Check and Balance – Rule of Law là sự phân quyền, phân nhiệm, kiểm soát lẫn nhau và tao sự cân bằng giữa ba ngành Hành Pháp (chính phủ), Lập Pháp (quôc hội - thượng viện và hạ viện) và Tư Pháp (Tối Cao Pháp Viện) bảo đảm một nền Dân Chủ trong sạch và công bằng phục vụ quyền lợi cho ngươì dân Hoa Kỳ.
Sau gần hai năm chờ đợi, Báo Cáo 448 trang của Công Tố Đặc Biệt Robert Mueller đã được trình lên Bộ Tư Pháp vào ngày 22 tháng 3, 2019. Sau đó vài ngày, ngày 24 tháng 3, 2019 Bộ Trưởng Tư Pháp William Barr đã trình qua Quốc Hội và Toà Bạch Ốc và quần chúng Hoa Kỳ cũng Báo Cáo đó nhưng bị bôi đen nhiều chổ và một “bản tóm tắt bốn (4) trang” do Bộ Trưởng Tư Pháp William Barr soạn cho rằng không có dấu hiệu Nga can thiệp (Collusion) vô cuộc bầu cử 2016 và không có những bằng chứng Trump can tội Cản Trở Công Lý (Obstruction of Justice).
Báo Cáo bị bôi đen của Công Tố Đặc Biệt Robert Mueller và bản tóm tắt 4 trang của Bộ Trưởng William Barr tung ra tạo ra một cuộc tranh luận rất gay gắt giữa hai phe: bên binh và bên chống. Tình trạng chia rẽ trong xã hội Hoa Kỳ lại tiếp tục lên cao.
“Phủ binh phủ, huyện binh huyện”. Bên nào cũng cho phần phải về phe mình. Chuyện binh vực phe phái xảy ra lần này cũng dễ hiểu. Đâu có ai ngu dại nhận tội về phe mình “lạy ông tôi ở bụi này”.
Tổng thống Trump ngay tức thì lên tweet ăn mừng cho rằng mình vô tội, phe ta chiến thắng và còn cho rằng đây đúng là cuộc “săn lùng phù thủy” (Witch Hunt). Đồng thời TT Trump cũng không dấu được sự vui mừng của mình đã lên twitter khen Công Tố Đặc Biệt Bob Mueller là người tốt và công bằng. Trong khi đó trước đây ngay từ lúc Ông Mueller được bổ nhiệm, TT Trump luôn chỉ trích nói xấu và chê bai Ông Mueller đủ thứ thậm chí TT Trump còn muốn dùng ảnh hưởng cũng như quyền hạn của mình để sa thải Ông Mueller giống như TT Trump đã từng sa thải Giám Đốc FBI James Comey khi FBI bắt đầu cuộc điều tra sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử 2016.
TT Trump luôn bị ám ảnh cuộc điều tra của Công Tố Đặc Biệt Robert Mueller. Chính TT Trump đã từng than thở và lo sợ phát ra câu : “chế độ tổng thống của tôi đã đến lúc chấm dứt rồi”.
Với Báo Cáo của Ông Mueller, phe Cộng Hoà và những người ủng hộ TT Trump đều cho rằng cuộc điều tra coi như chấm dứt và nên trở lại cuộc sống bình thường. Thậm chí trong lúc phấn khởi vì vô tội, thừa thắng xông lên, TT Trump còn lên tiếng chế nhạo dân biểu Chủ Tịch các Tiểu Ban Tư Pháp, Tình Báo và Tái Chánh và Thuế Vụ …v.v. của Hạ Viện Dân Chủ nên từ chức đi là vừa còn kiếm chuyện lăng nhăng làm gì nữa khi Báo Cáo của Ông Mueller đã ràng ràng ra đó rồi.
Cuộc điều tra của Ông Mueller không chấm dứt ở đây.
Trong hai ngày 25 và 27 tháng 3, 2019 Văn Phòng Công Tố Đặc Biệt Mueller đã hai lần gởi thư qua Bộ Tư Pháp phản đối bản văn “tóm tắt 4 trang” của BT William Barr có tính cách thiên vị và không trung thực . “Bản tóm tắt 4 trang” của BT Barr đã không nói lên hết bản chất cũng như nội dung của Báo Cáo”.
