Canada hiện là nước đứng đầu trong 10 quốc gia có số người ở lại Mỹ quá hạn visa, những nước khác là Mexico, Venezuela, Anh, Colombia, Nigeria, Trung Quốc, Pháp, Tây Ban Nha và Đức. Trong hình, dân Trung Quốc xếp hàng tại tòa đại sứ Mỹ ở Bắc Kinh để xin visa vào Mỹ. (Hình: Mark Ralston/AFP/GettyImages)
Trong thời gian từ 1954 đến 1975, Bắc Việt nói xấu miền Nam Việt Nam như thế nào thì chúng ta cũng hình dung, trong chiến tranh lạnh, Liên Bang Xô Viết tuyên truyền về nước Mỹ như thế ấy: một nước Mỹ đói rách, bóc lột, cướp bóc.
Thời chống Mỹ, cả đến cái mặt trăng, Bắc Việt cũng bôi xấu nước Mỹ, nịnh bợ đàn anh, cho rằng “Trăng Liên Xô tròn hơn trăng nước Mỹ! Đồng hồ Liên Xô tốt hơn đồng hồ Thụy Sĩ!” Nhưng đến sau khi miền Nam “bị giải phóng,” nội việc đi kiếm cái tàn dư rơi rớt của Mỹ còn lại ở miền Nam, làm chiến lợi phẩm đem về Bắc là đã thấy hạnh phúc rồi.

Cũng như các đại gia của Trung Quốc, chiếc xe BMW và cái visa cho con du học ở Hoa Kỳ là những dấu hiệu sang chảnh của thời đại. Ở Việt Nam hôm nay, chuyện có con gái lấy chồng Mỹ hay có con đang du học ở nước tư bản này, phải chăng là niềm hãnh diện và đã là mơ ước của mọi gia đình.
Theo truyền thống ông cha, phải chống Mỹ, ghét Mỹ cho đúng lập trường là một chuyện, nhưng nếu giá như một mai chế độ này sụp đổ, được sang Mỹ để được sống những ngày còn lại, thì có bỏ đi hai mươi năm nằm rừng, bốn mươi năm sống phè phỡn nhờ đảng, cũng không đến nỗi phí cuộc đời.
Vậy mà có một người Mỹ nói xấu nước Mỹ, đó là Lance Freeman trong trang “Information Clearing House,” cho rằng đời sống ở nước Mỹ có phẩm chất tồi tệ nhất trong các nước tiên tiến. Freeman cho biết ông là một người Mỹ, đã từng sống nhiều nơi trên thế giới, tại các nước giàu hay nghèo, và không bao giờ muốn trở về sống lại ở Mỹ, gọi cái quê nhà của ông là một cái nhà tù!
Trong bài này, chúng tôi chỉ nêu vài điểm cốt lõi. Nước Mỹ, theo Freeman, là dân tộc duy nhất trong các nước phát triển không có hệ thống bảo hiểm y tế chung cho mọi người. Ở các quốc gia tiên tiến khác, danh sách chờ của bệnh nhân ngắn hơn, cơ sở y tế tiện nghi hơn, và các bác sĩ cũng giỏi ngang bằng. Do lượng si-rô bắp nhiều fructose (high fructose corn syrup) khổng lồ mà dân Mỹ tiêu thụ, một phần ba số trẻ em sinh ra ở Mỹ ngày nay sẽ mắc bệnh tiểu đường loại 2 vào một thời điểm nào đó trong đời của chúng.
Ông nói tới thực phẩm ở Mỹ đang bị nhiễm độc như hiện nay chúng ta đang nói đến Trung Quốc! Thịt bò Mỹ đã bị nhiễm bẩn trong quá trình chế xuất. Gà bị nhiễm vi khuẩn salmonella. Gia súc và gia cầm của bạn bị tiêm đầy hormone tăng trưởng và thuốc kháng sinh.
Về chuyện thuốc men, bài viết này nêu lên một luận điệu rất mỉa mai: “Nếu bạn có chút sinh khí nào khi bạn còn bé, họ sẽ cho bạn Ritalin. Khi đủ lớn cả để nhìn xung quanh, bạn sẽ bị trầm cảm nên họ sẽ cho bạn Prozac. Nếu bạn là đàn ông, điều này sẽ khiến bạn bất lực vì các hóa chất, sẽ có Viagra. Trong khi đó, chế độ ăn đều đặn đầy chất béo, làm cholesterol cao trong máu, nên bạn sẽ cần đơn thuốc cho Lipitor. Cuối cùng, vào cuối ngày, bạn sẽ nằm thao thức cả đêm lo lắng về việc mất bảo hiểm y tế, nên bạn sẽ cần Lunesta để ngủ.”
