Ứng dụng xem phim trực tuyến tại Hoa Kỳ. AFP
Với sự phát triển nhanh của ngành công nghệ số ảnh hưởng trên toàn thế giới, thị trường Việt Nam cũng đang gặp nhiều khó khăn về kiểm duyệt đặt biệt khâu kiểm duyệt trên không gian mạng. Tình trạng xuất hiện các dịch vụ xem phim trực tuyến qua mạng thông qua ứng dụng truyền hình OTT (Over-the-top) đang làm đầu đầu các nhà quản lý.
Văn hóa TQ tràn vào VNOTT là thuật ngữ để chỉ các ứng dụng và các nội dung như âm thanh, video được cung cấp trên nền tảng Internet và không một nhà cung cấp hoặc bất kỳ cơ quan nào có thể can thiệp vào. Các dịch vụ này được cung cấp trên các ứng dụng như App Store hay Google Play như Netflix, iFlix, Apple TV, We TV, iQiYi…
Việt Nam đang làm rất tốt khâu kiểm soát chặt nội dung phim nhập khẩu và phim phát sóng trên truyền hình, tuy nhiên lại “bỏ ngỏ” kênh phim trực tuyến nước ngoài của Mỹ, Trung Quốc… Đặc biệt, với sự bùng nổ của phim Trung Quốc thông qua các ứng dụng này, hàng chục ngàn bộ phim lẻ, phim bộ, phim truyền hình, các chương trình truyền hình…dày đặc trên các ứng dụng này đã tràn vào Việt Nam. Các nhà nghiên cứu văn hóa lo ngại rằng, khi các sản phẩm phim Trung Quốc tiếp cận thị trường Việt Nam một cách dễ dàng như vậy, có thể gây ảnh hưởng, tác động tới văn hóa, lối sống của giới trẻ Việt Nam.
Chuyên gia Lê Ngọc Sơn (Đại học công nghệ Llmenau, Đức) trao đổi với báo ICTnews về vấn đề này hôm 23/8/2019 cho rằng “…Khoảng 20 năm trước, Việt Nam đã bị ảnh hưởng nhiều bởi chiến lược này từ Hàn Quốc. Khi đó Hàn Quốc đã đổ bộ vào thị trường Việt Nam ban đầu là bằng các bộ phim thu hút được công chúng Việt. Khi làn sóng phim ảnh và nhạc Hàn đã thành công và có tác động rất lớn tới giới trẻ Việt Nam thì tiếp đến là các trào lưu mà giới trẻ phải lao theo như: thời trang, mỹ phẩm, ẩm thực... thậm chí phim ảnh còn tác động tới cả ngôn từ, lối sống.”(trích từ ICTnews)
Cũng theo ông Sơn, không có công cụ nào đi vào thị trường nước khác hiệu quả nhất bằng con đường phim ảnh, sự ảnh hưởng của phim ảnh sẽ ngấm từ từ nhưng hiệu quả mang lại cao. Một khi đã mê những nhân vật từ phim ảnh thì người ta sẽ dễ dàng học theo, nói theo và thậm chí làm thay đổi xu hướng sống, lối sống. Do đó, ông cho rằng, nếu không cẩn trọng về lâu về dài chúng ta sẽ bị chi phối áp đảo, xâm lấn về chủ quyền và không gian truyền thông trên mạng, cũng như giá trị văn hóa có nguy cơ bị tổn thương.
Nhạc sĩ Triệu Mây từ Sài Gòn đồng ý với nhận xét của chuyên gia Lê Ngọc Sơn đồng thời cho rằng giới trẻ chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều thông qua phim ảnh, vì một thời gian tuổi trẻ Việt Nam đã bị ảnh hưởng Hàn Quốc khá nhiều đến nổi họ quên hết mọi vấn đề của xã hội, chính trị, nhân văn, văn hóa của dân tộc Việt Nam.
“Đối với điện ảnh TQ cũng vậy họ cuồng lên với những diễn viên rồi họ cứ lao vào đó giống như một luồng thông tin gì đó từ Nhà nước đưa ra để giới trẻ bị cuống vào chuyện đó mà quên hết mọi vấn đề khác. Về mặt âm nhạc, phim ảnh thì họ có thể thích nhưng không đến độ cuồng như vậy nhưng chính giới truyền thông mấy trăm tờ báo của Nhà nước bơm lên (quảng cáo –PV) để giới trẻ đổ xô, bị cuốn hút vào đó.”
Còn tiến sĩ Phạm Quỳnh Hương một nhà nghiên cứu xã hội học tại Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam cho rằng, chắn chắn phim ảnh tràn lan sẽ ảnh hưởng rất lớn đến lớp trẻ vì với khối lượng khổng lồ như thế thì việc kiểm soát không xuể được.
