Người Việt trong lễ hội hóa trang dành cho sắc dân nhiệt đới ở ParisNước nông nghiệp như Việt Nam, Lễ Hội Cộng đồng được tập trung tổ chức vào thời gian sau mùa gặt hái, tức vào đầu năm để cho nông dân ăn chơi bù lại những ngày đồng áng trong năm. Pháp là nước ôn đới, người ta tổ chức Lễ Hội vào mùa Hè vì nắng ấm và ngày dài hơn. Mùa Hè cũng là lúc mọi người làm việc được nghỉ có lương.
Từ nhiều năm nay, vào cuối Xuân, dân Pháp âm thầm tổ chức tại nhiều nơi “Bữa ăn tối toàn trắng” ngoài trời với hằng ngàn người tham dự. Đúng ngày Hạ chí là Lễ Hội Âm nhạc hàng năm. Nhưng năm nay, trời mưa gió đã làm cho ngày âm nhạc đã phải hủy bỏ.
Thời tiết ở Paris năm nay rất bất thường: Trời đang nắng chợt mưa, thật không khác tâm lý người phụ nữ chút nào.
Từ 11 năm nay, Nha Tổng Giám đốc Hải ngoại của Chánh quyền Thị xã Paris, với sự yểm trợ của Liên Đoàn Hội Hóatrang Nhiệt đới (Fédération du Carnival Tropical) liên tục tổ chức Lễ Diển hành hóa trang dành cho cộng đồng sắc dân nhiệt đới, tức dân các cựu thuộc địa và Pháp Hải ngoại (TOM =Terre d’Outre-Mer). Người Việt Nam ở Pháp tuy không thuộc thành phần này nhưng năm nay là lần đầu tiên, với một Phái đoàn 165 người, chánh thức tham dự cùng với 48 Phái đoàn khác gồm tất cả 5300 diễn viên của 22 quốc gia, chiều ngày mùng 7 tháng 7, tới từ khắp nơi trình diễn nét văn hóa tiêu biểu dân tộc tại Công trường Nation của Paris, Quận 11, trước sự chăm chú theo dõi và tán thưởng của hơn 200 000 khán giả phần lớn cùng gốc địa phương.
Nội dung của Lễ Hội hóa trang là nhằm giới thiệu và cổ vũ nét pha trộn đa dạng của các nền văn hóa thế giới. Ban đầu, Lễ Hội do dân hải đảo ởParis(DOM = Hạt hải ngoại của Pháp) tổ chức. Mỗi năm, có thêm các sắc dân khác như Tàu, Ba-tây, Hòa-lan, Anh, Colombie, Việt Nam, … tham gia làm cho Lễ Hội ngày thêm phong phú và đa dạng. Số khán giả năm nay kém hơn năm rồi tổ chức trên Đại lộ Champs-Elysée đông tới 450 000 người tham dự.
Chủ đề được Ban Tổ chức chọn cho năm nay 2012 là “Lục địa thứ sáu ” (Le 6e Continent) ý muốn nhằm mời gọi du khách tới thăm viếng nước Pháp, mở rộng đón chào mọi nguời và nhắc nhở Thị xã Paris đừng quên lưu ý du khách gìn giữ môi trường khi tới Paris du lịch.
49 Đoàn vũ hóa trang tham dự Lễ Hội từ 2 giờ chiều thứ bảy, mùng 7 tháng 7, bắt đầu diễn hành từ địa điểm tập trung là Công trường La Nation, đi theo Đại lộ Voltaire tới Công trường Léo Blum ( nơi đây Ban Giám khảo chờ xem xét đánh giá các phái đoàn đi ngang qua để xếp hạng trao giải thưởng sẽ tổ chức ngày hôm sau, tại Sân Vận động Charléty, Paris Quận 13), đi tiếp qua Đại lộ Parmentier, đường Chemin Vert, Công trường Auguste Métivier, Đại lộ Ménilmontant, Philippe Auguste, sau cùng trở về lại Công trườngLa Nationlúc 18 giờ . Nhưng nhiều phái đoàn quay trở lại Công trườngLa Natinsớm hơn có lẻ vì trời mưa lớn.
