Nhiều dấu chỉ cho thấy TT Trump đã biết “mánh mung” của TC, hứa mà không làm, không áp lực CS Bắc Hàn ngưng hay giảm thử hoả tiễn và nguyên tử. Nên TC phải tìm cách lấy lòng tân chánh quyền Mỹ nữa. Tin 20/6 từ một giới chức trong chánh quyền Mỹ xin ẩn danh vì chưa có thông báo chánh thức. Rằng chính phủ Trung Quốc mời con gái và rể TT Trump viếng thăm TQ vào cuối năm nay. Cặp vợ chồng này từng là người làm đầu mối cho Chủ Tịch TC Tập cận Bình lần đầu viếng TT Trump và hiện là hai cố vấn thân cận của TT Trump. Tin này cũng xuất hiện trong thời điểm ngày 21/6 hai phái đoàn cao cấp của Mỹ và Trung Quốc gặp gỡ và hội họp mang tên Đối Thoại Ngoại Giao Và An Ninh Mỹ-Trung mà đề tài chánh là cuộc khủng hoảng hoả tiễn và nguyên tử do CS Bắc Hàn gây ra ở đông bắc Á châu Thái bình dương.
Đó là vấn đề mà các giới quan sát thời cuộc cho rằng TT Trump có nhờ Chủ Tịch Bình áp lực CS Bắc Hàn ngưng hay giảm chương trình ấy, đổi lại Mỹ sẽ làm lơ vấn đề TQ gây thiệt hại kinh tế, mất việc làm của nước Mỹ và gây bất ổn ở Biển Đông.
Nhưng thời điểm Ngoại Trưởng và Tham mưu Trưởng TQ đến kỳ này để họp không thuận lợi trên phương diện công luận của nhân dân và chánh quyền Mỹ. Công luận Mỹ đang bị chấn động và phẫn nộ CS Bắc Hàn sau cái chết của sinh viên Otto Warmbier, sinh viên Mỹ bị CS Bắc Hàn bắt kêu án 15 năm lao động khổ sai, bị bịnh không được trị, đến mức hôn mê gần chết, CS Bắc Hàn sợ mang tiếng chết trong tù, thả ra sau 15 tháng tù, về Mỹ vài ngày là chết vào 19/6.
TT Trump lên án CS Bắc Hàn là một «chế độ tàn bạo». Ngoại trưởng Rex Tillerson cáo buộc CS Bắc Hàn phải chịu trách nhiệm về việc «giam cầm phi lý» và đòi hỏi CS Bắc Hàn trả tự do cho 3 công dân Mỹ khác còn bị tù ở Bắc Hàn. Quí vị dân biểu nghị sĩ Mỹ coi cái chết của sinh viên này là một vụ «sát nhân» mà CS Bắc Hàn là kẻ gây ra. Và báo chí, dân chúng Mỹ hướng về Tòa Bạch Ốc, chờ đợi xem chính quyền TT Trump đáp trả chế độ CS Bắc Hàn như thế nào.
TT Trump tỏ ra thêm nghi ngờ, mất niềm tin đối với TC về việc Chủ Tịch Bình hứa cuội. Phân tích cho thấy Chủ Tịch Tập cận Bình không làm những điều cần làm và không làm đủ những việc phải làm để áp lực CS Bắc Hàn như lời hứa trong thoả hiệp với TT Trump. TC ngưng nhập cảng than đá của CS Bắc Hàn, nhưng TC vẫn tiếp tục cung cấp nhiên liệu cho CS Bắc Hàn vì giá xăng dầu leo thang, khan hiếm. Xăng dầu TC cung ứng cho CS Bắc Hàn, đại đa số CS Bắc Hàn dồn cho nhu cầu quân sự với cả 1 triệu quân, cột trụ của CS Bắc Hàn.
TC đề nghị cho đóng băng các chương trình nguyên tử và hỏa tiễn đạn đạo Bắc Triều Tiên, đổi lấy việc ngưng các cuộc tập trận giữa Hoa Kỳ và Hàn Quốc. CS Bắc Hàn làm ngơ, cứ tiếp tục thử hoả tiễn và nguyên tử mà TC không có biện pháp cưỡng chế.
CS Bắc Hàn vẫn còn có hậu thuẫn tài nguyên và bảo hiểm nhân thọ của TC, có hiệp ước phòng thủ chung, quân sự hỗ tương với TC, nên Kim Jong-un tiếp tục thử hoả tiễn và nguyên tử.
