Khách hàng lựa chọn món nữ trang bằng vàng trong một cửa tiệm kim hoàn ở Sài Gòn. (Hình minh họa: Hoàng Đình Nam/Getty Images)
HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – Do ngân sách thâm thủng trong khi thiếu tiền trả nợ nước ngoài và nhu cầu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, chính quyền Việt Nam lại hâm nóng chuyện nhà nước vay đô la và vàng của dân chúng.
Hôm Thứ Bảy, 1 Tháng Bảy, trong phiên họp của Hội Đồng Tư Vấn Chính Sách Tài Chính Tiền Tệ Quốc Gia, người ta lại thấy có “kiến nghị” rằng “Chính phủ cần chỉ đạo các bộ ngành tiếp tục nghiên cứu cơ chế huy động vàng và đô la trong dân vào sản xuất, kinh doanh; xem xét giảm lãi suất huy động và lãi suất cho vay để giảm chi phí giá vốn cho doanh nghiệp.”
Phiên họp vừa kể do Phó Thủ Tướng Vương Đình Huệ chủ tọa. Ông này từng có lời tuyên bố hồi Tháng Mười năm ngoái là “Vàng trong dân còn nhiều lắm.”
Theo bản tin tường thuật của tờ Thời Báo Kinh Tế Việt Nam, “các thành viên hội đồng đánh giá các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô vẫn giữ được ổn định trong sáu tháng đầu năm. Lạm phát được kiểm soát, tiệm cận về mục tiêu của cả năm 2017 – 4.15% so với chỉ tiêu 4% vào hết năm, đúng theo kế hoạch điều hành của ban chỉ đạo điều hành giá.”
Đồng thời, “Thu ngân sách đạt khá, nhập khẩu tăng cao, chủ yếu là hàng hóa, máy móc phục vụ cho sản xuất. Đặc biệt, tăng trưởng hai quý đầu năm tăng khá với mức 5.73% trong khi cùng kỳ năm ngoái chỉ tăng 5.65%. GDP của quý 2 cũng tăng mạnh so với quý 1 (6.13% so với 5.15%).”
Bản tin mô tả vẻ tốt đẹp bề ngoài của nền kinh tế Việt Nam theo kiểu tuyên truyền quen thuộc của chế độ. Nhưng cách đây hai ngày, báo tài chính Nikkei của Nhật nói thẳng ra một sự thật. Kinh tế Việt Nam có thành tích tăng trưởng được là nhờ công ty điện tử Samsung (Nam Hàn) xuất cảng đi khắp thế giới các sản phẩm của họ lắp ráp tại Việt Nam.
Thành tích tăng trưởng kinh tế và xuất cảng của Việt Nam tụt dốc khi hãng Samsung gặp đại nạn với chiếc điện thoại Galaxy Note 7 bị thu hồi vì dễ bị cháy. Kinh tế Việt Nam tăng trưởng ở quý 2 khá hơn với 6.2% nhờ Samsung đưa ra sản phẩm mới. Trị giá hàng hóa xuất cảng của Samsung chiếm đến 20% trị giá hàng hóa xuất cảng của toàn thể Việt Nam.
Khi Samsung làm ăn suôn sẻ, kinh tế Việt Nam có dịp khoe khoang thành tích tăng trưởng tốt đẹp. Nhưng nếu Samsung hắt hơi sổ mũi, lập tức Việt Nam trở thành con bệnh. Người ta nhiều lần nói đến phát triển kinh tế Việt Nam bằng nội lực của chính mình, nhưng đến nay, hơn 60% trị giá hàng hóa xuất cảng của Việt Nam là từ khu vực ngoại quốc đầu tư sản xuất tại Việt Nam.
Hôm Chủ Nhật, báo Nikkei nêu ra một thí dụ cho thấy, chính quyền Việt Nam thiếu trước hụt sau cụ thể như thế nào qua việc trả nợ trễ hạn khiến cho dự án đường sắt đô thị ở Sài Gòn bị đình trệ.
Theo Nikkei, hồi đầu Tháng Năm vừa qua, ông Kumio Umeda, đại sứ Nhật tại Việt Nam, thúc Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng phải nhanh chóng trả khoản thiếu vốn đã bị trì hoãn từ lâu mà Việt Nam phải góp để tiến hành dự án đường sắt đô thị Sài Gòn – Suối Tiên. Đây là lời thúc giục khá bất thường, theo báo Nikkei.
Dự án do hai nhà thầu Sumimoto và Shimizu của Nhật và một số nhà thầu khác thực hiện, dài 19.7 km là dự án đường sắt đô thị đầu tiên tại miền Nam Việt Nam. Khởi công từ năm 2012 sau nhiều năm trì hoãn, nhưng có hoàn tất vào năm 2020 như kế hoạch hay không vẫn là câu hỏi còn bỏ ngỏ.
Theo Nikkei, nhà cầm quyền Việt Nam mới chỉ góp khoảng 30% trên tổng số 20,000 tỷ đồng (khoảng $87.9 triệu) mà họ phải góp trong năm 2016, dựa trên báo cáo của chính quyền thành phố Sài Gòn.
Không đào ở đâu ra tiền để góp, muốn vay thêm để bù chi, nhưng chính quyền lại vướng vào chính cái quy định của mình. Theo những gì thấy nêu ra, nợ công của nhà cầm quyền CSVN đang ở khoảng 64.7% trên GDP (tổng sản lượng quốc gia) vào cuối năm 2016. Hà Nội tự xác định không vay mượn quá đà như những năm trước khiến công nợ “phi mã,” hiện cố giữ nợ công ở cái “trần” là 65% GDP.
Hôm 22 Tháng Mười, 2016, ông Huệ nói với báo chí bên lề một phiên họp của Quốc Hội là “dứt khoát không nới trần nợ công.” Bây giờ, trong tình thế kẹt, chính quyền muốn “lách” cái lời nguyền này bằng biện pháp vay vàng và đô la của dân mà một số chuyên viên kinh tế cho rằng khó khả thi.
Theo báo Người Việt