Ngày Thứ Ba 5 tây tháng 6 này là ngày bầu cử quan trọng cho tập thể người Mỹ gốc Việt. Cả mấy tháng nay ở các lề đường phố, rào nhà cư dân nhan nhản những bích chương, biểu ngữ màu tươi sáng của các ứng cử viên tranh cử dân biểu tiểu bang, liên bang, nghị viên, thị trưởng, v.v... trong vùng Little Saigon. Thùng thư nhà nhà đầy những truyền đơn tranh cử. Truyền hình, truyền thanh, báo chí tiếng Việt kiếm cháo… bào ngư, nhận khá nhiều quảng cáo vận động tranh cử. Trong gia đình, tiệm cà phê, quán ăn, các cơ sở, hội trường bàn tán ứng cử viên này nọ. Điện thoại nhà nhà nghe mệt nghỉ lời vận động.
Phiếu bầu bằng thư hay phiếu bầu khiếm diện cũng đến một số cử tri xin bầu bằng thư. Một tuyệt chiêu của cử tri cao niên người Mỹ gốc Việt. Phiếu của người Việt chưa đủ tạo một dân biểu, một thống đốc tiểu bang nhưng là lá phiếu giọt nước tràn đắc cử.
Sau cùng rồi những nhân viên an ninh thức cho người dân ngủ, những anh hùng vô danh liều mình trong bóng tối để ngăn chận khủng bố phá hoại bầu cử cũng sẵn sàng giữ cho cuộc bầu cử được hoàn toàn an ninh. Nhưng tất cả những cố gắng, hy sinh đó sẽ mất ý nghĩa nếu cử tri không đi bầu. Nền dân chủ đại diện Mỹ sẽ mất ý nghĩa nếu người đắc cử chỉ đại diện cho một tỷ lệ cử tri quá thấp trong một cuộc bầu cử tỷ lệ đi bầu quá thấp. Vì lẽ đó tiểu bang Cali, trong đó có quận Cam thông qua thể thức nếu cần phải hai vòng. Vòng 1, ai được hơn 50% tổng số phiếu, là đắc cử. Nếu không có thì hai người cao phiếu sẽ được bầu lại để lấy 1, trong kỳ tổng tuyển cử vào tháng 11.
Hồi tuần lễ cuối tháng Năm, phiếu bầu bằng thư hay phiếu bầu khiếm diện đã gởi tới nhiều nhà cử tri. Cử tri siêng bầu cử nhứt là quí vị cao niên Việt đã có vị cẩn thận tô ô vuông chọn mặt gởi vàng cho những ứng cử viên mình cho là “bầu đúng cử xứng”, và tuyệt đối không viết một chữ một dấu hiệu gì thêm để phiếu không bị bất hợp lệ. Và sau đó cẩn thận ký tên, ghi địa chỉ sau bao thư và dán tem gởi đi rồi. Nhiều bậc trưởng thượng của các đại gia đình với nhiều gia đình riêng của con cháu, đã hơn một lần nhắc nhở con cháu bận rộn với việc làm, ít theo dõi cuộc tranh cử, nhắc nhở ngày Thứ Ba 5 tây tháng 6 nhớ đi bầu. Đôi khi con cháu bận không theo dõi lập trường, nhân thân của ứng cử viên nên hỏi ý kiến người lớn rảnh rỗi theo dõi kỹ về các ứng cử viên nữa.
Tại Quân Cam, số cử tri dân Mỹ gốc Việt theo kiểm tra dân số năm 2010, là khoảng 300,000. Bây giờ 8 năm sau, sinh suất người Việt cao, dân số ắt tăng lên nhiều. Từ đó số cử tri cũng tăng lên cao hơn. Khuynh hướng chánh trị của người Việt không nặng Cộng Hoà hay Dân chủ, mà đậm tinh thần chống CS vì cộng đồng Mỹ gốc Việt trên căn bản là cộng đồng tỵ nạn chánh trị chống CS độc tài đảng trị toàn diện nên dân chúng mới bỏ nước ra đi. Vì vậy cử tri Mỹ gốc Việt là thành phần cử tri mẫn cán, ghi danh cử tri, đi bầu tỷ lệ đều cao.
