Hai Bộ trưởng Quốc Phòng Nga và Mỹ đều đến viếng VNCS vào thời điểm sát nhau. Hai Ông đều là Đại Tướng, Tướng Mattis là tướng 4 sao của Thuỷ Quân Lục Chiến Mỹ, còn Bộ Trưởng Quốc Phòng Nga là Đại tướng Sergei Shoigu. Cả hai đến VNCS để vận động VN hợp tác quốc phòng, nhưng đồng sàng mà dị mộng. Nga phát triển hợp tác quốc phòng với CSVN để tiếp viện cho TQ đối đầu với Mỹ, nhưng CSVN thì ‘bằng mặt mà không bằng lòng’ với TQ vì TQ xâm chiếm quá nhiều biển đảo của VN. Còn Mỹ cố biến phát triển hợp tác toàn diện với CSVN từ khá lâu thành phát triển đối tác chiến lược quân sự.
Bộ trưởng Quốc phòng Nga đến VN từ ngày 22 đến 23-1. Tin của báo Người Lao Động trong nước, “Sáng 23-1, sau Lễ đón chính thức tại trụ sở Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Sergei Shoigu đã tiến hành hội đàm với Bộ trưởng Quốc Phòng CSVN Ngô Xuân Lịch, rồi đến chào xã giao Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước Trần Đại Quang.” Tin thông tấn xã TASS của Nga được RFI của Pháp trích dẫn cho biết trong cuộc hội đàm ngày 23/01/2018, “Bộ trưởng Quốc Phòng Nga Shoigu xác nhận hai nước đã xây dựng kế hoạch hợp tác quân sự và tập trận chung kéo dài trong ba năm 2018-2020 trong cuộc hội đàm giữa Ông và chủ tịch nước Việt Nam Trần Đại Quang. Và trong cuộc tiếp xúc với Tổng Bí Thư Đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng, ông Shoigu đã trình bày là kế hoạch hợp tác Nga-Việt đã quy định «nhiều cuộc tập trận ở nhiều cấp», và phía Nga hy vọng kế hoạch «sẽ được ký kết trong tương lai gần». Như để nhấn mạnh đến đà phát triển tốt quan hệ quân sự Nga-Việt, Nga chuyển giao cho Hải Quân thêm một chiếc hộ tống hạm hoả tiễn Gepard 3.9. Đây là chiếc thứ tư và cuối cùng được giao cho Việt Nam trong khuôn khổ hợp đồng đặt mua vào năm 2012.” Nga hiện nay là quốc gia cung cấp vũ khí lớn nhất cho Việt Nam, từ máy bay chiến đấu, hoả tiễn phòng thủ bờ biển, cho đến chiến hạm và tàu ngầm.
Còn Bộ Trưởng QP Mỹ Mattis đến VN từ ngày 24 đến ngày 26 tháng 1, 2018. Báo chí quốc tế nói BT/QP Mattis tới Hà Nội trong chuyến thăm 2 ngày hôm 24/1 để “xây dựng lòng tin” và thắt chặt quan hệ an ninh với Việt Nam trong bối cảnh Trung Quốc bành trướng ảnh hưởng trong khu vực.Vào ngày 25/1 ông Mattis được Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Bộ trưởng Quốc phòng đón tiếp. Bộ Trương Quốc Phòng Ngô Xuân Lịch là nhân vật mà Ô. Mattis đã tiếp đón long trọng tại Bộ Quốc Phòng Mỹ khi Ông công du Mỹ. Từ tháng Tám năm 2017 đến nay Bộ Trưởng Quốc Phòng Mỹ Mattis và người đồng nhiệm Việt Nam Tương Lịch đã gặp gỡ nhau 3 lần.
Giữa các cuộc gặp với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch Nước Trần Đại Quang và BT/QP Ngô Xuân Lịch, hôm 25/1, Bộ trưởng Mattis đã tới dâng hương tại Chùa Trấn Quốc, một trong những ngôi chùa cổ nhất Việt Nam trên Hồ Tây ở Hà Nội. Một chọn lựa ngầm khuyên VN cần trấn giữ biển đảo và giang sơn gấm vóc của nước nhà VN. Như TT Trump trong bài diễn văn khi viếng VN, nhắc nhở tấm gương bất khuất của Hai Bà Trưng đứng lên chiến đấu chống quân Tàu, cho nền độc lập VN.
