Tôi tưởng chỉ có Hoa Kỳ mới vĩ đại. Bên Úc Đại Lợi của tôi, cũng có người sính sự vĩ đại lắm. Trong cuộc bầu cử dạo tháng Năm 2019 vừa qua, tỷ phú hầm mỏ Clive Palmer, sáng lập viên của Đảng Palmer Thống Nhứt sau đổi thành Đảng Úc Đại Lợi Thống Nhứt, đã tung ra khẩu hiệu “Làm cho Úc Đại Lợi vĩ đại” (Make Australia Great). Trong suốt mùa bầu cử, đi đâu tôi cũng thấy khẩu hiệu ấy. Nhưng người dân Úc xem ra bằng lòng với tình trạng “miệt dưới” của mình hơn là vươn lên vị trí vĩ đại.
Vĩ đại và làm cho vĩ đại trở lại thì đã có Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Donald Trump rồi. Ở quốc gia vĩ đại này cái gì cũng đều nhứt hết: kinh tế mạnh nhứt, thất nghiệp thấp nhứt, quân sự mạnh nhứt. Cái gì cũng nhứt hết! Chỉ có điều: gần đây tôi lấy làm lạ không hiểu tại sao trong quốc gia vĩ đại này người dân lại kéo nhau sang Gia Nã Đại và Mễ Tây Cơ để mua thuốc chữa bệnh!
Tôi không rành mấy về hệ thống y tế của quốc gia vĩ đại này. Nhưng sống trong một đất nước mà lúc nào cũng phải ngay ngáy lo tiền thuốc thang đến nỗi phải vác giò chạy sang các nước khác để mua thuốc men chữa bệnh thì phiền quá! Có hơn gì Trung Cộng đâu. Cách đây không lâu, người ta thấy cảnh người dân của quốc gia có nền kinh tế đứng nhì thế giới và đang lăm le qua mặt Hoa Kỳ cũng như muốn bá chủ thế giới, cũng đua nhau sang Úc Đại Lợi mua sữa dành cho trẻ con. Họ cũng đi thành nhóm, chờ siêu thị vừa mở là vào quơ hết sữa bột trẻ con trên kệ và lắm khi còn dành giựt lẫn nhau. Bát nháo và hết sức khó coi!
Úc Đại Lợi chưa bao giờ vĩ đại và có lẽ cũng chẳng bao giờ muốn vĩ đại cả. Nhưng ít ra ở đây, về phương diện y tế, tôi thấy mình chẳng dám đòi hỏi hơn. Với cái thẻ Medicare, tôi thấy mình thực sự bình đẳng với mọi công dân của đất nước này. Tôi muốn cho ông bác sĩ nào “cà” cái thẻ Medicare là tùy tôi. Thích thì tôi thường xuyên đến gặp. Không thì tôi tìm ông khác. Vô nhà thương công thì cái thẻ Medicare cũng mở mọi cánh cửa cho tôi. Tôi cũng không cần phải trả thêm đồng xu cắc bạc nào. Cầm cái thẻ Medicare, tôi thấy mình thực sự “có giá”. Tôi cũng chưa nghe ai than không có đủ tiền trả tiền thuốc vì với dược phẩm cho những bịnh mãn tính như tiểu đường huyết áp…, chước giảm giá là chuyện đương nhiên.
Phải mất một thời gian dài đi thăm dò, khảo sát và lượng giá, tôi mới chọn được một ông bác sĩ gia đình ưng ý. Cách đây hơn 10 năm, khi mới dọn về nhà mới, thấy trong khu vực mình ở có tên một ông bác sĩ Việt Nam, tôi mừng quá. Dù sao nói tiếng Việt cũng sướng miệng hơn và nhứt là được giải bày tâm sự dễ dàng hơn. Nhưng tôi hoàn toàn thất vọng. Đi khám bệnh đâu phải chỉ để xin một cái toa hay một giấy giới thiệu để làm siêu âm hoặc chụp quang tuyến X, mà còn để được nâng đỡ tinh thần hay hướng dẫn về một cuộc sống lành mạnh. Nhưng ông bác sĩ Việt Nam trong khu vực mà tôi gặp là người quá kiệm lời. Ông cho tôi cảm tưởng như thể ông là một người máy. Suốt buổi khám bệnh kéo dài không quá 10 phút, ông cứ ngồi gõ lên phím của chiếc vi tính rồi in ra một cái toa để mua thuốc. Thời buổi này, “bác sĩ người máy” kiệm lời như thế không phải là ít. Thành ra, cứ mỗi lần đi khám bệnh, gặp một ông bác sĩ như thế, tôi cảm thấy ấm ức như còn thiếu một điều gì đó. Điều mà tôi cảm thấy thiếu chính là một lời khuyên, lời an ủi, khích lệ, nâng đỡ và nhứt là sự cảm thông. Nếu chỉ để nghe bệnh nhân khai bệnh và cho toa thì tôi nghĩ trong tương lai người máy hay trí khôn nhân tạo giỏi hơn nhiều: bắt mạch chính xác hơn và cho toa chắc chắn cũng bảo đảm hơn! Nhưng người máy đâu có bàn tay để xoa dịu, đâu có cái miệng để an ủi đỡ nâng, đâu có ánh mắt nhân hậu, đâu có lỗ tai để biết lắng nghe những điều bịnh nhân khó bày tỏ và dĩ nhiên đâu có trái tim để cảm thông.
