RFI của Pháp ngày 04-07-2019 có một bài tựa đề “Thương chiến Mỹ - Trung: Việt Nam trong thế trên đe dưới búa”. Ca dao tục ngữ, văn học bình dân Việt Nam, túi khôn muôn đời của quốc gia dân tộc Việt có câu ‘Chim tham ăn sa vào vòng lưới, Cá mê mồi mắc phải lưỡi câu’. Vì tham lam bất chánh CSVN đang ‘trên đe dưới búa’, nói theo quốc ngữ VN và ‘lưỡng đầu thọ địch’ hay ‘ lưỡng đầu thọ khổn’ nói theo hán Việt.
Thực vậy, câu chủ đề của bài viết trên của RFI “Theo báo cáo của bộ Thương Mại Mỹ công bố ngày 03/07/2019, xuất [cảng] khẩu của Việt Nam vào Mỹ trong 5 tháng đầu năm 2019 tăng 36%, cao hơn cả khối lượng hàng hóa của Ấn Độ bán sang Hoa Kỳ… Trong năm 2018, mức xuất siêu của Việt Nam đối với Mỹ lên tới gần 35 tỷ đô la. Nếu chỉ nhìn vào số liệu trên, Việt Nam thực sự hưởng lợi từ cuộc chiến thương mại giữa Washington và Bắc Kinh.”
Nhưng trong cái lợi béo bở ấy tiềm tàng một mối nguy lớn cho CSVN. Mối nguy mà chính TT Trump của Mỹ chánh thức đứng ra tố giác CSVN. Nào CSVN là ‘kẻ lạm dụng’ thương mại, nào “Việt Nam lợi dụng chúng ta còn tệ hơn cả Trung Quốc». VN nhỏ hơn Trung Quốc nhưng "còn tệ hơn" cả Trung Quốc khi lợi dụng Hoa Kỳ.
Đó cũng là một mối nguy mà người dân Việt gọi là CSVN giỡn mặt với Tử Thần. Dù sư phụ của CSVN là TC còn ngán Mỹ, phải xin hưu chiến hai lần. Nhưng Mỹ chỉ hưu chiến bất hồi tố về nội dung. Tức là, các loại thuế quan mà Hoa Kỳ đã áp đặt rồi trên một số mặt hàng nhập cảng của Trung Quốc sẽ vẫn được duy trì. Chỉ những mức thuế mới có thế sẽ đánh trên hàng tỷ đô la hàng hóa khác của Trung Quốc sẽ không được kích hoạt trong “thời điểm hiện tại”.
Nhà cầm quyền CSVN sợ, lên tiếng ngăn chận kiểu làm ăn phi pháp ấy. Có một tấm hình chính gốc từ hội nghị G20 cho thấy Thủ Tướng CSVN Nguyễn xuân Phúc đứng khom lưng, cúi đầu trước TT Trump đang ngồi sau bữa ăn, ông khoanh trước ngực như phòng thủ, vẻ mặt nghiêm khắc, mắt không ngó thẳng TT Phúc theo lễ phép Mỹ, tỏ vẻ giận hờn, không thông cảm chút nào.
Phát ngôn Bộ Ngoại giao CSVN cho VOA biết “Việt Nam cũng khai triển nhiều biện pháp kiểm soát, chống gian lận thương mại, hàng hóa nước ngoài lấy danh nghĩa hàng Việt Nam xuất cảng sang thị trường khác.” Nhưng thông lệ cho thấy tác phong, bản chất CS thường nói một đằng mà làm một nẻo, cái gì lợi cho họ thì họ mới làm.
Do vậy dư luận chung không tin CSVN ngưng mối lợi béo bở, một vốn cả chục lời này, trong đó có việc ‘dâng công’ lên thiên triều Bắc Kinh, là đệ tử CSVN đã trốn thuế cho TQ.
RFI phân tích, “Nghiên cứu gần đây của ngân hàng Mỹ Bank of America –Merrill Lynch được công bố mới đây cho thấy xuất cảng từ Việt Nam vào Hoa Kỳ tăng "đột ngột", làm tăng mức nhập siêu của Mỹ. Thế nhưng, sự năng động trong hoạt động mậu dịch đó không hẳn là có lợi cho Việt Nam bởi vì từ khi chiến tranh thương mại Mỹ-Trung khai mào, cán cân thương mại của Việt Nam đã "xấu đi thêm": Việt Nam xuất siêu với Mỹ, nhưng thâm hụt mậu dịch với Trung Quốc lại tăng.