Trước khi đến VN, Bô Trưởng Quốc Phòng Mỹ đã nói đến Biển Đông tại Nam dương. Tin RFI của Pháp tường thuật “ Chuyến công du châu Á lần này của ông Mattis không chỉ nhằm đáp lại sự hiện diện quân sự và ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc trong khu vực, mà còn để cụ thể hóa chiến lược an ninh mới của Mỹ, vừa được công bố tuần trước. Chiến lược này tập trung vào việc xây dựng các đối tác và thắt chặt các liên minh để đối phó với hai quốc gia bị xem là mối đe dọa đối với Hoa Kỳ là Trung Quốc và Nga. Hoa Kỳ nay lại càng có lý do để tăng cường hợp tác quốc phòng với Indonesia, vì đất nước có vô số hòn đảo này nằm ở một ví trí chiến lược trong vùng Ấn Độ -Thái Bình Dương, mà Washington đang cố thúc đẩy thành một vùng tự do và rộng mở, tức là một vùng mà quyền tự do hàng hải và luật pháp quốc tế được tôn trọng nghiêm chỉnh, đặc biệt là ở khu vực Biển Đông.”
Trao đổi với các phóng viên trước khi máy bay đáp xuống Hà Nội, ông Mattis nói phía Mỹ “đánh giá cao” Việt Nam đã đi đầu trong vấn đề Bắc Hàn. Ông ca ngợi Việt Nam đã tuân thủ các biện pháp trừng phạt đối với Bắc Hàn, dù phải trả giá vì các thiệt hại về thương mại. Mục đích đến VN của Ông là để “xây dựng lòng tin” và thắt chặt quan hệ an ninh với Việt Nam trong bối cảnh Trung Quốc bành trướng ảnh hưởng trong khu vực. Ông nhận định Việt Nam có lẽ là đối thủ hay lên tiếng chống đối các đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc nhất. Trong mấy năm gần đây Việt Nam nhiều lần đối đầu với tàu bè Trung Quốc. Ông nhấn mạnh, chiến tranh Việt Nam đã thuộc về quá khứ và sẽ không có ảnh hưởng gì đến quan hệ song phương hiện nay. Việt Nam là một bên quan trọng trong tranh chấp Biển Đông và đây là một lý do thúc đẩy việc thắt chặt hơn nữa quan hệ quốc phòng Mỹ-Việt.
Đại tá Jeff Davis, phát ngôn viên của Bộ QP Mỹ thành viên của phái đoàn sẵn dịp tuyên bố với báo chí, cho biết lãnh đạo hai nước đã đồng ý tổ chức chuyến viếng thăm của hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson ở Cảng Đà Nẵng vào tháng 3, năm 2018. Đây sẽ là một chuyến viếng thăm lịch sử, vì cho tới nay, chưa bao giờ có một hàng không mẫu hạm của Hoa Kỳ cập bến Việt Nam. Trước đây, trong thời gian chiến tranh Việt Nam, các hàng không mẫu hạm của Mỹ chỉ đi ở ngoài khơi, chứ không ghé vào các cảng của Việt Nam.
Chắc chắn TC phải theo dõi sát chuyến đi của bộ trưởng Quốc Phòng Mattis đến Việt Nam, vì trong chuyến đi này, Biển Đông sẽ là một trong những vấn đề trọng tâm mà hai bên thảo luận.
Mối lo lớn nhứt của TQ ở Biển Đông là một liên minh giữa Hoa Kỳ và Nhật Bản, Ấn Độ và Úc. Hoàn Cầu Thời Báo cho rằng chuyến công du của Bộ trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ đến hai nước lớn trong Khối ASEAN là Indonesia và Việt Nam với mối quan tâm mạnh mẽ đến Biển Đông.
Trước chuyến đi của Ông Mattis, tờ South China Morning Post, tờ báo tiếng Anh của Hong Kong, dẫn lời ông Hook, cố vấn chính sách cấp cao của Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson, ông Brian Hook tuyên bố: “Hoa Kỳ sẽ hậu thuẫn các hoạt động bảo vệ quyền tự do hàng hải. Chúng tôi sẽ điều máy bay bay ngang qua, điều tàu qua lại trong khu vực, và hoạt động ở bất cứ nơi nào mà luật pháp cho phép."
Giáo sư Carl Thayer, thuộc Học viện Quốc phòng Úc nhận định. “Sự kiện Việt Nam và Indonesia được chọn là điểm đến của ông Mattis trong chuyến thăm này là bằng chứng cho thấy tầm quan trọng của các nước này đối với mục tiêu của Hoa Kỳ muốn có một “khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và mở rộng,”
Báo ZingNews nói chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ là “nhằm tăng cường quan hệ hữu nghị, tin cậy giữa nhân dân và quân đội hai nước.”
Vi Anh