Lệ Hội Hóa trang đã có từ …
Lễ Hội Hóa trang Paris, không phải thứ như ta thấy hôm nay, đã có từ năm thế kỷ qua. Đó là một trong những lễ hội quan trọng nhứt thế giới và một lễ hội lớn nhứt kể từ thế kỷ XVI. Lễ Hội Hóa trang Paris ra đời để thay thế Lễ Hội của “Những Người Điên” thịnh hành, ít ra, từ thế kỷ XI kéo dài cho tới thế kỷ XV.
Ở Lễ Hội Hóa trang Paris, ngưòi ta làm ra hoa giấy (Confetti) vào năm 1891 và những con rắn giấy vào năm 1892 mà ngày nay chúng ta còn trông thấy ở các lễ cộng đồng hay lễ lạc trong gia đình như tiệc vui, tiệc cưới hỏi.
Sau 45 năm bị bỏ quên vì người ta chỉ tổ chức Mardi Gras nên Carnaval phải là lễ hội ở Nice, Carnaval de Nice và ở Rio bên Nam Mỹ, Carnaval de Rio. Lễ Hội Hóa trang Paris (Carnaval de Paris) được Ông Basile Pachkofflàm sống lại năm 1993. Qua năm 1998, ông khôi phục lại đoàn diễn hành của “Cuộc đi dạo của con Bò Mập ” và của “Những Nữ hoàng của những người phụ nữ thợ giặt” vào năm 2009.
Những mối liên hệ cũ đã có giữa Lễ Hội Hóa trang Paris với những lễ hội ở tỉnh và ngọai quốc từ năm 1904 cho tới những năm 1920 hồi sinh lại năm 2003. Dân Ý, dân Bỉ và dân Pháp ở phía Bắc tham gia lễ hội trước hơn hết.
Ngày xưa, Lễ Hội Hóa trang Paris được giới thợ thuyền, giới thủ công nghệ ưa thích. Lễ Hội Hóa trang Paris diễn hành chung quang khu phố gần Công trường La Nation là thứ 11 từ khi tái lập với sắc thái mới, nội dung mới và người tham dự cũng mở rộng cho cả thế giới. Cái đẹp của Lễ Hội Paris 2012 là nhằm chia sẻ những niềm vui cho các sắc dân cùng sanh sống chung với nhau ở Paris và vùng phụ cận . Không phân biệt giai cấp, thành phần xã hội. Tham dự Lễ Hội là liên lạc với thế giới, cảm thông với mọi người. Lễ Hội là nơi biểu hiện đặc tính đa văn hóa mà người tham dự cùng trao đổi, chia sẻ.
Ngoài cuộc diễn hành trên đường phố, với y phục bàn xứ, với tiếng nhạc khi du dương, lúc trầm hùng, lúc rập rình vui nhộn, trên Đại lộ Ménilmontant còn có nhiều cửa hàng bày bán hoặc phục vụ khách miển phí những thực phẩm nhắc nhở những hương vị địa phương.
Những tà áo dài
Trong rừng khán giả dày đặc đứng bên lề đường, sau hàng rào kẻm, bỗng có tiếng việt nam phát ra lớn, án tất cả những âm thanh khác “Kìa Việt Nam. Phái đoàn Việt Nam… áo dài, nón lá, …” . Một phụ nữ trẻ đang nhón gót cho cao thêm để nhìn cho rõ phái đoàn Việt Nam của quê hương sắp đi ngang qua.