Phe chống đối và đảng Dân Chủ thì không bằng lòng với lối làm việc của BT Wìlliam Barr qua việc phổ biến Báo Cáo với nhiều chổ bôi đen và “bản tóm tắt 4 trang” do BT Barr soạn ra mà họ coi đây như là hành động thiên vị, một chiều, bao che và bảo vệ cho TT Trump. Một làn sóng chống đối từ phe đối lập ùn ùn nổi lên như một phong trào trong đó có dư luận là có nên đàn hạch, truất phế (impeachment) TT Trump hay không? Dân Chủ đặt vấn đề với BT Barr ông là luật sư của nước Mỹ và nhân dân Hoa Kỳ hay ông là luật sư công bộc của TT Trump?
Đảng Dân Chủ và phe chống không chịu thua. Họ không chịu ngừng ở đây.
Với quyền trong tay do Hiến Pháp qui định là cơ quan có thẩm quyền giám sát theo dõi Hành Pháp, Hạ Viện Dân Chủ đã mạnh mẽ lên tiếng là sẽ tiếp tục cuộc điều tra về tài chánh, thuế má và chuyện làm ăn của Trump Foundation, đặc biệt họ quan tâm về tội Cản Trở Công Lý của TT Trump. Hạ Viện Dân Chủ cương quyết thi hành “Check and Balance” và “Rule of Law” được Hiến Pháp qui định.
Dân Biểu Nancy Pelosi, Chủ Tịch Hạ Viện Dân Chủ cho biết “ Chúng tôi có trách nhiệm hiến định về sự kiểm soát, điều này không có nghĩa là chúng tôi sẽ khiêu chiến, nhưng có nghĩa là nếu như chúng ta thấy có nhu cầu làm tới thì chúng tôi sẽ làm tới theo Hiến Pháp” tức là Hạ Viện muốn sử dụng quyền này của quốc hội tiếp tục cuộc điều tra để qui Trump về tội mà dư luận đa số ngươì dân Mỹ đều công nhận là tội “cản trở công lý”. Có khoảng 900 cựu Công Tố Viên toàn quốc đã ký trong một văn thư lên tiếng cáo buộc Trump vào tội “Cản Trở Công Lý”.
Thi hành theo Hiến Pháp, Hạ Viện Dân Chủ đã gởi thư cho Bộ Trưởng Tư Pháp William Barr yêu cầu hai điều: Giao qua cho quốc hội toàn văn Báo Cáo không bị bôi đen cùng với tài liệu đính kèm của Công Tố Đặc Biệt Robert Mueller và BT Barr phải ra điều trần trước Quốc Hội và cho Ông Muelller cũng ra điều trần trước quốc hội. Đồng thời những Ủy Ban khác của Hạ Viện Dân Chủ cũng có những trát đòi tương tự về những vấn đề liên hệ như tài chánh và thuế vụ, và vấn đề nhận tiền donation từ các nước ngoài.
Nhưng BT Barr chỉ ra điều trần trước Uỷ Ban Tư Pháp Thượng Viện (Cộng Hoà) và tận tình binh vực, che chở cho Trump trong suốt buổi điều trần do Cộng Hoà kiểm soát. Sau đó BT Barr không chịu ra điều trần trước Uỷ Ban Tư Pháp Hạ Viện (Dân Chủ) viện dẫn lý do vì Uỷ Ban Tư Pháp Hạ Viện cho luật sư của Uỷ Ban có quyền đặt câu hỏi BT Barr.
