Thẩm Phán Neil Gorsuch (bìa phải, hàng sau), người bỏ phiếu theo các thẩm phán cấp tiến trong phán quyết nói rằng chính quyền không được trục xuất người có tội. (Hình: AP Photo/J. Scott Applewhite, file)
WASHINGTON, DC (NV) – Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ hôm Thứ Ba đưa ra phán quyết, theo đó, luật di trú trục xuất người phạm tội bạo động là mơ hồ và vi hiến.
Theo USA Today, đây là một thất bại của chính quyền Donald Trump – và nhờ lá phiếu của Thẩm Phán Neil Gorsuch, người được ông Trump đề cử vào Tối Cao Pháp Viện.
Ông Gorsuch đứng về phía bốn thẩm phán cấp tiến, và kết quả là 5-4.
Ông cùng với các thẩm phán này cho rằng luật hiện hành không xác định như thế nào là phạm tội bạo động.
Cũng theo USA Today, ông Gorsuch dựa theo quyết định tương tự của người tiền nhiệm của ông, cố Thẩm Phán Antonin Scala, viết trong quyết định hồi năm 2015.
“Luật lệ mơ hồ,” ông Gorsuch viết, “có thể dẫn đến độc tài… bằng cách không cho người ta biết rõ yêu cầu của luật là gì, và cho phép các công tố viên và tòa án quyết định một cách tùy tiện. Luật hiện hành là một loại luật như thế.”
Ý kiến của đa số tòa, do Thẩm Phán Elena Kagan viết, là một chiến thắng cho ông James Garcia Dimaya, từng bị kết tội ăn trộm hai lần, nhưng lại bị coi là tội bạo động, theo luật hiện hành – cho dù không dính gì đến bạo động.
Đây cũng là thất bại cho Bộ Tư Pháp, từng bào chữa cho luật hiện hành hai lần, dưới thời Tổng Thống Barack Obama và Tổng Thống Donald Trump.
“Học thuyết bị xóa bỏ vì luật lệ mơ hồ, như chúng tôi thường gọi, bảo đảm một người dân bình thường phải được ‘thông báo một cách công bằng’ luật được áp dụng như thế nào,” Thẩm Phán Kagan viết.
Bà viết thêm: “Và học thuyết này ngăn xảy ra tình trạng độc tài hoặc bị nhân viên công lực kỳ thị, và cứ cho rằng luật đưa ra tiêu chuẩn để chỉ đạo hành động của cảnh sát, công tố, bồi thẩm đoàn, và chánh án.”
Về phía thiểu số, có hai ý kiến, một của Chủ Tịch Tối Cao Pháp Viện John Roberts, và một của Thẩm Phán Clarence Thomas.
Ông Roberts viết: “Phán quyết hôm nay làm vô giá trị một điều khoản của Luật Di Trú và Nhập Tịch… mà trong đó, chính quyền dựa vào để ‘bảo đảm là di dân phạm tội nguy hiểm phải bị trục xuất khỏi Hoa Kỳ.’”
Còn ông Thomas thì cảnh cáo, quyết định này của tòa có thể dẫn đến việc “vô hiệu hóa một số từ ngữ tương tự trong luật của tiểu bang và liên bang.”
Vụ này bắt đầu từ năm 2016, và bị kẹt với phán quyết 4-4, khi Thẩm Phán Scalia bất ngờ qua đời, và trước khi Thẩm Phán Gorsuch được Thượng Viện chuẩn thuận 14 tháng sau.
Sau khi được chuẩn thuận, ai cũng nghĩ ông Gorsuch sẽ làm cho tòa này nghiêng về bảo thủ, với năm thẩm phán do tổng thống Cộng Hòa đề cử và bốn do tổng thống Dân Chủ đề cử.
Tuy nhiên, té ra sự đề cử này của Tổng Thống Trump lại bị phản ứng ngược, trong trường hợp này.
Trong phần tranh luận hồi Tháng Mười, 2017, Thẩm Phán Gorsuch đã thắc mắc, làm thế nào mà tòa có thể quyết định được như thế nào là một tội phạm mang tính bạo động, nếu Quốc Hội không xác định.
“Ngay cả khi chúng ta bỏ người vào tù, họ mất tự do, và bị trục xuất, chúng ta không nên mong đợi là Quốc Hội có thể xác định được những người này bị bắt vì vi phạm luật do các nhà lập pháp đưa ra, có phải không?” ông Gorsuch hỏi ông Edwin Kneekler, phó tổng thanh tra Bộ Tư Pháp.
Học thuyết về sự mơ hồ có nghĩa là được áp dụng trong mọi trường hợp khi hình phạt hình sự hoặc dân sự nặng nhẹ, và trong phần phản biện của mình, Thẩm Phán Samuel Alito thắc mắc làm sao xác định được nặng nhẹ.
Thẩm Phán Gorsuch có câu trả lời ngay.
“Cuộc sống, sự tự do, hoặc tài sản,” ông nói. “Phải được phân xử một cách công bằng.”
Theo báo Người Việt