Nếu bạn mắc bệnh, bạn phải chống đỡ với hai thứ cùng lúc: bệnh tình của bạn và nỗi lo sợ bị phá sản. Hàng triệu người Mỹ phá sản mỗi năm vì phí tổn y tế, và hàng chục ngàn người chết hằng năm vì họ không có bảo hiểm.
Trong bài này, nước Mỹ bị đánh giá về hệ thống giáo dục: ở hầu hết các nước tiên tiến, giáo dục đại học là miễn phí hoặc được tài trợ phần lớn. Nhưng tại nước Mỹ, một bằng đại học có thể làm bạn nợ tới $100,000. Như vậy, bạn bước vào thế giới việc làm với món nợ lút đầu chưa trả.
Nói về tự do, Mỹ thực ra nằm trong những nước ít tự do nhất trên thế giới. “Nước tiểu bạn bị kiểm tra, email và điện thoại của bạn bị theo dõi, hồ sơ y tế riêng tư của bạn bị giám sát, và lúc nào bạn cũng có thể quằn quại trên mặt đất vì bị hai roi điện Taser vào mông do lỡ mồm nói gì đó không đúng chỗ.”
Tác giả cho rằng nước Mỹ nếu có tự do là tự do thể xác, về tinh thần, bạn thật sự bị cầm tù, luôn luôn bị dày vò vì sợ phá sản do ốm đau, mất việc, vô gia cư và tội ác bạo lực gia tăng!
Đến 70% tiền thuế của dân chúng chạy tới Ngũ Giác Đài và nơi đây là chính quyền thật sự của nước Mỹ, cũng như một hệ thống quân dịch “dựa trên các yếu tố kinh tế-xã hội tại Mỹ cung cấp nguồn bia đỡ đạn đều đặn cho quân đội.”
Nói về sự giàu có, bài viết cho rằng, trên thực tế, người Mỹ trung bình nghèo hơn người dân xóm ổ chuột nghèo nhất tại Manila, vì ít ra họ không có nợ nần! Bài báo có cái nhìn bi quan về tương lai của nước Mỹ: Mức lương sẽ xuống, thất nghiệp sẽ lên, bảo hiềm y tế cho người già và nghèo khó cùng quyền lợi an sinh xã hội sẽ bị cắt, đồng tiền sẽ mất giá, và sự cách biệt giàu nghèo sẽ bung ra ngoài vòng kiểm soát cho tới khi Mỹ bắt đầu trở nên giống như Mexico hay Philippines – những hòn đảo tí hon của sự giàu có do đại dương nghèo khó vây quanh (đất nước Mỹ đã đi được nửa đường tới đó rồi).
Bài báo khuyến khích người Mỹ nên rời khỏi nước Mỹ, làm thế nào để trở thành một thường trú nhân và sau đó quốc tịch của quốc gia mà bạn lựa chọn.
Câu chuyện sẽ đưa đến câu hỏi, là tại sao, hiện nay – năm 2018 – hằng ngày hiện vẫn có nhiều gia đình các nước phía Nam tìm cách vượt biên giới bất hợp pháp để vào Hoa Kỳ, nhất ở khu vực biên giới Mỹ-Mexico kéo dài từ Arizona đến California, bất chấp các biện pháp chặn bắt gắt gao của chính phủ Mỹ. So với cùng thời gian năm ngoái, thấy có sự gia tăng hơn 120% về số gia đình và trẻ đi một mình bị bắt ở biên giới. Từ đầu năm 2018 tới nay, các nhân viên biên phòng Yuma chặn bắt hơn 10,000 gia đình và 4,500 trẻ đi một mình. Bảy năm về trước, chỉ có 98 gia đình và 222 trẻ đi bị bắt.
Nước Mỹ xấu xa như một địa ngục, nhưng tại sao hơn 700,000 người ngoại quốc hết hạn visa từ tài khóa 2017, vẫn tìm cách trốn tránh ở lại Hoa Kỳ. Từ Tháng Mười, 2016, đến Tháng Chín, 2017, có 701,900 người ở quá hạn visa, trong số những người đến bằng đường hàng không hoặc đường thủy – nhiều hơn dân số của tiểu bang Vermont hay tiểu bang Wyoming của nước Mỹ.
Đây là một trong những yếu tố nâng số người sống bất hợp pháp tại Hoa Kỳ.
Trước đây đã có nhiều nhân vật tuyên bố, nếu ông Donald Trump đắc cử, họ sẽ di cư sang Canada, nhưng chúng ta nên biết rằng, Canada hiện là nước đứng đầu trong 10 quốc gia có số người ở lại Mỹ quá hạn visa, những nước khác là Mexico, Venezuela, Anh, Colombia, Nigeria, Trung Quốc, Pháp, Tây Ban Nha và Đức.
Huy Phương/Người Việt