Trả lời hãng tin Mỹ Bloomberg, một chuyên gia làm việc tại TP/HCM cho rằng: 30% nhập cảng của Việt Nam là hàng của Trung Quốc để rồi từ Việt Nam xuất cảng trở lại sang một thị trường thứ ba. Điều này lại càng củng cố thêm lập luận cho rằng, Việt Nam bị biến thành một trạm trung chuyển để Trung Quốc hay những quốc gia bị chính quyền Trump áp thuế vẫn bán được hàng sang Hoa Kỳ.
Bộ Thương Mại Mỹ đã áp thuế 456% thép Việt Nam nguồn gốc Hàn Quốc và Đài Loan bán sang Mỹ sau khi nhận thấy rằng, khối lượng thép Việt Nam bán sang Mỹ đã được nhân lên gấp 9 lần kể từ khi Washington đánh thuế thép của Hàn Quốc và Đài Loan.
Tin VOA của chánh phủ Mỹ, sáng ngày 3-7, Mỹ sẽ mở rộng đánh thuế lên thép từ Việt Nam. Bộ Thương mại Mỹ hôm thứ Ba loan báo phán quyết sơ bộ xác nhận các sản phẩm thép nhập cảng từ Việt Nam được nói là có xuất xứ từ Hàn Quốc và Đài Loan tránh thuế chống bán phá giá. Loan báo này mở đường cho việc Mỹ đánh thuế lên thêm các sản phẩm thép nữa từ Việt Nam mà trước đó chủ yếu nhắm vào các mặt hàng có nguồn gốc từ Trung Quốc. Ngoài công cụ áp thuế nhập cảng mà TT Trump thường sử dụng nhất để gây áp lực với các bạn hàng, Toà Bạch Ốc đang hướng tới một công cụ khác, đó là viện cớ "thao túng tỷ giá hối đoái" để phạt các đối thủ của Hoa Kỳ. CSVN là chế độ bi Mỹ đưa vào danh sách "thao túng tỷ giá hối đoái" cần được theo dõi.
Cuộc hưu chiến thương mại Mỹ Trung thứ hai chỉ mới là lời hứa của TT Trump và Chủ Tịch Tập Cận Bình, chưa phải là bàn thắng chót của Mỹ. Đó mới chỉ là cuộc hưu chiến để tái đàm phán sau khi đã bị bế tắc trong hai tháng 5 và 6/2019.TT Trump rất cần một chiến thắng cho mùa tái tranh cử nhiệm kỳ hai tổng thống của Ông mà Ông đã khởi động. Ông cần một chiến thắng ngoại giao liên quan đến vấn đề kinh tế và thương mại để lấy lòng cử tri.
Phàm ở đời không có chanh thì ăn dấm. Chưa đánh thắng nổi TQ thì đánh thắng đệ tử TC là CSVN cũng OK. Do vậy, theo một số chuyên gia, TT Trump nhắm tới các đối tượng dễ ăn hơn, trong đó có Việt Nam – là chế độ mà TT Trump tố giác cạn tàu ráo máng. Không có lý do gì để Toà Bạch Ốc "tha" cho CSVN trong việc nối giáo cho TC, đắc lợi vô căn, bất chính trên thiệt hại của Mỹ, gây thêm mức thâm hụt cho Mỹ.
Từ khi Mỹ và Trung Quốc đương đầu với nhau trên mặt trận thương mại, các công ty ngoại quốc di dời cơ sở sang Việt Nam, một số khác chuyển hàng sang Việt Nam, đóng nhãn hiệu của Việt Nam để từ đó bán sang Hoa Kỳ để né thuế Mỹ.
Hà Nội đã phải lên tiếng cam kết không để Việt Nam biến thành cửa ngõ cho phép bất kỳ một quốc gia nào lách thuế nhập cảng của Mỹ. Nhưng có lẽ Washington không tin, không đồng ý với lời hứa đó của của CSVN. Do vậy, chiến tranh thương mại Mỹ -Trung kéo dài, CSVN dễ thành con cờ thí cho TT Trump có một chiến thắng qua việc trừng phạt CSVN, giúp cho cuộc tranh cử của Ông
Vi Anh
