Buổi chiều. Ngọn đồi sau nhà tôi không còn màu hoa biểu tượng của tiểu bang Texas nữa. Màu hoa bluebonnet quen mắt đã thành dĩ vãng, ngọn đồi cao hơn cột đèn đường ngoài xa lộ 78 cũng thành dĩ vãng. Thậm chí tiếng gầm rú của những chiếc xe ủi đất cũng đã thành dĩ vãng của hiện thực mọc lên cả khu thương mại. Những bảng hiệu đã bắt đầu nhấp nháy đèn màu xa xa, cả ngọn đồi tháng tư rực rỡ màu hoa xanh tím chỉ còn lại thảm cỏ hoang mới mọc sau mưa. Nghe nói người ta sẽ xây một khu chung cư mới…
Con người cứ phá hoại thiên nhiên đẹp đẽ để phục vụ con người như một người khánh tận cứ bán đi những tài sản cuối cùng của mình cho đến khi phá sản; nhân loại đào bới quả đất để phục vụ nhân loại cho đến một hôm nó nổ tung…
Những suy nghĩ miên man trong tôi tan biến nhanh khi có một chiếc xe Nhật lái vào bãi cỏ mà khu chung cư sẽ mọc lên trong nay mai. Nghĩa là cuộc chiến giữa cỏ và xi măng ở Mỹ ngày càng khốc liệt. Tốc độ xây dựng càng hiện đại thì thiên nhiên càng bị tiêu hủy sớm…
Có thể hôm nay là ân huệ sau cùng, khi người đàn ông châu Á bước xuống xe. Ông nhìn quanh bốn bề như một người đầu tư hơn là chủ thầu xây dựng. Bởi giới xây dựng thường toàn những người to, cao. Họ đến đâu thì xe to, tiếng ồn đinh tai nhức óc đến đó!
Ông châu Á quan sát địa thế để chơi thả diều chứ chả làm gì cả! Ông mở cốp xe, lấy ra một cánh diều. Và gọi cậu con trai chừng mười tuổi của ông xuống xe để chỉ cho nó chơi thả diều…
Thật là một trò chơi nhà quê của những đứa trẻ quê như tôi. Nhưng sao bỗng dưng gặp lại nơi xứ người thì cứ như gặp lại người thân, và bao kỷ niệm tràn về…
Con diều đầu tiên tôi làm bằng giấy báo Trắng Đen ngày xưa. Nó chưa bao giờ bay cao hơn khỏi đọt tre vì tôi chưa biết chuốt tre làm khung diều. Chỉ trộm được con dao ăn trầu của bà ngoại nhà bên cạnh, và chỉ tới trình độ tuốt lá dừa, lấy sống lá làm khung diều. Nên diều chỉ bay được tới đọt tre là sức gió đã bóp con diều đến gãy khung. Phần khác do giấy báo đã nặng, lại cõng thêm cả vốc cơm nguội thì làm sao bay nổi. Nhưng tuổi thơ bay trên những cánh đồng lại làm nên tâm tính cả đời yêu thích thiên nhiên và những trò chơi dân dã…
Người cha trẻ hào hứng hướng dẫn cho đứa con (chắc sanh ở Mỹ) cách chơi diều. Vì theo gió tôi nghe người cha nói tiếng Việt hoàn toàn, nhưng đứa con chỉ nói tiếng Anh. Hai cha con dưới bầu trời kỷ niệm như tôi với bố tôi ngày xưa vậy! Chỉ khác theo thời gian và địa lý mất nước nên hai cha con mới nói hai thứ tiếng. Ngày xưa bố tôi kiệm lời nên thường cốc vào đầu tôi, “Tiên sư thành ranh con. Báo lưu. Bố đã cất vào tủ thờ mà mày cũng lôi ra làm diều cho được…” Nhưng vải đã cắt thành áo, báo đã dán thành diều thì cái cốc đầu chỉ như cốc yêu thằng con quậy nhất nhà của bố chứ có phải trừng phạt gì đâu!