Đài CNN ngày 21.6 đưa tin các vệ tinh do thám của Mỹ đã phát hiện Bình Nhưỡng có "các hoạt động đáng ngờ" liên quan đến một trong các lối vào của đường hầm dẫn đến bãi thử. Bộ QP Mỹ lo ngại Bình Nhưỡng có thể có hành động mới khi các quan chức cao cấp Mỹ và Trung Quốc ngồi vào bàn đối thoại tại Washington D.C. Báo Asahi Shimbun của Nhựt cho biết các nhà khoa học nguyên tử, hoả tiễn của Bắc Hàn đã tập trung tại bãi thử Punggyeri. Ngoài ra, các nút giao thông dẫn đến địa điểm nằm ở tây bắc Triều Tiên này dường như đã được phong tỏa. Bên trong khu vực bãi thử hoạt động của xe cộ và con người vẫn diễn ra nhộn nhịp.
Hầu hết các cố vấn của TT Trump cũng như báo chí thân hay chống TT Trump đều không tin TC thực thi thoả hiệp của TC trong vụ CS Bắc Hàn. Trung Quốc vẫn chưa có bất kỳ thái độ hành động cụ thể nào tăng áp lực đáng kể nào lên Triều Tiên kể từ khi ông Trump và ông Tập có cuộc gặp mặt tại Palm Beach, bang Florida, Mỹ, hồi tháng 4. Chính Bộ Trưởng Quốc Phòng Mỹ Tướng Mattis ngày 12/06/2017 tường trình trước Uỷ Ban Hạ viện Mỹ, báo động: Bắc Triều Tiên là mối đe dọa cấp bách nhất đối với hoà bình và an ninh quốc tế. Chương trình vũ khí của chế độ Bình Nhưỡng là «mối đe dọa rõ ràng và trước mắt» cho tất cả mọi người.
Còn Bộ Trưởng Ngoại giao kiêm Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson cũng trong cuộc điều trần tại Hạ Viện Hoa Kỳ ngày 14/06/2017 cảnh báo chính sách đối ngoại hiện nay của Trung Quốc có thể "dẫn đến xung đột" trong vùng Thái Bình Dương.
Một số cố vấn cho TT Trump muốn phái đoàn Mỹ phải nêu vấn đề với các đối tác Trung Quốc tại cuộc họp cao cấp này vào ngày 21/6.
Xét trên phương diện kinh nghiệm trong thời gian mấy năm nay, phương pháp Mỹ nhờ TC áp lực CS Bắc Hàn này từng thất bại dưới thời những tổng thống tiền nhiệm.
Tinh hình hiện tại trong vùng lại thêm một số khó mới phát sinh cho Mỹ trong chiến thuật này. Đồng minh Mỹ là Nam Hàn có tân chánh quyền và tân tổng thống là ông Moon Jae-in, một người có tư tưởng thỏa hiệp thay vì đối đầu với CS Bắc Hàn. Chính vị tân tổng thống này yêu cầu Mỹ không bố trí thêm dàn hoả tiễn lá chắn THAAD.
Một số lý do cốt lõi và bền vững khiến TC không thể hiện cụ thể lời hứa với TT Trump, không áp lực mạnh, không làm yếu CS Bắc Hàn chánh yếu là vì quyền lợi của chính của TC. Trước nhứt TC và CS Bắc Hàn có hiệp ước quân sự, hỗ tương quốc phòng. Thứ đến sự tồn tại của CS Bắc Hàn là nhu cầu, là quyền lợi địa chánh trị và quân sự của TC. Để CS Bắc Hàn sụp đổ, cái chắc là Bắc Hàn sẽ thống nhứt dưới che chở, bảo hộ kinh tế chánh trị của Nam Hàn như Đông Đức CS với Tây Đức Tự do. Trong trường hợp đó ảnh hưởng của Mỹ sẽ tiến sát biên giới TC. Các căn cứ quân sự của Mỹ đang phục vụ cho mấy chục ngàn quân Mỹ ở Nam Hàn sẽ bung ra Miền Bắc. Về quân sự, TC không thể nào chấp nhận vòng bao vây của Mỹ siết lại sát biên giới của TC như vậy. Về ngoại giao uy thế trên thế giới của TC nếu thế sẽ bị mất như một đệ nhứt siêu cường ở Á châu. Tiếp theo là vì TC lo ngại khi CS Bắc Hàn sụp đổ làn sóng di tản của CS Bắc Hàn sang Trung Quốc khó tránh khỏi, sẽ trở thành một bài toán nhân mãn, an sinh xã hội khó giải quyết cho TC. Nên TC muốn có một trái độn giữa TC và thế giới tự do. Giúp cho chế độ độc tài CS Bắc Hàn này sống còn, TC còn có cái lợi dưới cái nhìn của thế giới nữa. TC tỏ ra là một nước lớn có trách nhiệm trong vấn đề an ninh hoà bình, vấn đề giải trừ nguyên tử trên thế giới.
Vi Anh
