Muốn cho tập thể người Mỹ gốc Việt có thế lực chánh trị, phương pháp hữu hiệu, bên vững, không tốn kém, rất hữu ích và có lợi cho tập thể là đi bầu. Nhứt là đi bầu thật đông tỷ lê cao và đồng lòng mà chánh trị gia Mỹ gọi là kỷ luật bầu cử chặt chẻ, nhân dân và chánh quyền Mỹ rất thích và nể. California là tiểu bang đông dân nhứt của Mỹ, cũng là tiểu bang người Việt định cư đông nhứt Hoa kỳ. Và tại Quân Cam /Orange County, nơi có một tập thể người Mỹ gốc Việt lớn nhứt ở Cali, có Little Saigon, người Việt thân thương gọi là ‘ thủ đô tinh thần’ của Việt Nam Hải Ngoại.
Năm nay 2018, trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tổng thống, bầu toàn bộ Hạ Viện vá 1/3 Thượng viện Liên bang cũng như một số giới chức quan trọng của tiểu bang, quânb5 hạt và các thành phố sẽ diễn ra vào Thứ Ba ngày 6 tháng 11, 2018 suốt từ 7 giờ sáng tới 8 giờ tối. Cẩm nang bầu cử, họ tên và chủ trương của những nam nữ ứng cử viên đã gởi về cho cử tri xem xét để bầu đúng cử xứng. Phiếu bầu bằng thư hay bầu khiếm diện đã gởi về trước 10 ngày rồi. Cử tri cao niên Mỹ gốc Việt rất thích kiểu bầu tiện lợi, khỏi đến phòng phiếu, có nhiều thì giờ chọn lựa này. Và có người đã tô ô vuông tên ứng cử viên hay đề án mình chọn, ký tên ngoài bao thư, đề địa chỉ mình sau bao thư bên trong có hai tờ phiếu và dán tem gởi đi rồi.
Người Mỹ gốc Việt thiết tha với các cuộc bầu cử Mỹ vì nhận thấy đó là cách bảo vệ và phát huy quyền lợi cho tập thể mình tại Mỹ. Và đẩy mạnh công cuộc quốc tế vận cho nhân quyền VN là phải cần đến quí vị dân cử Mỹ Lập pháp, Hành Pháp và Tư Pháp liên bang, tiểu bang và quận hạt và thành phố. Những cuộc đấu tranh, biểu tình, cầu nguyện, thỉnh nguyện thư, sẽ bớt mất công hơn mà kết quả cao hơn nếu quí vị dân cử ủng hộ. Đa số cử tri Mỹ gốc Việt coi lập trường chống Cộng, chống CS Trung Quốc, chống CSVN của ứng cử viên là điều kiện tiên quyết để quyết định lá phiếu. Người Việt chưa có thể làm ra tổng thống, thống đốc, thượng nghị sĩ liên bang, nhưng nếu người Mỹ gốc Việt chịu khó đi bầu, quí vị dân cử cũng rất cần, trong bầu cử 1 lá phiếu cũng quí huống hồ người Mỹ gốc Việt bây giờ có cả mấy triệu phiếu.
Dân chủ Mỹ là dân chủ đại nghị. Người đại diện dân cử được dân bầu quyết định chuyện nước việc dân thay cho dân. Một cánh tay giơ lên của một nghị viên, một dân biểu, một thượng nghị sĩ tiểu bang hay liên bang, của giám sát viên quân hạt, và của thị trưởng hay nghị viên còn mạnh hơn cả ngàn, cả trăm người dân thường. Một tiếng nói của đại diện dân cử có giá trị hơn hàng ngàn hàng vạn người đả đảo hay hoan hô ngoài đường phố. Dân chủ Mỹ là dân chủ đại diện mà. Qui luật dân chủ Mỹ là vậy, trò chơi dân chủ là thế, đó là định đề chánh trị dân chủ như định đề toán học, chỉ có thể kẻ một đường thẳng giữa hai điểm, một đường mà thôi, của hình học phẳng Euclid vậy.
Nhưng bù lại người dân cũng có quyền của người dân đối với những đại diện dân cử ấy. Quyền lớn nhứt là quyền người dân làm ra người dân cử, làm ra chánh quyền dân cử. Người dân thực hiện quyền làm ra người dân cử bằng lá phiếu trong các cuộc bầu cử. Do vậy đi bầu là quyền lợi cao nhứt của một công dân. Bầu cử để ơn đền nghĩa trả cho người làm lợi cho nước, cho dân, cho tập thể, và cá nhân. Bầu cử là cách nói phải quấy với những người mị dân, hứa nhiều mà không làm, hay làm lén, ngược lại quyền lợi của cử tri. Bầu cử là đưa người tài đức ra phục vụ quyền lợi quần chúng trong đó có quyền lợi của mình.