Trước sự coi thường Quốc Hội của BT Barr, Uỷ Ban Tư Pháp Hạ Viện Dân Chủ vào ngày 8 tháng 5, 2019 đã phải đi tới quyết định ra một nghị quyết lên án BT Barr tội khinh thường (contemp) Quốc Hội. Dân biểu Jerrold Nadler, Chủ Tịch Uỷ Ban Tư Pháp Hạ Viện cho biết “sự lựa chọn của chúng ta giờ này trở thành không thể không làm. Đó là một ràng buộc và là một nghĩa vụ của tiểu ban chúng ta theo Hiến Pháp. Chúng ta phải đứng lên kiểm soát vị tổng thống này để bảo vệ đất nước, bảo vệ nền Dân Chủ và Hiến Pháp Hoa Kỳ đã được tôn trọng. Đừng để vận hội này trôi qua.”. Bổ túc điều này dân biểu Chủ Tịch Quốc Hội Nancy Pelosi cảnh cáo BT Barr là đã nói láo trước quốc hội và đây là một tội hình nghiêm trọng. Dân biều Nancy Pelosi, Chủ Tịch Hạ Viện, còn cho biết sẽ triệu tập phiên họp khoáng đại Hạ Viện để biếu quyết “BT Barr tội khinh thường Quốc Hội”.
Ngay khi Uỷ Ban Tư Pháp Hạ Viện Dân Chủ ra nghị quyết buộc BT Barr tội khinh thường quốc hội và đang tìm cách buộc BT Barr phải ra đều trần trước Uỷ BanTư Pháp Hạ Viện như một trát đòi (subpoena) thì BT Barr liên lạc ngay với TT Trump. TT Trump tức thì lên Tweet cho biết Tòa Bạch Ốc sẽ dùng Quyền Đặc Miễn Hành Pháp (executive previlege) để không tuân lịnh quốc hội.
Trong khi đó Uỷ Ban Tư Pháp cũng gởi trát đòi yêu cầu cưụ cố vấn của TT Trump là Don McGahn phải ra điều trần về những liên hệ với Nga. McGahn và Toà Bạch Ốc cũng chống lại trát đòi của Uỷ Ban.
Bộ Trưởng Tài Chánh Steven Mnuchin cũng lên tiếng trả lời Uỷ Ban Tài Chánh và Thuế Vụ Hạ Viện (Committee of Ways and Means) là Bộ sẽ không giao những bản khai thuế của TT Trump cho quốc hội và yêu cầu đưa vụ này ra toà. Uỷ Ban Tài Chánh và Thuế Vụ Hạ Viện cho biết sẽ đưa vụ này ra trước tòa án thay vì kết án BT Mnuchin tội kinh thường quốc hội như Ủy Ban Tư Pháp đã làm..
Ở cấp liên bang trung ương hai bên còn đang tranh chấp thì ở cấp tiểu bang Toà Án và Quốc Hội New York vừa ra quyết định buộc ngân hàng Deutsche Bank AG và Capital One Financial Corp nơi đã cho TT Trump vay hàng trăm triệu dollars phải trình hết hồ sơ qua các Uỷ Ban Hạ Viện. Toà án ở Washington DC cũng ra lịnh cho công ty kế toán tài chánh của Trump Foundation và gia đình là Mazars LLP phải trình hết hồ sơ tài chánh và thuế vụ của gia đình Trump cho các ủy ban của Hạ Viện. TT Trump ngay tức thì đã làm một kháng cáo lên Toà Phá Án liên bang. Sự việc còn đang trong vòng tranh chấp chờ Tòa Tối Cao.
Luật sư của TT Trump đã gởi qua Uỷ Ban Tư Pháp Hạ Viện một thư dài giải thích lý do Toà Bạch Ốc không tuân lịnh của Hạ Viện Dân Chủ. Một thách thức công khai và gay cấn giữa Hành Pháp Trump Cộng Hòa và Lập Pháp Hạ Viện Dân Chủ.
Toà Bạch Ốc đã khẳng định không tuân lịnh những trát đòi của các Uỷ Ban Hạ Viện và quyết ăn thua đủ tới cùng qua toà án hoặc Tối Cao Pháp Viện mà TT Trump hi vọng với đa số Thẩm Phán Tốí Cao kiểm soát bởi Cộng Hoà tức là thuộc phe ta hiện nay với 5 Thẩm Phán Tối Cao của Công Hoà so với 4 Thẩm Phán Tối Cao của Dân Chủ. Coi như phần chắc ăn thuộc về Trump.