Tôi vẫn nghĩ thế cho bớt đau sau khi bị cốc đầu bởi tội trộm báo lưu của bố để làm diều. Trong khi chú bé tròn như ông Địa ngoài kia lại thích chơi điện thoại hơn. Nó không có một chút hứng thú với con diều sặc sỡ và hiện đại tới cuộn chỉ có tay quay…
Tôi kể cho nó nghe, hay tôi nghe nó kể chuyện tôi với con diều năm Mậu thân 1968 là năm tôi cỡ tuổi nó bây giờ. Tôi hiểu biết cách làm diều, nhưng chẳng tìm đâu ra được lóng tre để chuốt khung. Tôi bị trận đòn nên thân vì ăn trộm và chẻ cây đũa cả của mẹ ra làm khung diều. Trận đòn thật đau nhưng ước mơ vẫn ngoài tầm tay vì chiều dài của cây đũa cả chỉ đủ xương đứng cho khung diều chứ xương cong bị ngắn. Mà nối xương cong thì diều bay không đầm vì không uyển chuyển theo sức gió được. Lại còn bao công phu trên đường đi học, hay đi học về; trên đường phá làng phá xóm phải luôn để mắt tới những tờ giấy in láng của Mỹ vì giấy thường mỏng lại giai hơn giấy báo thì diều mới bay cao được. Rồi nhịn ăn quà để có tiền ghé tiệm ông tàu mua hũ hồ dán cho chắc mà nhẹ keo hơn cơm nguội…
Khi có đủ giấy, tôi cắt sẵn thân diều hình vuông. Hai tai diều hình tam giác nhọn thật đều. Hai đuôi nhỏ để dán hai bên tai diều. Hai đuôi lớn thật dài để diều bay thật đầm thì mới bay lên đến mây được. Hoàn tất được con diều như hoàn tất bậc tiểu học ở trường làng. Nhìn cánh diều nằm ép dưới chiếu nằm như cái bằng khen hạng nhất ở trường vậy. Những đêm ngủ nó bay lên tận mây, chở mây về thơm lừng giấc mơ tuổi nhỏ…
Ngoài khung trời kỷ niệm kia. Một chú bé bị cưỡng ép chơi thả diều. Tôi chưa từng thấy ai chơi thả diều mà khóc như nó vì cha nó tịch thu cái điện thoại cho vào xe. Bắt nó cầm cuộn chỉ, còn ông cầm con diều đi ra xa… Một. Hai. Ba… Ông đếm năm lần bảy lượt con diều mới cất cánh lên không trung được vì trúng luồng gió thốc. Nhưng chú bé không biết thả dây nương gió cho diều lên cao. Hồi gió mạnh thì nó thả dây không đủ nên diều chao gắt, nhưng gió lơi thì nó thả dây không màng, vì nó không quan tâm, không thích, nên không nghe hiệu lệnh “thả dây” hay “ngưng thả dây” của cha nó.
Cuộc cãi nhau của cha con nhà nọ bắt đầu khi người cha hết kiên nhẫn. Đứa con cũng hết kiên nhẫn. Người quan trọng nhất (ngồi trong xe) cũng hết kiên nhẫn. Mẹ nó bước xuống xe, (mắt không rời điện thoại), “Thôi đi. Nó không thích thì thôi. Về…”
Thằng bé thông minh như chiếc điện thoại của nó! Lợi dụng ngay khi cha mẹ lời qua tiếng lại với nhau. Nó lỉnh vào xe. Trả lời câu hỏi của cha nó nhưng đầu không quay lại, “con đi uống nước…”
Cha nó không đáng mặt để cãi nhau nên mẹ nó lại dán mắt vô phôn. Nàng dựa gốc cây sồi to vì sợ nắng, gió. Tiếp tục cười một mình với cái phôn thông minh hơn hết các ông chồng. Cha nó chờ con hoài không được thì tự thả diều. Nên thằng bé không có lý do ra khỏi xe. Nó chơi phôn trong xe.
Người đàn ông kia đã trút hết muộn phiền cuộc sống, vợ con thời đại theo cánh diều tuổi thơ ông. Nụ cười hồn nhiên như ông thả diều ngoài kia…
Tôi giở chiếu xưa vào một chiều may mắn gặp được ngoài bãi rác cái nón lá cũ rách. Ai bỏ không quan trọng bằng những vòng tre khung của cái nón lá thì tha hồ làm diều. Thế là con diều giấy láng, khung tre chỉ bay trong mơ đã có thể bay trong gió. Nhưng còn thiếu cuộn chỉ như tuổi thơ thiếu quan hoài. Thằng bé thừa quan hoài ngoài đồng cỏ kia làm sao biết được cuộn chỉ thả diều ngày xưa luôn nằm trong hộp đồ khâu vá của những bà mẹ, bà ngoại, bà nội… Mà đàn bà xưa thì già trẻ đều quý hộp đồ khâu vá nên cất kỹ lắm! Nó làm sao biết tôi đi qua cuộc đời này, gặp các bà như mặt trời mọc rồi lặn mỗi ngày. Không có bà nào tốt hơn bà chị. Vì bà nội, bà ngoại, bà mẹ thì không muốn con cháu dang nắng, sợ bệnh, lại lơ là việc học. Chỉ có bà chị là chưa mang tâm thức bà mẹ, để thành bà nội, bà ngoại… Bà chị lại còn nguyên tánh ham chơi nên dễ đồng loã với đàn em.