Sai lầm và tai hại là ý nghĩ bi quan, tiêu cực “bầu bán làm gì cho mất công, ai lên cũng vậy thôi”.Quan niệm sai lầm và yếm thế ấy đưa đến thái độ lơ là, vô cảm, bất động trước bầu cử. Vì bản chất chánh trị là, mình không làm thì người khác vẫn làm, và thường làm thiệt hại cho quyền lợi của mình. Không bầu người đồng quan điểm, yểm trợ cho cuộc đấu tranh cho tự do, dân chủ, nhân quyền Việt Nam, thì quốc tế vận của người Mỹ gốc Việt sẽ yếu, thiếu tiếng nói và bàn tay xây dựng trong chánh quyền đệ nhứt siêu cường thế giới là Mỹ. Không bầu cho người hiểu biết văn hóa, niềm tin, và khát vọng của người Mỹ gốc Việt, một sắc dân thiểu số mới định cư ở Mỹ hơn 43 năm thôi mà đã thành đạt, đóng góp rất nhiều cho tiểu bang Cali, cho nước Mỹ -- thì những người Mỹ khác có đầu óc hẹp hòi xem chủng tộc mình là thượng đẳng, kỳ thị chủng tộc, coi người Việt là dân “ăn bám, dân tỵ nạn kinh tế”, thì những nguòi kỳ thị ấy sẽ thắng. Họ thắng thì họ biến thái độ kỳ thị chủng tộc da màu thành hành động che dấu như vụ gây khó khăn khi người Việt xin treo cờ, xin làm việc cho chánh quyền, xin làm ăn, lập chùa, nhà thờ, vào d8ại học, khi biểu tình mỗi khi những dân cử kỳ thị ấy lòn lách qua luật pháp cấm kỳ thị chủng tộc của luật pháp Mỹ.
Cộng đồng Việt không thể đi vào dòng chánh chánh trị Mỹ sâu sát, không thể vận động hành lang quyền lực Mỹ một cách hữu hiệu nếu người Mỹ thấy tỷ lệ đi bầu của người Mỹ gốc Việt thấp và ý chí dồn phiếu cho ứng cử viên “ pro Viêt” chưa cao. Dân làm chánh trị Mỹ chỉ nể tập thể, cộng đồng Mỹ gốc Việt khi cử tri gốc Việt đi bầu tỷ lệ cao, kỷ luật dồn phiếu mạnh. Vì dân làm chánh trị Mỹ sống bằng lá phiếu, và lá phiếu của người Việt tuy là lá phiếu biên tế, bên lề nhưng có thể đóng vai trò cho giọt nước tràn đắc cử vì tỷ lệ ứng cử viên thắng thua ở Mỹ sát nút nhau.
Bầu cử đông và đúng để cộng đồng Việt có thể chia được cái bánh nhà nước Mỹ dành cho các sắc tộc trong xã hội Mỹ. Nhìn lại phần bánh mà các cộng đồng sắc tộc khác được tiểu bang, liên bang tài trợ, mà lòng người Mỹ gốc Việt buồn ảo não -- trong tay chưa được một mảnh nhỏ nào, trụ sở công Mỹ gốc Việt 43 năm ở Quân Cam, nhà nước Mỹ chưa hỗ trợ. Tại sao? Tại vì người Việt chưa đầu tư khi đầu phiếu. Bản chất chánh trị không có chuyện làm ơn, làm dùm; không bao giờ xin mà được, phải đấu tranh, trao đổi mới có. Nên phải bầu cử, phải đầu tư chánh trị cho những đại diện dân cử giúp cho mình. Không phân biệt Mỹ, Mễ, Việt. Ai thực sự hiểu biết, giúp đỡ, yểm trợ quyền lợi và chánh nghĩa đấu tranh cho người Việt – một cách thiết thực và lâu dài – là dồn phiếu vào đầu tư. Không phân biệt Đảng Cộng Hòa hay Đảng Dân Chủ. Đảng nào cũng có người làm chánh trị vương đạo hay bá đạo. Quyền lợi của người Việt sát sườn hơn. Chánh quyền địa phương, tiểu bang và quận hạt thành phố là chánh quyền chi phối phần lớn đời sống hàng ngày của chúng ta người Mỹ gốc Việt. Trong chánh trị phải có cả hai, chung và riêng, vì chung mà không có riêng, chung sẽ vô hồn, và riêng mà không có chung là cá nhân ích kỷ.
Vì vậy ngày Thư ba 6 tháng 11 năm 2018 này cử tri người Mỹ gốc Việt đi bầu, quyết đi bầu. Già yếu nhờ con trao thơ bỏ phiếu vắng mặt nếu chưa gởi đi mấy ngày trước bằng bưu điện. Già còn sỏi sáng đi thể dục ghé bỏ thăm luôn rồi hãy đi uống cà phê hàn huyên tâm sự. Trung niên nam nữ kẹt đi làm thì trên đường đi, về tạt qua bỏ thăm. Người này trong gia đình, trong vòng thân hữu gọi phone nhắc nhau đi bầu, quyết đi bầu.
Dân số Mỹ 325. 404. 316 người cập nhựt hôm 24 Tháng Mười, đang ngước mắt nhìn xem coi người Việt mà họ đã dang tay ra giúp đỡ định cư sau 43 năm, trình độ dân chủ có thăng tiến như trong việc ăn học, làm ăn ở Mỹ không. Hàng vạn chánh trị gia Mỹ đang chờ xem tỷ lệ đầu phiếu của người Mỹ gốc Việt có cao, kỷ luật đầu phiếu của người Mỹ gốc Việt có bền chặt như tinh thần đấu tranh cho tự do, dân chủ, nhân quyền Việt Nam không -- suốt hơn 43 năm không mệt mỏi, không ngừng nghỉ.
Vi Anh