Thăm dò dư luận cho biết có 74% cho rằng các nhân viên của chính phủ Trump đang tại chức hay về hưu hay bị cách chức đều phải ra điều trần trước quốc hội khi có trát đòi.
Nếu T.T Trump và Toà Bạch Ốc thấy rằng hành động của những dân biểu Dân Chủ Hạ Viện chỉ thi hành đúng chức năng, bổn phận, trách nhiệm do Hiến Pháp qui định
Nếu TT Trump , BT Barr, BT Mnuchin và Toà Bạch Ốc thấy rằng việc mình làm là đúng, chính đáng và minh bạch đúng theo luật pháp và Hiến Pháp qui định thì có gì mà phải lo sợ, tránh né dựa vào đủ mọi lý do trong đó đe dọa sẽ dùng quyền Đặc Miễn Hành Pháp để thối thác, tránh né, từ chối và không tuân theo luật lệ được qui định bởi Hiến Pháp để tạo ra cuộc khủng hoảng Hiến Pháp như hiện nay.
Nếu BT Barr dựa trên Báo Cáo không bị bôi đen của Ông Mueller đang ở Bộ Tư Pháp mà hiện nay chỉ có một mình ông đọc nguyên văn để rồi sau đó BT Barr đã soạn một bản “Tóm Tắt 4 trang” cho rằng không có sự can dự của Nga trong bầu cử và TT Trump không can tội “Cản Trở Công Lý” thì còn lo sợ gì nữa mà không công khai cho phổ biến Báo Cáo không bị bôi đen như Uỷ Ban Tư Pháp và Tình Báo Hạ Viện yêu cầu.
Nếu BT Tài Chánh Mnuchin cho rằng hồ sơ thuế vụ, tài chánh của gia đình Trump và Trump Foundation là minh bạch rõ ràng không có sự gian lận và hợp với luật lệ và Hiến Pháp thì cần gì phải dấu diếm, không cho phổ biến. Trong khi đó tất cả những vị tổng thống Hoa Kỳ từ trước đến nay ngay từ đầu cuộc vận động tranh cử tổng thống đều phải công khai hồ sơ thuế vụ, tài chánh của mình. Nếu TT Trump và BT Mnuchin chưa chịu phổ biến công khai hồ sơ thuế vụ và tài chánh này tức là trong đó còn có những mờ ám, không rõ ràng, minh bạch, có những sai trái với luật lệ mà dư luận đã nghi ngờ đặt vấn đề từ lâu. Người dân có quyền nghi ngờ về chuyện này. Ngươì dân Mỹ cũng có quyền được biết rõ sự thật.
Sự đối đầu giữa TT Trump và Hạ Viện Dân Chủ tiếp tục leo thang đến cao điểm, tạo thêm nhiều căng thẳng khi hai bên không còn tương nhượng nhau.
Căng thẳng xảy ra ngay trong một phiên họp bàn về phát triển kinh tế tại Toà Bạch Ốc với lãnh tụ Hạ Viện Dân Chủ dân biểu Nancy Pelosi và lãnh tụ thiểu số thượng nghị sĩ Chuck Schumer – Dân Chủ khi chưa được 3 phút thì Trump đã tức giận đứng lên bỏ ra ngoài họp báo ngay tiền đình Toà Bạch Ốc cho rằng không thể làm việc với Dân Chủ cho đến khi nào cuộc điều tra về tôi chấm dứt. Còn dân biểu Pelosi thì đi về tiền đình quốc hội cũng họp báo cho rằng hành động của Trump là phản ứng “nông nổi trẻ con” (temper tantrum), tội “bao che” (cover up) và lạm dụng quyền hành (abuse of power). Hai bên tiếp tục tố cáo nhau.
Không còn kiên nhẫn nữa những nhà lập pháp Dân Chủ cấp tiến năng động đang tạo áp lực lên dân biểu Nancy Pelosi phải đàn hạch, truất phế T.T Trump.
