Vâng, chỉ còn vài ngày phù du nữa thôi là năm 2017 phải lui vào dĩ vãng. Thời gian còn lại này người Việt gọi một cách văn hoa là “năm tàn tháng tận” hay “năm hết Tết đến” hoặc nôm na là “trước ngưỡng cửa năm mới.” Vui, buồn tùy từng người hay tùy từng hoàn cảnh, từng trường hợp... nhưng tựu chung thì hầu như ai cũng ngoái cổ nhìn lại năm qua như thể “ôn bài” hầu kiểm soát cuộc sống vừa rồi của mình có khấm khớ không hay lại kiểu “xìu xìu ển ển,” “dậm chân tại chỗ” hoặc “lạnh lùng sương gió,” thê lương đến độ “xuống dốc không phanh”... Ấy là lãnh vực cá nhân riêng tư, trong khi nếu nhìn vào thế sự thì thường người ta vẫn sử dụng thành ngữ Latin “Annus horribilis” (Năm khủng khiếp) mà nữ hoàng Anh Élisabeth II đã dùng để “đánh giá” năm 1992, trong bài diễn văn đọc ngày 24/11/1992 tại điện Guildhall, nhân dịp kỷ niệm 40 năm bà an tọa trên ngai vàng - tương phản như kiểu chơi chữ với thành ngữ “Annus Mirabilis” (Năm tuyệt diệu) tức năm 1966, vốn được ca ngợi trong một bài thơ của thi sĩ người Anh John Dryden, được phổ biến vào năm 1667.
2017 là năm thế nào?
Vậy thì năm 2017 là một “Annus horribilis” hay một “Annus Mirabilis”?
Tuyệt đại đa số phân tích gia quốc tế đã đồng loạt la to trả lời - ý chứng tỏ xác quyết như đinh đóng cột chứ không kiểu lơ tơ mơ: “Annus horribilis”!
Hẳn nhiều người đã suy đoán là 1992 phải là một năm nếu thế giới không đầy máu lửa thì nhân loại cũng ai oán đói khổ thì mới bị gán cho nhãn hiệu “Năm Khủng Khiếp” chứ? Giở lại trang sử cách nay 25 năm cùa hoàng gia vương quốc Anh, thiên hạ ghi nhận được một vài “sự cố” điển hình dưới đây:
- Tháng 3/1992, dư luận đươc biết thứ nam của nữ hoàng, hoàng tử Andrew, Công Tước của miền York, sẽ ly dị phu nhân Sarah Ferguson.
- Chẳng bao lâu, những tấm ảnh được tung lên báo chí, chụp cảnh Sarah “ngực trần như nhộng” đang “vô tư” hôn say đắm người “bạn trai” mới của nàng.
- “Tháng Tư đen,” ái nữ của nữ hoàng, công chúa Anne “chia tay” với ông chồng mang lon Đại Úy Mark Philips.
- Tới tháng 11, một vụ hỏa hoạn vô tiền khoáng hậu đã thiêu rụi lâu đài cổ Windsor Castle.
- Cũng trong tháng 11, cuộc tình vụng trộm giữa Thái Tử Charles của xứ Wales và góa phụ Camilla Parker Bowles đã được xác nhận bởi việc thu lén các cuộc điện toại bí mật của họ và “được” phổ biến trên nhật báo Daily Mirror dưới tiêu đề là "Camillagate.”
- Đến tháng Chạp năm này, cả thế giới bàng hoàng hơn nữa khi nghe Thủ Tướng John Major của vương quốc Anh thông báo ở Hạ Viện việc Thái Tử Charles và Công Nương Diana đã quyết định “đường anh, anh đi; đường tôi, tôi đi; Tình nghĩa đôi ta có thế thôi!”
... Thế nhưng, khi nghe hay đọc các sự kiện cụ thể ấy, nhiều “phó thường dân” đã phản ứng một cách tỉnh bơ, “đánh giá” là toàn những “chuyện nhỏ,” toàn loại mà bá quan văn võ vẫn lắc đầu than: “Biết rồi khổ quá nói mãi,” vậy mà nữ hoàng Élisabeth II đã vội than 1992 là một “Annus horribilis”! - mà nếu có “chuẩn” thì cũng chỉ phần nào đối với hoàng gia mà thôi, giới vốn vẫn mang tiếng là “nhàn cơ vi bất thiện.”