Những chiếc nón lá có lịch sử dài để “Che đầu quân tử lúc sa mưa” hôm nay vừa góp mặt bên cạnh những y phục màu sắc rực rỡ của Ba-tây, Columbia, Tahiti…v.v…. vừa làm nổi bật thêm nét Việt Nam khi hòa hợp với chiếc áo dài, áo tứ thân, áo bà ba gợi lại hình ảnh người mặc đang làm việc tay chân hoặc đang ở nhà vì áo bà ba là thường phục của Việt Nam …
Tham dự Lễ Hội Hóa trang nhưng Phái đoàn Vĩệt Nam không có ai hóa trang với những y phục tượng hình bộ mặt của nền văn minh cổ thời như mang hình những con dã thú, áo lông, nón lông, mặt mày với hai hàm răng lởm khởm, đầy lông lá với nét còn phảng phất thú vật. Trái lại, Phái đoàn Vĩệt Nam là hình ảnh con người hoàn toàn ngày nay. Từ kiểu trang phục tới màu sắc. Thế mà giữa Phái đoàn Việt Nam với Phái đoàn các nước khác lại không hề có sự mâu thuẫn về một khía cạnh nhỏ nào hết cả. Phải nói Phái đoàn Việt Nam, trong Lễ Hội Hóa trang Parishôm mùng 7 tháng 7 tại Công trườngLa Nation, đã thật sự thể hiện môt sự hài hòa tuyệt diệu. Đúng theo qui ước của Ban Tổ chức là “cảm thông, trao đổi, hòa hợp ” với thế giới, với những con người tập họp với nhau, không phân biệt địa vị xã hội.
Tham dự trình diễn văn hóa để giới thiệu với thế giới nét văn hóa dân tộc của mình, mà Việt Nam lại hoàn toàn xa lạ với văn hóa Lễ Hội Hóa trang vì bản chất Việt Nam là ở chiều sâu, sự kín đáo. Tà áo dài, chiếc nón lá, cái quạt, không phải tự thân những thứ này là để phô bày, mà đó là phương tiện để diễn tả sự xúc cảm nội tâm qua những động tác nhẹ nhàng trong lúc đó văn hóa Lễ Hội Hoá trang là thứ văn hóa bung ra ngoài, ồn ào, náo nhiệt, nặng về khơi dậy những cảm xúc về mặt sinh lý tập thể.
Ngoài trang phục với màu sắc sặc sỡ, diêm dúa, kiểu cách cũng nhằm đưa con người ta trở về gần với thiên nhiên. Có những cô gái mặc 2 mảnh, những thanh niên mặc quần cụt, để lưng trần, la hét, vừa múa những vũ điệu như lúc vui mừng vừa săn bắt được con mồi ngon. Sau khi ăn uống no say, người ta muốn thưỏng ngoạn những màn múa hát. Thì người phụ nữ xuất hiện biểu diễn những điệu múa bụng. Những đường cong, hình khối của cơ thể chuyển động, càng lúc càng mạnh lên theo tiếng trống bập bùng, rềnh tai, không khác nào tiếng đánh khẩn thiết báo động và đuổi bắt trộm cướp ở nhà quê Việt Nam thời xưa.
Nhờ y phục rút gọn tối thiểu nên khi trời mưa, những người con gái này không hề bị ướt vì những giọt mưa rơi khó trúng hai mảnh y phục.
Phái đoàn Việt Nam, với trang phục dân tộc, giới thiệu ba nét văn hóa rất Việt Nam: về chủ đề lịch sử tranh đấu giải phóng dân tộc, có xe Hai bà; về văn hóa xã hội, có Đám cưới Việt Nam với khai trầu rượu, lễ vật và sau cùng là ban cổ nhạc đàn tranh với nhạc khí dân tộc cổ truyền.
Ngoài ra, Phái đoàn Việt Nam còn dành cho khán giả màn võ Tây sơn. Các “cao thủ võ lâm” biểu diển võ thuật Quang trung làm cho khán giả Phi châu vô cùng thích thú vì họ thấy đẹp, hùng dũng hơn vũ điệu của họ rất nhiều.
Phải nói và có thể nói lớn lên là Phái đoàn Việt nam trong Lễ Hội Hóa trang đã thật sự thành công và chiếm được sự ưu ái đặc biệt của khán giả ngoại quốc. Đây là thành quả ngoạn mục của nhiều người suốt gần hai tháng qua, đã nhẫn nại luyện tập sau giờ đi làm về. Có cả không ít thanh niên nam / nữ người Pháp tích cực tham gia, với y phục cổ truyền thuần túy Việt Nam.
Phái đoàn cuối cùng trình diễn trước khán đài đã đi qua. Nhưng tiếng trống, tiếng kèn còn vang vọng trong đường phố Paris, còn đọng lại những âm hưởng trong lòng mọi người.