Một dân biểu Cộng Hoà đương nhiệm Justin Amash (CH-Michigan) và một cựu dân biểu Tom Coleman (CH-Mo) cho rằng Trump đáng bị đàn hạch: “Lạm dụng quyền lực và nói láo trước nhân dân Mỹ là hai điểm căn bản đã “impeach” T.T Nixon khiến Nixon phải từ chức. Không phải tội hình nếu nói láo với nhân dân Mỹ. Nhưng nếu nói láo được nhắc đi nhắc lại 20, 30 lần thì đáng tội phải bị đàn hạch truất phế. Đó là nhận định của cựu dân biểu Cộng Hoà Tom Coleman.
Sự đối đầu gay gắt lịch sử hiện nay giữa Hành Pháp Trump và quốc hội Hạ Viện Dân Chủ cho thấy một dấu hiệu khủng hoảng Hiến Pháp với một xã hội không luật lệ (society lawless) đang diễn ra. Dân biểu Chủ Tịch Hạ Viện Nancy Pelosi còn cho rằng nền Dân Chủ Mỹ đang bị thử thách vì những sự lạm quyền của Trump và cho rằng Trump đang muốn tạo ra một xã hội không luật pháp (society lawless). Những hành động của TT Trump và Toà Bạch Ốc dan đe doạ nền Dân Chủ Hoa Kỳ. TT Trump thì cho rằng Hạ Viện Dân Chủ lợi dụng quyền lập pháp quá đáng cho lợi ích chính trị.
Cuộc tranh chấp còn đang tiếp diễn chưa ngã ngũ chưa biết ai thắng, ai thua. Nhân dân Mỹ đang chờ.
Ngày 29 tháng 5, 2019 Công Tố Đặc Biệt Mueller sau gần hai năm im lặng đã chọn quyết định công khai lên tiếng trước quần chúng tại Bộ Tư Pháp thay vì phải ra điều trần trước Hạ Viện Dân Chủ theo như trát đòi. Ông Mueller nói rằng tất cả những gì ông đã làm đều nằm trong Báo Cáo nếu ông có ra điều trần trước Hạ Viện thì cũng chỉ có bấy nhiêu đó mà thôi không thêm không bớt. Xin cứ theo Báo Cáo đó mà biết rõ cuộc điều tra. Ông Mueller cũng cho biết từ nay ông không còn là nhân viên của Bộ Tư Pháp nữa.
Ông Robert Mueller còn cho biết trong thơì gian điều tra ông là nhân viên trực thuộc Bộ Tư Pháp mà theo luật của Bộ thì Văn Phòng Công Tố Đặc Biệt của ông không có quyền kết tội một vị tổng thống đương nhiệm. Ông Mueller cho biết theo qui định của Hiến Pháp Hoa Kỳ đòi hỏi thủ tục khác ngoài hệ thống tư pháp hình sự để chính thức buộc tôi một tổng thống đương nhiệm phạm sai trái. Đó là quốc hội. Cựu Công Tố Viên Độc Lập điều tra vụ T.T Clinton là ông Kent Starr cũng đã khuyên ông Mueller không nên kết tội Trump mà phải giao qua cho quốc hội theo như Hiến Pháp qui định. Ông Mueller đã làm đúng.
Tuy nhiên trong phát biểu Ông Mueller đã khẳng định : “ Nếu chúng tôi tin chắc rằng TT Trump không có những hành động tội hình thì chúng tôi đã làm rồi. Tuy nhiên chúng tôi cũng không đi đến kết luận là tổng thống có phạm pháp hay không”. Ông Mueller cũng xác nhận là cuộc điều tra đã đầy đủ và rõ ràng còn các biện pháp chế tài như thế nào là nhiệm vụ của quốc hội nơi có đủ quyền lực luận tội và truất phế tổng thống đương nhiệm theo như qui định của Hiến Pháp Hoa Kỳ. Bây giờ tới phiên của quốc hội. (It is your turn).
Ông Mueller trong phát biểu cũng cảnh giác là nền dân chủ Hoa Kỳ đang bị xâm phạm và thử thách vì những họat động tình báo của Nga đang có những kế hoạch quy mô xâm nhập vào những internet của hai đảng Cộng Hoà và Dân Chủ và các định chế của chính quyền Mỹ.