Nếu mang so sánh với năm 2017 thì 1992 quả thật không xứng đáng là dụng cụ... xỉa răng về mọi phương diện trên toàn cầu như chính trị, kinh tế, xã hội, chiến tranh, xung đột, thảm cảnh di dân-di cư, thiên tai... Vậy thì, nói đi nói lại chẳng qua cuối cùng cũng phải khách quan xác nhận 2017 quả là Năm Dễ Sợ!
Tôi vốn hoàn toàn chẳng là phân tích gia cũng không phải chuyên viên thống kê nên không thể “trình làng” ở đây những con số và các chi tiết sự kiện; tuy nhiên nhờ trời “bố thí” cho bộ máy “tâm-sinh-học“ tương đối còn xài được nên dễ cảm nhận tình thế. Thật tình nói thì nói cho có vẻ “ta đây” một chút mà thôi, nhưng khi so sánh với người khác thì vẫn kém xa; bằng chứng là hầu hết những gì bản thân tôi cảm nhận được thì đa số bà con cũng đã... biết từ khuya rồi hoặc “nhất trí” dễ dàng.
Xin quí độc giả cho phép người viết “bốc thăm” để xem 2 đề tài cụ thế nào trong số các lãnh vực đã nêu trên hầu chứng minh 2017 quả là “Annus horribilis” hay "horrible year"!
Năm của khủng bố!
Thật, trong quá khứ chưa từng có năm nào mà các tổ chức khủng bố tung hoành cho bằng 2017. Không có tháng nào lại không xảy ra ít nhất một, hai vụ khủng bố. Điển hình trong tháng 3: Ngày 11 rồi ngày 15/2017, đã cướp đi cả thảy 114 sinh mạng và làm 150 người bị thương. Theo báo cáo của Liên Hiệp Quốc (LHQ), tổng số vụ tấn công khủng bố trong năm 2017 đã tăng gấp đôi so với năm trước. Chỉ riêng tại Âu Châu, trong hơn một năm qua (2016 - 2017) đã có cả thảy 440 người bị thiệt mạng trong các vụ khủng bố đẫm máu ở các quốc gia thành viên EU (Liên Hiệp Âu Châu).
Nạn khủng bố xảy ra ở khắp nơi trên thế giới, kể cả tại các quốc gia Hối Giáo thuần túy: Pháp, Anh, Đức, Bỉ, Áo, Hòa Lan, Thụy Điển, Thổ Nhĩ Kỳ, Nam Dương, Mã Lai, Phi Luật Tân, Pakistan, Bangladesh, Ấn Độ, Afghanistan, Hoa Kỳ, Iran, Iraq, Syria, Libya, Lebanon, Do Thái/Palestina, Yemen và Ai Cập... Và diễn ra ở bất cứ địa điểm nào, miễn là đông người: Phố chợ, đền thờ, công tư sở, khách sạn, bãi diển, các buổi trình diễn ca nhạc... Những nước nào cho tới 2017 mà không/chưa bị khủng bố “hỏi thăm sức khỏe” thì chớ vội mừng sớm quá khả dĩ người ta có thể nhấn mạnh: Đừng tưởng bỏ, trước sau gì cũng tới lượt một khi vẫn còn các tổ chức Hồi Giáo cực đoan điển hình như IS (Islamatic State) với giấc mơ “Caliphate” đồng thời kết án các tôn giáo khác là “tà đạo” và quyết tiêu diện văn minh Tây Phương... , Al-Qaeda, Hizbollah, Taliban... các nhóm cực hữu quá khích với chủ trương kỳ thị chủng tộc, như “Tân Quốc Xã” (Neo-Nazism) và “Thượng Tôn Da Trắng” (White-Supremacist)...