Giữ gìn và truyền bá văn hóa cho nhau là một hành trình xóa mờ ranh giới giữa các dân tộc, đem người gần lại với người và như thế, con người có thể sống chung hài hòa.
Qua năm tới 2013, Cộng đồng người Việt tại Pháp và vùng Paris chắc chắn sẽ thừa thắng hôm nay xông lên tham dự Lễ hội tổ chức tại Công trường Hòa bình ngay dưới chân tháp Eiffel. Mọi người ai cũng mong muốn sẽ có thêm nhiều người Việt Nam ở các nước khác tới tham dự để làm cho Phái đoàn Việt Nam trở nên hùng hậu hơn nữa.
© Đàn Chim Việt
Dáng đứng Việt Nam trong Carnaval Tropical de ParisMùa hè tại Âu châu nói chung và tại Paris nói riêng với những lễ hội truyền thống như Đêm trắng, Ngày Âm nhạc, Carnaval..v.v… đã thu hút đông đảo người tham gia.
Trong đó lễ Carnaval với nhiều mầu sắc khác lạ đã làm thích thú giới thưởng ngoạn. Carnaval năm nay đặc biệt có sự tham gia lần đầu tiên của cộng đồng người Việt tại Pháp. Tường An gửi về một vài hình ảnh của sắc màu Việt Nam trong lễ hội Carnaval 2012 tại Paris.
Cộng đồng người Việt tham gia Carnaval 2012Mùa hè Âu châu bắt đầu bằng những cơn mưa rào như những cơn mưa bóng mây ở VN, nó đến và đi cũng thật nhanh làm người Việt xa quê liên tưởng đến câu thơ của một thời áo trắng :
« Trời mưa thì mặc trời mưa,
Anh che nón lá anh đưa em về »
Những chiếc nón lá nhẹ như tơ liễu, giản đơn nhưng hữu ích của người nông dân VN hôm nay cũng đã góp mặt bên cạnh những sắc màu rực rỡ của những bộ trang phục Brazil, Columbia, Tahiti…v.v…. những chiếc nón khiêm tốn một cách rất VN ấy được tôn vinh thêm bởi những chiếc áo dài, áo tứ thân, áo bà ba trong bức tranh Việt Nam có mặt trong lễ hội Carnaval Tropical de Paris năm 2012.
Lễ hội Carnaval được tổ chức từ 11 năm nay bởi Tòa thị chính Paris trong những ngày bắt đầu vào mùa hè với sự tham gia của hầu hết các sắc dân ngoại quốc đang sống tại Pháp, để nói lên sự giàu có và đa văn hóa của thành phố Paris. Thế nhưng, chỉ năm nay mới bắt đầu có sự tham gia chính thức của cộng đồng người Việt sống tại Pháp. « Chính thức » là vì carnaval năm trước chỉ có một cặp trai gái Việt Nam tham gia, lẻ loi giữa một rừng sắc màu của các dân tộc khác. Năm nay, với sự kêu gọi của anh Oscar Nghĩa Phạm, chủ tịch của nhóm Harmony’s day, tập thể người Việt tại Pháp đã nhiệt tình đáp ứng như một thông điệp của sự hội nhập vào dòng chảy đa văn hóa của thành phố Paris.