Khác với truyền thống bầu cử Mỹ, số cử tri mới tăng thường không đồng nghĩa với số phiếu đi bầu tăng. Thập niên 1990, chương trình Motor Voter giúp cho người xin bằng lái xe ghi danh cử tri luôn. Số cử tri tăng vọt, nhưng tỷ lệ đi bầu không tăng. Lý do vì các tổ chức không theo dõi sát, không thúc đẩy tới cùng cử tri đi bầu. Còn cử tri thì bị bịnh ghét đi bầu, chán đi bầu, lơ là đi bầu, tự nghĩ ai lên cũng vậy, không thuyên giảm. Đó là một bịnh trầm kha có 1001 lý cớ, muốn chữa trị, riêng xã hội Mỹ (chánh quyền và nhân dân) không giải quyết được nếu không có sự cộng tác của cá nhân.
Người Mỹ gốc Việt đến Mỹ đã gần 43 năm, từng chứng kiến và tham dự cả chục kỳ bầu cử trọng đại của Mỹ và cũng của mình nữa rồi. Chữ Vietnamese Americans tiếng Anh, chánh quyền, nhân dân, và các môn chánh trị, xã hội, văn học Mỹ dành cho người Việt trong xã hội Mỹ, có chữ Vietnamese. Dù Vietnamese để trước như một tĩnh từ nhưng vẫn nói lên nguồn gốc, hoài vọng của công dân Mỹ gốc Việt. Mỹ còn thừa nhận sắc thái Việt của người Mỹ gốc Việt, thì cử tri người Mỹ gốc Việt làm gì quên được vận mạng nước nhà và hơn 90 triệu đồng bào đang sống trong gọng kềm Cộng sản độc tài đảng trị toàn diện. Trên 90% người Việt tự xem mình là người có đạo, mà tất cả tôn giáo ở nước nhà đang bị CS áp bức. Đó nhứt định là những yếu tố tác động không nhỏ để người Việt ra ứng cử nhiều và cử tri người Mỹ gốc Việt ghi danh đông kỳ bầu cử này.
Sức mạnh chánh trị của tập thể người Mỹ gốc Việt, chánh trị gia Mỹ không quan tâm nhiều đến số lượng con người bằng số phiếu và tỷ lệ đi bầu cao. Mà chánh trị gia Mỹ, dân cử Mỹ những người sống bằng lá phiếu trong thể chế dân chủ đại diện Mỹ, chú tâm vào tỷ lệ ghi danh cử tri, tỷ lệ đi bầu, tỷ lệ ứng cử. Nên ba việc chánh ghi danh cử tri đầy đủ, đi bầu đông đủ, ứng cử xứng đáng - là tối cần thiết.
Không những bầu cử, ứng cử đông đủ của người Mỹ gốc Việt ở Mỹ giúp cho cộng đồng người Mỹ gốc Việt có thế lực, làm cho tiếng nói có trọng lượng, chia được những lợi ích đúng đắn của ngân sách, mà còn giúp cho 90 triệu đồng bào trong nước thăng tiến nhân quyền qua áp lực của chánh quyền Mỹ đối với CSVN. Muốn tà mũi dùi TC xâm lấn nước nhà VN, muốn CSVN bớt đàn áp, bóc lột đồng bào trong nước, dùng lá phiếu ở Mỹ để quốc tế vận Quốc Hội và Hành Pháp Mỹ áp lực CSVN.
Trên phương diện chánh trị người Mỹ gốc Việt tỵ nạn CS đã lập được ba thành tích. Một, đem chánh nghĩa đấu tranh cho tự do, dân chủ, nhân quyền Việt Nam vào Quốc Hội, Hành Pháp Liên bang và tiểu bang Mỹ và thành phố ở nước Mỹ. Hai, giương cao ngọn cờ Việt Nam nền vàng ba sọc đỏ lên tại hơn 100 đơn vị chánh quyền địa phương, trong đó có 8 tiểu bang, quận hạt, và thành phố nhưng bao gồm hơn nửa dân số Hiệp chủng Quốc Hoa kỳ. Ba, đưa nhiều người Mỹ gốc Việt vào làm đại diện dân cử trong cơ quan lập pháp, lập qui, hành pháp, tư pháp Mỹ, giáo dục từ tiểu bang đến thành phố trong cơ chế dân chủ đại diện Mỹ để bảo vệ quyền lợi cho tập thể người Việt ngay ở nước Mỹ và vận động cho tự do, dân chủ, nhân quyền VN của 90 triệu người dân Việt đồng bào trong nước nhà VN.
Nên điều quan trọng nhứt là đi bầu, rủ nhau đi bầu, nhắc gọi, chở nhau đi bầu ngày 5 tháng 6, năm 2018. Đi bầu là giúp cho cuộc sống người Việt ở Mỹ sống cao đẹp hơn, giúp đồng bào trong nước sớm có tự do tôn giáo và tự do, dân chủ, nhân quyền.
Vi Anh
