Từ trái: Rashida Tlaib, Ilhan Omar, Alexandria Ocasio-Cortez, và Ayanna Pressley.
Kết quả của cuộc bầu cử giữa kỳ hồi cuối năm trước đã tạo ra nhiều kỷ lục trên chính trường Hoa Kỳ, trong đó con số dân biểu phụ nữ và gốc thiểu số đắc cử đông đảo nhất từ trước nay là một. Bốn trong số những phụ nữ da màu lần đầu tiên đắc cử vào Hạ Viện Hoa Kỳ đã được nhắc đến nhiều ngay từ những ngày đầu tiên là nữ đội "The Squad" bao gồm Alexandria Ocasio-Cortez gốc Mỹ La Tinh của New York, Ayanna Pressley gốc Châu Phi của Massachusetts , Rashida Tlaib từ Michigan và Ilhan Omar từ Minesota cùng là Hồi Giáo. Nhóm nữ dân biểu thuộc đảng Dân Chủ này là ai mà đang lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ tổng thống và gây nhiều tranh cãi từ công luận?
Hơn cả tuần trước, truyền thông thế giới cùng công luận Hoa Kỳ lại xoay quanh mẩu tweet bị cho là có màu sắc kỳ thị của tổng thống Donald Trump đòi đuổi nhóm nữ dân biểu (DB) này về nước vì đã chỉ trích ông và các chính sách của chính phủ quá nhiều, cho dù ba trong bốn dân biểu này đã sinh đẻ ngay tại Mỹ và chỉ nữ DB Pressley là người tị nạn đến từ Somali từ bé. Như điều tất nhiên, sự việc được nhìn nhận và tranh cãi theo sự binh-chống giữa hai nhóm ủng hộ và chống đối tổng thống. Còn ở đây, chúng ta thử cùng nhìn kỹ hơn chân dung của những tân nữ dân biểu trẻ tuổi, cấp tiến đến độ bị xem là "nổi loạn" ngay từ chính đảng Dân Chủ khi bất tuân với đường lối chung từ cấp lãnh đạo, có nguồn gốc và xuất thân như thế nào khi bước vào chính trường Hoa Kỳ.
Nữ DB Alexandria Ocasio-Cortez, thường được gọi tắt là AOC từ New York là nữ dân biểu trẻ nhất từng đắc cử vào quốc hội Hoa Kỳ . Sinh năm tháng 10 năm 1989 tại New York trong một gia đình Công Giáo trung lưu có nguồn gốc từ Puerto Rico - lãnh thổ của Hoa Kỳ, Ocasio-Cortez - 29 tuổi hiện nay, đã gây sự chú ý ngay trước kỳ bầu cử giữa mùa năm trước khi cô chiến thắng DB kỳ cựu Joe Crowley thuộc đảng Dân Chủ đã phục vụ tại Hạ Viện suốt 10 nhiệm kỳ trong cuộc bầu cử sơ bộ, một chiến thắng bất ngờ và được xem là "ngựa về ngược". Chiến thắng này đã dẫn đến việc thắng cử ứng viên đảng Cộng Hòa Anthony Pappas - một giáo sư Kinh Tế Học để chính thức bước vào Quốc Hội. Là một sinh viên năng động với nhiều hoạt động xã hội và chính trị ngay từ thời sinh viên, trong đó có thời gian làm việc cho văn phòng Thượng Nghị Sĩ Edward Kennedy, cô từng là nhân viên pha chế rượu và phục vụ nhà hàng, Ocasio-Cortez theo học Đại Học Boston và tốt nghiệp ưu hạng chuyên khoa Đối Ngoại và Kinh Tế và phục vụ trong các tổ chức phi chính phủ, giáo dục và nhóm lãnh đạo gốc Mỹ La Tinh. Mùa bầu cử tổng thống 2016, Ocasio-Cortez phục vụ trong ban tranh cử của TNS Bernie Sander và đến năm 2018, cô quyết định ra tranh cử vào Hạ Viện như đã nói trên. Cô bị xem là con "ngựa chứng" cứng đầu và gây nhiều tranh cãi nhất trong nữ đội này.
Nữ DB Ayanna Pressley sinh năm 1974, tại Ohio nhưng lớn lên tại Chicago, là con một trong một gia đình đối diện nhiều thử thách khi mẹ cô phải làm nhiều công việc cùng lúc để nuôi gia đình, buộc phải ly dị với người cha dù có nhiều bằng cấp và từng dạy đại học nhưng lại nghiện ngập, vào tù ra khám và trở thành nhà văn về sau. Ảnh hưởng từ mẹ là một nhà hoạt động xã hội tích cực tại Chicago, từ lúc còn đi học Pressley đã là một học sinh có tài hùng biện, liên tục làm chủ tịch hội học sinh từ lớp bảy và được bạn bè, thầy cô xem như người có khả năng và triển vọng trở thành thị trưởng Chicago trong tương lai. Vừa làm vừa theo học gián đoạn tại đại học Boston, ra trường Pressley lần lượt làm việc cho văn phòng các dân biểu Joseph Kennedy II (chú: con trai cựu Bộ trưởng Robert Kennedy, cháu ruột TT Kennedy), rồi TNS John Kerry trong hàng chục năm trời. Năm 2009, Pressley ra tranh cử vào Hội Đồng Thành Phố Boston và đắc cử, trở thành người phụ nữ da màu đầu tiên đắc cử vào hội đồng thành phố trong suốt 100 năm lịch sử của thành phố này. Từ 10 năm qua, Pressley liên tục được bình chọn và trao giải thưởng là một trong những nữ lãnh đạo trẻ tài năng, một ngôi sao đang lên của đảng Dân Chủ.