Tôi từng cầm con diều giấy láng, khung tre trên tay, chạy cả buổi chiều quanh xóm, trong tiếng chế diễu của nhiều đứa có cuộn chỉ mà không biết làm diều… Chạy mỏi giò tôi mới nghĩ tới chị Kiều. Con gái quê tôi thường chỉ học hết bậc tiểu học ở trường làng là nghỉ. Ngày xưa quan niệm con gái biết đọc, biết viết là được rồi. Sau đó ở nhà, phụ giúp gia đình chuyện bếp núc, đồng áng… vài năm có người đến hỏi cưới là lên xuồng hoa về nhà chồng.
Nhưng chị Kiều con bác Tư trong xóm lại đi trường Quận để học trung học. Chị mặc áo dài trắng, đạp xe đạp mini – có cái giỏ đằng trước chở đầy hoa phượng. Chị đạp xe qua những cánh đồng lúa xanh rì, qua những cánh đồng lúa chín vàng ươm trong tiếng xì xầm của bạn bè trang lứa với chị vì họ bây giờ đã là thợ cấy, thợ gặt trên đồng. Chị đạp xe qua tuổi thanh niên của bao đàn anh trong xóm cứ đứng ngẩn trông vời áo trắng bay… Nhưng thằng em nhỏ chỉ lưu giữ tính tốt của chị là xin gì chị cũng cho. Chị cho tôi cuộn chỉ với giá một trận đòn vì chị trộm của mẹ chị cuộn chỉ ny-lon mà bà quý nhất.
Vậy là có những chiều tôi mê mẩn thả diều ngoài bờ sông cho khỏi vướng đọt cây. Chị mê mẩn ngắm tôi thả diều. Ông anh tôi mê mẩn ngắm chị để đêm về chong đèn làm thơ. Cái ông anh văn thơ ấy cứ bị mấy ông anh lính trận về phép là lục thơ tình của chàng Văn Khoa ra đọc rồi trêu ghẹo. Chị Kiều cũng thường ngồi bàn học, nhìn ra cửa sổ có vườn cây ăn trái. Nhưng viết chữ không ngay… rồi xé bỏ. Và nhiệm vụ mới của tôi là nhặt rác ấy về cho anh tôi thì anh cho tôi cả cuốn báo Mỹ để làm diều.
Nhưng chiến cuộc Mậu thân nổ ra, cuốn cả xóm làng vào khói lửa chiến tranh. Những người anh ra trận. Đàn em nhỏ, mỗi đứa hai bộ quần áo dồn vào bao gối – chạy giặc.
Món quà tết chia tay, chị đã may cho tôi một con diều bằng vải từ cái áo dài cũ của chị nên trắng muốt như mây.
Gia đình bác Tư không hồi hương sau chiến cuộc. Cũng không ai biết gia đình bác còn hay đã mất với đạn bom. Căn nhà xiêu vẹo theo thời gian, vườn tược xơ xác vì không người chăm sóc. Khung cửa sổ nhìn ra vườn cây ăn trái không còn chị Kiều thường ngồi học bài, và viết lăng nhăng rồi xé bỏ… cho đến hôm ông anh tôi đứng sau lưng tôi ngoài bờ sông. Anh xem tôi thả con diều vải trắng muốt, miệng luôn nhắc tới chị Kiều làm anh xao xuyến tâm can. Anh dụ dỗ sẽ mua cho tôi đôi giày đá banh bằng da và một trái banh da để đổi lấy con diều của chị Kiều đã may tặng cho tôi. Cuộc thương lượng đau lòng kết thúc khi tôi đồng ý. Anh tôi thả hết dây diều, rồi châm điếu thuốc cháy đỏ vào sợi chỉ ny-lon. Con diều băng trên sông như chị Kiều không bao giờ về nữa. Anh tôi cũng bỏ trường đi lính viết văn.
Và ngoài đồng cỏ kia. Người đàn ông cũng thả hết dây diều. Ông cũng châm điếu thuốc cháy đỏ vào sợi chỉ. Con diều băng như vĩnh biệt tuổi thơ ông ở quê nhà. Đời con ông không còn giấc mơ bay bổng theo cánh diều đam mê. Thời đại của những đứa trẻ chôn vùi tuổi thơ vào màn hình ảo tưởng.
Tôi bấm điện thoại, gọi ông anh còn ở quê nhà. Anh em nhắc nhau chuyện con diều vải… tóc anh bây giờ trắng như vạt áo chị Kiều năm xưa…
Phan