Phương pháp khủng bố của... khủng bố từ hơn năm nay đã thay đổi. Lối “hoành tráng” như vụ “11 tháng 9/2001” ở New York, Hoa Kỳ hay “ngoạn mục” như vụ tấn công tòa soạn tuần san châm biến Charlie Hebdo ở Paris, thủ đô nước Pháp, ngày 07 /01/2015... kể như... xưa rồi bởi khó thực hiện lại quá tốn ém. Phương pháp gọi là “tân cổ giao duyên” của các tổ chức khủng bố nói chung, cách riệng IS - nay là tấn công bằng chiến thuật cá nhân với các phương tiện đơn giản, bình thường vừa khó bị khám phá, không tốn kém lại chẳng cần huấn luyện, cụ thể là phóng xe vào những nơi đông người, dùng súng máy bắn xối xả vào đám đông hay dùng dao đâm loạn xạ vào bất cứ “ông đi qua bà đi lại” nào....
Mạn phép nêu một thí dụ điển hình. Đó là vụ tấn công khủng bố ở Las Vegas, Navada. Ít nhất 59 người chết, hơn 500 người bị thương trong vụ thảm sát vào đêm Chủ Nhật, 1/10/2017 tại Las Vegas, mà thủ phạm là một công dân Mỹ da trắng, Stephen Paddock (64). Y đã bắn hàng loạt tràng súng từ lầu thứ 32 của khách sạn và sòng bài Mandalay Bay, xuống đám đông 22,000 khán thính giả đang tham dự đại hội nhạc đồng quê mang tên Route 91 Harvest. Sau đó y đã bắn vào đầu tự tử.
Mặc dù Tổng Thống Donad Trump khẳng định đây không phải là một cuộc tấn công khủng bố mà chỉ là hành động của “một kẻ điên cuồng, một cá nhân rất bệnh hoạn.” Thế nhưng, theo kết quả điều tra sơ khởi của cảnh sát, người ta vẫn không gạt đi nguyên nhân Stephen Paddock cũng đã từng có những dấu hiệu thiện cảm với Hồi Giáo cực đoan. Tổ chức khủng bố quốc tế IS tuy không nhận “công trạng” nhưng đã lên tiếng ca tụng hành động giết người tập thể của Paddock.
Tóm lại, trong cuộc nghiên cứu Eurobarometer vào tháng 11/2017, dân chúng trong EU đã nêu rõ khủng bố là nỗi lo lắng lớn nhất hiện nay của họ. Chẳng thế mà trước Mùa Giáng Sinh năm nay, IS đã công khai đe dọa tấn công tòa thánh Công Giáo Vatican ở Rome; rồi trước ngày 22/12/2017 chúng kêu gọi các cảm tình viên tấn công vào các nhà thờ và vào bất nơi nào ở Âu Châu tổ chức “ăn mừng” Giáng Sinh. Hậu quả là nhân số du khách đã giảm xuống phần nào và ở các thành phố Tây Phương... các biện pháp bảo vệ an ninh và các lực lượng quân sự “vũ trang đến tận răng” (armé jusqu'aux dents/armed to the teeth) được tăng cường tối đa, tuần tiễu đêm ngày. Bởi thế, thay vì “đêm Giáng Sinh, Chúa ban sự bình an cho trần thế” thì không khí chiến tranh, bạo lực lan tràn khắp nơi!
Năm của thiên tai!
Mặc dù Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump thực tâm hay không – họa may chỉ có trời và bản thân ông cộng với một số cộng sự viên gần gũi nhất của ông ấy biết - khi ông từng phê phán “chuyện thay đổi khí hậu chỉ là những trò bịp bợm” và ông cho rằng hiệp ước Paris “gây tai hại cho kinh tế và thị trường việc làm của Hoa Kỳ” để rồi sau khi nhận chức Tổng Thống, ông đã quyết định vào ngày 28/03/2017, rút Hoa Kỳ ra khỏi hiệp ước khí hậu vốn đã được biểu quyết tại Paris năm 2015..
Cho tới nay đã có 195 quốc gia ký kết hiệp ước ước Paris. Mục đích quan trọng nhất của hiệp ước này là “giới hạn mức hâm ấm địa cầu dưới 2 độ, lý tưởng là 1.5 , so với thời tiền kỹ nghệ”...