Có lẽ ông tỷ phú Denny Sanford bên Mỹ cũng cảm thấy “ấm ức như còn thiếu một điều gì đó” như tôi mỗi khi đi gặp bác sĩ cho nên mới đây đã tặng 100 triệu Mỹ kim để nghiên cứu giúp các bác sĩ biết “thương người hơn”. Theo một bản tin của báo San Diego Union-Tribune được báo Người Việt trích đăng hôm 23 tháng Bảy vừa qua, tỷ phú Sanford đã hiến tặng số tiền trên đây cho Đại học San Diego, Tiểu bang California để giúp nghiên cứu về sự đồng cảm và sự cảm thông và nhứt là giúp cho giới y sĩ trau dồi hai đức tính này. Ông Sandord giải thích: “Các bác sĩ làm việc trong một môi trường trong đó lòng nhân ái được xem là điều thiết yếu. Nhưng đức tính này thường bị lãng quên trong thế giới thực tế phũ phàng của ngành y tế ngày nay. Nếu chúng ta có thể giúp cho các chuyên gia y tế duy trì và phát triển lòng nhân ái của họ, dựa trên sự hiểu biết khoa học thì thế giới sẽ là nơi tốt đẹp hơn, lành mạnh hơn”.
Hồi năm ngoái, tỷ phú Sanford cũng đã tặng 100 triệu Mỹ kim cho hệ thống đại học quốc gia ở San Diego để nghiên cứu cách dạy cho trẻ con về cách cư xử lịch sự và quan tâm đến người khác với hy vọng giảm bớt tình trạng bạo động, bắt nạt và kỳ thị.
Được biết, lý do chính thúc đẩy tỷ phú Sanford hào sảng hiến tặng tiền của như thế là cuộc gặp gỡ giữa ông và Đức Đạt Lai Lạt Ma hồi năm 2017, khi nhà lãnh tinh thần này đến Đại học San Diego để đọc diễn văn ra trường cho các sinh viên năm đó. Ông Sanford nhìn nhận rằng chính Đức Đạt Lai Lạt Ma đã cho ông thấy rằng sự cảm thông, lòng nhân đạo, sự tử tế có thể giúp thay đổi con người và cả thế giới.
Theo tôi, toàn bộ sứ điệp của Đức Đạt Lai Lạt Ma đều xoay quanh hai chữ cảm thông. Thật ra, toàn bộ giáo huấn của Ngài lúc nào cũng toát ra từ con người đầy nhân ái của Ngài. Không biết đạo diễn của phim The Lion King hiện đang được chiếu tại Úc Đại Lợi có tìm được nguồn cảm hứng từ nhà lãnh đạo tinh thần này không, nhưng bàng bạc trong cuốn phim tôi thấy có nhiều thông điệp về sự tử tế, lòng từ ái và sự cảm thông. Bài học đầu tiên mà sư tử cha Mufasa dạy cho cậu con trai Simba của mình trong một cuộc thám hiểm là: “Trong khi những người khác tìm kiếm những gì họ có thể lấy được thì một ông vua đích thực chỉ tìm kiếm những gì mình có thể trao tặng”.
Nhưng bài học cốt lõi của cuốn phim The Lion King có lẽ là những lời thốt ra từ miệng của Sarabi, mẹ của Simba. Sau khi lập mưu giết Mufasa, sư tử em tên là Scar lên tiếm ngôi. Scar không ngừng đeo đuổi Sarabi. Nhưng Sarabi lúc nào cũng cự tuyệt và chống lại Scar, nhứt là mỗi khi hắn lên tiếng phê bình lòng từ ái, sự quan tâm của Mufasa đối với những con thú khác. Sarabi đã dạy cho Scar một bài học: “Sức mạnh đích thực của một quốc vương là sự cảm thông”.
Có lẽ đó là câu duy nhứt tôi đã ghi lòng tạc dạ sau khi đã xem cuốn phim.
Thật ra, cảm thông đâu chỉ là đức tính dành riêng cho bậc vương giả hay các nhà lãnh đạo. Sự cảm thông tiềm ẩn trong lòng mỗi người. Cảm thông cần được đánh thức, đặt lên bệ thờ trang trọng nhứt trong tâm hồn. Bởi vì cảm thông chính là cột trụ của tòa nhà nhân cách, là sức mạnh tối thượng của con người vì không bao giờ bị tiêu diệt. Cảm thông chính là biểu hiện của sự vĩ đại đích thực của một cá nhân cũng như của một đất nước.
Chu Văn