Sản lượng khai khoáng Việt Nam tăng mỗi năm, nhưng bán với giả rẻ mạt cho Trung Quốc. (Hình: Thanh Niên)
HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – Trung Quốc đang mua đến 85% tổng lượng quặng và khoáng sản xuất cảng của Việt Nam, nhưng giá bán cho thị trường này chỉ bằng 60% giá xuất cảng bình quân.
Theo báo Thanh Niên, số liệu từ Tổng Cục Hải Quan cho biết, năm 2017 Việt Nam xuất cảng gần 4.4 triệu tấn quặng và khoáng sản với tổng trị giá kim ngạch xấp xỉ $167 triệu. Trong đó, bán sang Trung Quốc 3.5 triệu tấn, chiếm gần 85% tổng lượng xuất cảng, nhưng giá trị thu về chỉ đạt $81 triệu.
Báo này cho hay, đáng lưu ý là trong khi xuất cảng quặng và khoáng sản trong năm của Việt Nam có giá trung bình khoảng $38/tấn, thì giá xuất cảng cùng mặt hàng này sang Trung Quốc chỉ hơn $23/tấn, tương đương 60% mức giá bình quân.
Việc bán khoáng sản sang Trung Quốc giá rẻ đã khiến trị giá kim ngạch nhóm hàng này giảm mạnh mặc dù sản lượng khai thác vẫn tăng. Năm 2017, Việt Nam khai thác quặng và khoáng sản tăng 2.5 triệu tấn (tăng gần 130%), nhưng tổng trị giá kim ngạch thu về chỉ tăng $27 triệu (tăng gần 20%).
Ông Khương Quang Đồng, một chuyên gia năng lượng, cho rằng Trung Quốc đang đi đúng chính sách bảo toàn năng lượng của nước này bằng cách tăng liên kết khai thác ở nước ngoài và mua khoáng sản thô về sản xuất.
“Việt Nam đang là thị trường quá hấp dẫn cho chính sách bảo toàn tài nguyên khoáng sản của quốc gia láng giềng này. Thực tế, khai thác khoáng sản của Trung Quốc cũng đang đáp ứng tỷ lệ lớn cho phát triển ngành công nghiệp của nước này, song nhằm bảo đảm mục tiêu phát triển trong tương lai, quốc gia có nhu cầu sử dụng quặng và khoáng sản vào hàng nhất nhì thế giới này đã có chính sách ‘nhập cảng không hạn chế’ số lượng tài nguyên khoáng sản từ nước ngoài. Để thực hiện được điều này, Trung Quốc tăng cường hỗ trợ các quốc gia đang phát triển khai thác khoáng sản theo hình thức ODA nhằm đổi quyền khai thác mỏ. Từ đó, đưa khoáng sản thô về Trung Quốc chế biến…” ông nói.
Bà Phạm Chi Lan, một chuyên gia kinh tế, cho rằng khai thác tài nguyên khoáng sản của Việt Nam hiện còn lãng phí, phần lớn xuất thô và chỉ biết dựa vào một thị trường chính là Trung Quốc.
Theo bà Lan, Trung Quốc có nền công nghiệp chế biến chế tạo phát triển, họ cần nguồn nguyên liệu thô càng nhiều càng tốt và đó là thị trường dễ tính cho nhiều loại nguyên liệu thô, không riêng gì quặng và khoáng sản với điều kiện giá rẻ. Một số doanh nghiệp khai khoáng ở Việt Nam cứ có khách hàng bao tiêu với số lượng lớn là bán hết.
“Hơn nữa, với các thị trường khó tính thì không phải khoáng sản thô thế nào họ cũng mua. Doanh nghiệp mình có điểm yếu là khai khoáng rồi, ‘làm biếng’ nâng cấp tinh chế để có quặng đẹp, tìm kiếm những thị trường khó tính để bán giá cao hơn. Vừa ngại đi xa, ngại nâng cấp chính mình, nên cứ có ai gần mua thì bán. Bởi khoáng sản thuộc tài sản của nhân dân, bán giá rẻ thì dân thiệt chứ đâu phải doanh nghiệp thiệt”, bà giải thích.
Nhận xét về việc đào khoáng sản lên rồi bán giá rẻ và phụ thuộc vào một thị trường, theo ông Đồng, là điều không bình thường.
“Tại sao chúng ta không có chính sách ép giá ngược lại với đối tác. Nếu anh trả cho tôi giá rẻ quá, tôi không bán cho anh nữa. Nên nhớ là Trung Quốc vẫn đang cần một lượng lớn khoáng sản từ Việt Nam và đây là thị trường mua khoáng sản thô quan trọng của họ,” ông Đồng nói.

Theo báo Người Việt