Thế nhưng, trước hàng ngàn thiên tai đã xảy ra trong năm 2017, cho dù lý luận thế nào, người ta vẫn phải thành thật công nhận đó là do hệ quả của những sự thay đổi khí hậu vốn phần lớn là do nguyên nhân con người như kết quả các cuộc khảo cứu của LHQ đã ghi nhận:
Theo dó, bản báo cáo của LHQ được phổ biến ngày 14 tháng 10 cho biết thiên tai trong năm 2017 đã làm cho hơn 14 triệu người trở thành vô gia cư: Động đất, lũ lụt và bão tố là những động lực chính yếu.
Thời báo The Lancer viết trong số phát hành ngày 17/08/2017: Những sự thay đổi khí hậu làm gia tăng gấp nhiều lần thiên tai. Theo đó, Âu Châu vào năm 2100 sẽ phải hứng chịu số tử vong tăng gấp 50 lần vì thiên tai. Theo văn phòng LHQ đặc trách công tác làm giảm thiểu tai họa, thì tại các nước nghèo trên thế giới, nơi sự chuẩn bị thua kém hơn ở Âu Châu, hậu quả tất nhiên sẽ còn vô cùng lớn lao.
Thôi thì nói xa xôi đâu nữa, chỉ riêng quê hương Việt Nam, thông báo đề ngày 15/10/2017 của chính phủ cũng đã “bật mí” số người thiệt mạng trong năm 2017 vì lũ lụt và lở đất ở Việt Nam do một cơn áp thấp nhiệt đới gây ra, đã tăng lên 68 người.
Theo thông tấn xã AP, cơn bão số 10 đã ập vào tỉnh Hòa Bình ngày 10/10/2017, đã gây cho ít nhất 20 người thiệt mạng, 34 người mất tích và khoảng hơn 230 nghìn gia cầm, gia súc bị chết, gần một trăm nghìn căn nhà bị ngập nước hoặc hư hỏng trong trận lũ lụt, lở đất vốn tồi tệ nhất ở Việt Nam trong nhiều năm.
Thêm nữa, bão số 12 (Damrey) đã ập vào Phú Yên, Khánh Hòa sáng ngày 4/11 đã làm cho hơn 20 người thiệt mạng. Ngoài ra, hàng trăm căn nhà của dân chúng bị sụp đổ hoặc tốc mái; công sở bị đổ tường; cây cối bật gốc, gãy đổ khắp nơi.
Và sau hết Hoa Kỳ, nơi đa số người Việt tị nạn cộng sản vẫn nhận làm ”quê hương thứ hai,” năm 2017 cũng đã trở thành ”mùa bão thiệt hại nặng nề nhất”:
Tổng kết, công ty Moodys Analyticscho biết sự thiệt hại do hai cơn bão Harvey (đổ bộ vào vùng Houstan, Texas hồi đầu tháng 9) và Irma (ngày 12/9 ập vào Florida) gây ra đã khiến tối thiểu 45 người bị thiệt mang, làm thiệt hại từ 150 tới 200 tỉ Mỹ Kim cộng với khoảng 20 tỷ Mỹ Kim tổn thất do sự gián đoạn kinh tế.
Đó là chưa tính sổ những vụ cháy rừng khủng khiếp, điển hình như ở tiểu bang California.
Tạm kết
Mà thôi, nói thêm chỉ tổ “mỏi miệng cái gia gia” đồng thời làm “đau lòng con quốc quốc” nên người viết mạn phép đành tạm “khép lại” câu chuyện ở đây. Xin vĩnh biệt “Annus horribilis” 2017 để hướng tầm nhìn về 2018 tuy chẳng thấy một tia hy vọng cỏn con nào ở cuối đường hầm. Tuy nhiên trước “ngưỡng cửa” Tân Xuân mà không cầu chúc đôi điều theo sự chỉ dậy của “Luân Lý Giáo Khoa Thư” thì lại bị mang tiếng là nay đã quên béng những gì đã được dậy dỗ, tức “mất dậy,” ắt cũng phiền lắm, lại còn bị kết tội là “làm nhục vong linh tổ tiên.” Vậy kẻ hèn này chỉ khẩn khoản cầu chúc một điều duy nhất thôi âu cũng đủ để thế giới này, đất nước này, đặc biệt quê hương Việt Nam trở thành “thiên đàng hạ giới”: BÌNH AN!...
HOÀI MỸ
