trump đã dùng thế võ anh chị đàn áp những chính trị gia lịch sự. Một câu hỏi được nêu ra là tổng thống thực sự quan tâm đến chuyện gì? Tôi đã xin phép trả lời rằng tổng thống của chúng ta không hề yêu nước, không hề yêu dân. Dù là Cộng Hòa hay Dân Chủ Ông chỉ yêu chính mình . He love himself.
Nhà báo cũng hỏi rằng nếu tôi không đồng ý với con người và hành động của ông Trump từ ngày 0 thì 100 ngày sau có thay đổi ý kiến không. Xin trả loi rằng dù sao tân tổng thông đã làm 3 điều tôi rất hài lòng. Ai cũng ngac nhiên và chờ đợi.
Trả lời rằng điều  tôi vui mừng là ngài đã làm nhưng thất bại. Ông học được qua sự thất bại. Thứ hai, có những cam kết ông bỏ quên và thứ ba là những chủ đề ông hoàn toàn thay đổi.

*****

Tương lai nước Mỹ.   
Như vậy, dù việc trị quốc của tân tổng thống rất rối loạn, nhưng guồng máy của nước Mỹ vẫn ổn định.  Con thuyền Mỹ Quốc vẫn rẽ sóng trên đại dương. Đó chính là ưu điểm của thể chế dân chủ đã trở thành tập quán và truyền thống.  Một thí dụ cụ thể là việc phóng hỏa tiễn và đánh bom ở Trung Đông. Guồng máy chiến tranh luôn sẵn sáng. Tham mưu chỉ trình lên các giải pháp phải làm. Đương kim tổng thống cũng chẳng biết dưới tay có những khả năng hành động ra sao. Ông chỉ Ok là trở thành quyết định vĩ đại. Trump là con người cực kỳ may mắn. Đẻ ra là triệu phú, lớn lên với nghề Hotel, Casino vả sân Golf trở thành tỷ phú. Ngày xưa thiên hạ tuyển phi cho vua chúa. Ngày nay tỷ phú mua cả chương trình hoa hậu thế giới để chinh phục đàn bà. Đoạn cuối cuộc đời ông lên ngôi thiên tử Hoa Kỳ. Một đất nước mà tổng thống nhố nhăng ra sao thì hạ tầng cơ sở vẫn vững vàng tiến tới. Sau 44 đời tổng thống trên 200 năm xây dựng truyền thống, vị thứ 45 dù có ngang ngược một thời thì nền dân chủ Hoa Kỳ cũng không trở thành cung đàn lạc điệu. Yên tâm.

Giao Chi San Jose.   giaochi12@gmail.com  (408) 316 8393