Cái tên Harmony’s day cũng đã nói lên phần nào ý nghĩa của nó, từ nhiều năm nay, nhóm đã được thành lập bởi một số người với nhiều chủng tộc khác nhau đang sống tại Paris và hoạt động thuần về văn hóa. Anh Oscar Nghĩa Phạm đã sống hơn nửa đời người ở Pháp, tuy nói tiếng Việt không còn nhuần nhuyễn, nhưng anh vẫn ước mong đem văn hóa Việt Nam hội nhập vào xã hội đa văn hóa của Paris, anh cho biết mục đích của anh khi thành lập nhóm Harmony’s day :
« Harmony’s day là một hội để họp lại tất cả các văn hóa của tất cả các chủng tộc để chia sẻ với nhau về văn hóa, khi nào văn hóa hợp với nhau thì các dân tộc ít căng thẳng hơn. Vì thế tôi muốn lập ra hội Harmony’s day »
Sự bắt đầu nào cũng khó khăn, nhất là văn hóa Carnaval lại không phải là một văn hóa quen thuộc với người Việt. Nói đến Carnaval là nói đến những điệu nhạc rập rờn, sống động, với kèn trống rôm rã mà người nghe cũng phải khua chân, múa bụng. Nói đến carnaval là nói đến những màu sắc rực rỡ của các loại y phục lạ lẫm, đến những chiếc nón lông chim, những bộ y phục hở hang, những vũ khúc múa bụng..v.v.., trong khi nói đến văn hóa VN là nói đến những câu hò, tiếng hát dịu dàng, những bộ y phục kín đáo, những điệu vũ thướt tha. Thế nhưng, văn hóa là một ngôi nhà mà những khác biệt đều có thể hội tụ để làm phong phú thêm những căn phòng còn đóng kín. Cánh cửa ấy hôm nay đã mở để thấy những nét rất duyên dáng của bức tranh Việt Nam với 3 chủ đề : Hai Bà Trưng, Đám cưới nhà quê, Đàn tranh.
Chị Yến Vương, một cựu học sinh Gia Long, góp mặt trong phần trình diễn của hai bà Trưng, lần đầu tiên tham gia lễ hội Carnaval, với chị là một kinh nghiệm không thể nào quên. Rất tự hào và cũng rất khiêm nhường, chị cho biết cảm tưởng của mình :
Lần trình diễn này đã trình diễn mấy lần cho cộng đồng VN xem rồi, đây là màn « Anh thư nước Việt » và đứng đầu là xe hoa của hai Bà Trưng. Hôm nay nói chung rất là hài lòng. Coi như phái đoàn VN là thành công. Lúc đầu qua bao nhiêu là cực khổ của các anh chị vì cộng đồng VN biết rất trể, chỉ làm có 2 tháng thôi, người nào cũng đi làm hết, tối về phải thức khuya đến 1-2 giờ để gửi mails, tổ chức.v.v… Mới đầu chỉ có mấy người thôi, về sau, khi quyết định làm nên cố gắng. Đây là sự thành công của tất cả các anh chị trong cộng đồng VN và đặc biệt là cám ơn anh Nghĩa và cám ơn các anh chị đã chung lo để cho Carnaval được thành công ngày hôm nay. »
Trời mưa thì mặc trời mưa, đoàn người vẫn tiến về phía trước, các vũ công vẫn tươi cười lắc bụng trước khán đài để các giám khảo chấm điểm. Năm nay, nữ hoàng của Carnaval Tropical de Paris là cô Isabelle đến từ Guadeloup đã khai mạc lễ hội tại place de Nation. Brazil không hổ danh là xứ sở Carnaval với những màn múa bụng hấp dẫn, sắc dân Miyo với sáng kiến lạ lẫm trong những chiếc áo kết bằng những nút chai nhiều màu sắc. Lễ hội Carnaval năm nay với 49 phái đoàn gồm 5300 người, đại diện cho 22 quốc gia. Khởi hành từ place de Nation và trở về đó sau một đoạn đường dài 4700 mét. Năm nay, số người xem khoảng 200.000 người, ít hơn năm ngoái ( 450.000 người) có lẽ vì thời tiết không chiều lòng người, những chiếc áo dài thướt tha thỉnh thoảng cũng phải chạy trốn những cơn mưa bất chợt.