Tuyên bố của Công Tố Đặc Biệt Mueller như một quả bom nổ tung làm cho hai phe đều giật mình và đang dựa vào phát biểu của Mueller để lý giải đem phần thắng về cho phe mình.
Giờ đây nhân dân Mỹ biết rỏ phần nào trắng đen sự thật của cuộc điều tra.
T.T Trump, ngay sau khi Ông Mueller họp báo, thì cho rằng chẳng có gì mới trong phát biểu của ông Mueller. Báo Cáo đã nói đầy đủ và tôi không có tội gì cả. Ông không liên quan gì đến ngươì Nga. “Các bạn thử nghĩ không đủ bằng chứng và theo luật của đất nước Mỹ thì người đó vô tội, cuộc điều tra đã kết thúc. Cám ơn các bạn”. “Ông Mueller không bao giờ là kẻ ủng hộ tôi thật sự lẽ ra ông ấy không được bổ nhiệm làm Công Tố Đặc Biệt điều tra tôi”.
Luật sư bảo thủ George Conway cho biết cuộc điều tra đã tìm ra nhiều chứng cớ là Nga có can thiệp vô cuộc bầu cử 2016. Nếu thực sự không có thì tại sao TT Trump cứ tìm mọi cách cản trở cuộc điều tra này của Công Tố Đặc Biệt Mueller. Nên biết George Conway là chồng của bà Kellyeann Conway là cố vấn cho tổng thống Trump, trước đây là người nằm trong danh sách để Trump đề cử là “Solicitor General”
Màn “Check and Balance” và “Rule of Law” tranh chấp quyền lực giữa Hành Pháp Trump và Lập Pháp Hạ Viện Dân Chủ đang diễn ra ngày càng gay cấn và quyết liệt không ai chịu thua ai. Ngươì dân Mỹ sẽ thấy được và có cơ hội đánh giá sự hiệu quả của “Check and Balance” và “Rules of Law” và sự vận hành hiệu quả của nền dân chủ Hoa Kỳ.
Từ đây ngươì dân Mỹ sẽ thấy được ai sẽ là ngươì chiến thắng trong trận chiến “Check and Balance” và “Rule of Law này”? Hiến Pháp và nền Dân Chủ Hoa Kỳ có được tôn trọng không ?
Nền Dân Chủ Hoa Kỳ đang bị bị thử thách. Hiến Pháp Hoa Kỳ đang có dấu hiệu khủng hoảng.
Sự thử thách và khủng hoảng này sẽ kéo dài trong bao lâu? Và sẽ đi tới đâu?
Nền Dân Chủ Chủ Hoa Kỳ có còn nguyên vẹn tốt đẹp như trước hay không với “Check and Balance” và “Rule of Law” ? Hay nền Dân Chủ Mỹ phải rẽ sang một hướng khác. Hướng khác đó tốt hay xấu cho nước Mỹ và cho nhân dân Mỹ? Ai là người gây ra khủng hoảng này và ai là ngươì có tội với nhân dân và đất nước Hoa Kỳ khi nền Dân Chủ Mỹ bị thử thách và có thể sẽ rẽ sang khúc quanh không tốt cho nước Mỹ?
Hi vọng với tinh thần yêu nước hai đảng Cộng Hoà và Dân Chủ thấy được hiểm họa cùng nhau đoàn kết ra sức bảo vệ Hiến Pháp và nền Dân Chủ Hoa Kỳ với “ Check and Balalnce” và “Rule of Law” được tiếp tục từ những truyền thống tốt đẹp và được tôn trọng để Hoa Kỳ tiếp tục là một sức mạnh vô địch trên trái đất này khi nước Mỹ đang phải đối đầu tranh chấp trong chiến tranh lạnh, tranh giành quyền lãnh đạo thế giới với Trung Cộng trong thế kỷ 21 này.
Mong vậy thay và hãy chờ xem./.
Chicago Vào Hè 2019
Kỷ Nguyên Nguyễn Văn Tâm