Nữ DB Rashida Tlaib, 42 tuổi, sinh năm 1976 tại Detroit trong một gia đình di dân đông con gốc Palestine. Là chị cả trong một gia đình có tổng cộng đến 14 đứa con, Tlaib đã phải thay cha mẹ để chăm lo cho các em mình khi họ là nhân công lắp ráp trong các hãng xe hơi tại Detroit . Dù hoàn cảnh gia đình như vậy, Tlaib vẫn cố gắng hoàn tất đại học rồi tốt nghiệp tiến sĩ Luật Khoa, trở thành một luật sư tranh đấu cho những người bị kỳ thị, bị đối xử thiếu công bằng. Năm 2008, Tlaib ra tranh cử vào Hạ Viện tiểu bang Michigan theo lời khuyến khích của vị dân biểu mà cô đã từng tập sự và phụ tá cho ông. Trong một địa hạt có nhiều cư dân gốc Mỹ La Tinh và Mỹ Phi Châu, cô đã qua mặt nhiều ứng cử viên thuộc các sắc dân này để rồi chiến thắng áp đảo với tỉ lệ 92 % trước ứng viên đảng CH, trở thành người phụ nữ Hồi Giáo đầu tiên đắc cử vào lập pháp tiểu bang Michigan. Năm 2018 vừa qua, Tlaib đắc cử vào Hạ Viện Hoa Kỳ, là dân biểu gốc Palestine đầu tiên tại Quốc Hội cũng như cùng với nữ DB Ilhan Omar là hai DB Hồi Giáo đầu tiên vào ngành lập pháp trong lịch sử nước Mỹ.
Người nữ dân biểu duy nhất trong nhóm nữ đội không sinh đẻ tại Mỹ mà là một di dân đến Mỹ từ năm 12 tuổi là DB Ilhan Omar của Minnesota. Sinh năm 1982 tại Somali , Omar mồ côi mẹ từ năm lên hai và là con út trong một gia đình bảy anh chị em. Chạy trốn chiến tranh, Omar theo gia đình lánh nạn sang Kenya năm lên tám và ở trong trại tị nạn bốn năm trời trước khi được sang Mỹ định cư. Có ông nội từng là một giám đốc cục vận tải đường biển quốc gia Somali và cha cùng các cô, chú làm việc trong ngành giáo dục, Omar được khuyến khích tham gia vào chính trị từ rất sớm. Tốt nghiệp đại học North Dakota ngành chính trị học và quốc tế học. Omar được học bổng để tiếp tục theo học về chính sách quốc gia tại đại học Minnesota, nơi cô làm việc như một nhà giáo dục về dinh dưỡng cộng đồng sau khi tốt nghiệp. Tiếp tục tham gia ban tranh cử của các dân biểu tiểu bang và làm việc tại Bộ Giáo Dục Minnesota, năm 2016 Omar ra tranh cử vào Hạ Viện tiểu bang Minnesota và đắc cử, trở thành một người gốc Somali đầu tiên nắm giữ chức vụ công quyền cao nhất và phục vụ cấp lập pháp tiểu bang. Hồi tháng 11 năm trước, Omar đắc cử vào Hạ Viện với số phiếu áp đảo là 78%, trở thành người phụ nữ da màu đầu tiên của Minesonta đắc cử vào quốc hội Hoa Kỳ.
Nhìn lại thân thế của cả bốn nữ dân biểu thiểu số này, hầu như họ đều có chung một mẫu số là, tất cả đều xuất thân từ các gia đình lao động, thể hiện khả năng và tinh thần dấn thân từ rất sớm. Trẻ trung, học thức và mang tinh thần phục vụ cộng đồng cùng quốc gia, họ xứng đáng để trở thành những dân biểu đại diện cử tri của mình. Tuy nhiên sự cấp tiến đến độ cực tả, để bị xem là "những kẻ nổi loạn" khi thường xuyên đối đầu cùng tổng thống và chính phủ lẫn chính với cấp lãnh đạo của đảng Dân Chủ thay vì tập trung vào các vấn đề chính sách quốc gia, có lẽ không phải là điều tốt nhất cho sự nghiệp chính trị lâu dài của họ. Nhưng dẫu sao, đó cũng là một thái độ can đảm và là con đường mà những nữ dân biểu này đã chọn lựa.
Đinh Yên Thảo (VOA)