Nhịp cầu kết nối giúp người Việt lại gần nhau hơn Là phái đoàn thứ 21 trong 49 đoàn diễn hành. Phái đoàn VN gồm 165 người với rất nhiều áo dài và nón lá. Những cô gái trẻ trung xinh xắn trong chiếc áo bà ba, đầu đội thúng, hấp dẫn quan khách với màn múa kiếm của bà Trưng, bà Triệu, nhạc cảnh cô dâu, chú rễ làng quê trong tiếng đàn tranh, tiếng sáo và tiếng trống làng, nhóm ca Favic với các ông Tây bà Đầm xúng xính trong y phục VN cũng góp mặt, Tây sơn biểu diễn ngọn võ cổ truyền. Dáng đứng Việt Nam sống động và ngoạn mục trong lễ hội Carnaval 2012, khách xem hai bên đường trầm trồ và không thiếu lời khen. Anh Oscar Nghĩa rất vui với sự hiện diện của phái đoàn Việt nam năm nay trong lễ hội mùa hè này và cho biết cảm nghĩ của mình
« Thứ nhất là đã nhiều năm tôi tổ chức Carnaval nhưng chưa lần nào có người VN tham dự, đây là lần đầu tiên có phái đoàn người VN hải ngoại tham dự nên tôi rất vui và hãnh diện. Sự có mặt của người VN chính là điều tôi mong muốn từ lâu. Cảm nghĩ thứ nhì của tôi là cám ơn tất cả những người bạn VN đã xung phong bỏ sức tham gia rất nhiệt tình để có kết quả trong ngày Carnaval Tropical de Paris 2012. Và tôi cũng mong đó là một thông điệp, một nhịp cầu để nối những người VN lại gần nhau hơn nữa để cùng song song và tiến bước đi lên theo đà tiến bộ về mọi mặt để không thua kém bất cứ một quốc gia nào. »
Lễ hội Carnaval có lẽ vui, nhưng không lạ với hàng trăm ngàn người đứng dọc hai bên đường. Tuy nhiên, với chị Loan, đây là lần đâu tiên chị được tham dự một Carnaval bằng mắt thấy, tai nghe chứ không phải qua màn ảnh truyền hình. Chị Loan đến từ VN, đi qua Pháp du lịch và tình cờ được nhìn thấy một lễ hội vui nhộn và đầy thú vị. Chị chia sẻ :
« Em thấy rất là vui và lạ mắt nữa tại vì Việt Nam cũng chưa bao giờ từng được xem. Thấy rất là vui và phấn khởi nữa. Mình nhìn lại truyền thống của nước nhà mình đó, thấy cũng rất là hay. Mấy anh chị bên đây mà tổ chức được như vậy là quý lắm đó. Thấy vui mà xúc động thiệt đó. Tại vì đi vòng vòng để tìm chổ mấy anh chị trình diễn, tự nhiên thấy tà áo dài , cái nói « rồi rồi, Việt Nam rồi, Việt Nam rồi ! » Rất là mừng , làm như mình tìm lại được cái gì đó thân thương ! »
Phái đoàn cuối cùng trình diễn trước khán đài đã đi qua, nhưng tiếng trống, tiếng kèn còn vang vọng trên đường phố Paris, còn đọng lại những âm hưởng trong lòng của mọi người. Mệt mỏi, nhưng hài lòng, anh Oscar Nghĩa Phạm cho biết công việc bảo tồn và truyền bá văn hóa cho nhau là một hành trình để xóa mờ ranh giới giữa các dân tộc, đem người gần lại với người và như thế, con người có thể sống chung hài hòa. Anh chia sẻ về những dự định trong tương lai và mong muốn có sự kết hợp của các cộng đồng người Việt tại các nước khác trên thế giới vào ngày Văn hóa năm 2013 sẽ được tổ chức tại công trường Hòa Bình, dưới chân tháp Eiffel :
« Về hoạt động tương lai thì tôi đã chuẩn bị để làm một ngày Văn hóa quốc tế tại Place Trocadero vào tháng 6 năm 2013. Tôi xin mời năm tới, những phái đoàn văn hóa của Hoa Kỳ, Canada và các nước khác đến để cùng tổ chức và chia sẻ nền văn hóa của người Việt sống tại Hoa Kỳ, Canada và các nước khác với tôi. »
Bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc là thao thức của cộng đồng người Việt hải ngoại từ bao nhiêu năm nay. Tất nhiên nó đòi hỏi sự phấn đấu của từng cá nhân, mỗi gia đình để nền văn hóa Lạc Việt không bị tan loãng vào quá trình hội nhập của nền văn hóa sở tại.
Source: RFA
Sửa bởi quản trị viên 01/02/2014 lúc 10:45:25(UTC)
| Lý do: Chưa rõ