“Tôi nghĩ cần kiểm soát chủ động hơn tức là tăng cường giáo dục để thanh niên, người dân có một cái nhận thức tốt hơn và lựa chọn những bộ phim nó phù hợp, tránh được những tác động không mong muốn. Nhưng truyền thông và giáo dục thì tại VN từ xưa đến nay vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu đấy, thường cả thanh niên cả người trưởng thành đều rất bở ngỡ khi tiếp xúc với những trào lưu phim đa dạng như thế.”
Chính phủ bỏ ngỏ quản lý?Có một luồng suy nghĩ khác xung quanh đề tài này, một vị quản lý truyền thông tại Sài Gòn (không muốn nêu tên) cho rằng, chắc chắn phim ảnh TQ sẽ không ảnh hưởng nhiều đến văn hóa của giới trẻ. Người này giải thích:
Một trong những cảnh quay trong phim cổ trang của Trung Quốc. (Ảnh minh họa) AFP
“Phim TQ ngay cả thị trường TQ thì nó chỉ ăn khách ở phim cổ trang mà thôi chứ ngay cả phim hiện đại của TQ thì cũng chẳng ai coi cả, còn đối với mấy phim bình thường như kiểu vườn trường thì nó không có vấn đề gì đâu. Chính vì thế hồi năm ngoái TQ họ cũng vừa mới ban bố một sắc lệnh là hạn chế một đài truyền hình một năm cũng chỉ được sản xuất và chiếu bao nhiêu đấy thời gian cho phim Cổ trang mà thôi bởi vì ngay chính TQ cũng nói phim cổ trang cũng xuyên tạc lịch sử. Đối với VN xem phim của TQ mà ăn khách cũng chỉ có phim cổ trang thôi nên nói ảnh hưởng thì không có ảnh hưởng gì đâu.”
Ngoài ra, vị này nói thêm rằng nếu nói nhà nước Việt Nam không kiểm soát hết được nội dung thì điều đó không đúng, bởi vì nhà nước nếu muốn kiểm duyệt là làm được hết, chẳng qua...
“Theo thông tin em được biết thì tầm khoảng giữa năm nay có quy định nhưng chưa thấy các bác làm, là sẽ đưa ra một luật giống kiểu TQ, tức là nếu muốn phát sóng trên internet mà người ta hay gọi là “truyền hình internet” là phải có giấy phép đó. Nếu như muốn kiểu danh chính ngôn thuận như Netflix, FPT Play thì bắt buộc phải có giấy phép đó, giấy phép đó bắt buộc phải có công ty tại VN, hoặc phải phát thông qua một công ty tại Việt Nam nên các bác muốn quản là quản được thôi.”
Cũng theo chuyên gia Lê Ngọc Sơn trả lời với ICTnews rằng, những nước có ảnh hưởng văn hóa lâu đời như Việt Nam thì dễ “trói chặt” công chúng hơn ở những bộ phim có nội dung nhiều nét văn hóa tương đồng. Nếu Việt Nam không có biện pháp chọn lọc thông minh thì sẽ có nguy cơ những nội dung liên quan đến chính trị, về chủ quyền sẽ được lồng ghép khéo léo qua các bộ phim đó. (trích từ ICTnews)
Nhạc sĩ Triệu Mây cho rằng, hiện nay cả thế giới đều lo ngại khi nhắc đến TQ chứ không chỉ riêng người Việt Nam nên ông lo ngại rằng nếu văn hóa đó du nhập vào Việt Nam thì điều này rất đáng quan ngại “Nếu giới trẻ VN hòa với văn hóa TQ thì dần sẽ mất bản sắc dân tộc đi, văn hóa ngày càng xuống cấp và sẽ gây ra nhiều hỗn loạn trong xã hội.”
Tiến sĩ Phạm Quỳnh Hương cho rằng nếu có ảnh hưởng thì cũng chỉ ảnh hưởng về khía cạnh văn hóa, lối sống chứ phim ảnh tác động đến chính trị thì chuyện đó còn xa lắm.
“Để muốn làm được như thế thì phải có một seri phim rất là dài mà phải mưa dầm thấm lâu nên nếu Nhà nước phát hiện ra thì người ta cũng sẽ ngăn chặn ngay. Tuy nhiên nếu nhà nước vẫn thả cửa như thế thì đến người dân cũng chẳng ai kiên trì theo hết được xu hướng định hướng chính trị như vậy. Nên tôi nghĩ không có tác động liên quan chính trị nhiều lắm đâu.”
Đồng ý với điều này vị quản lý truyền thông khẳng định “Ở VN có cái hay là tinh thần họ ghét TQ nó rất cao nên khi nội dung của phim có gì mà dạng kiểu đã động tới VN là mọi người nhảy dựng lên liền nên không dễ bị ảnh hưởng mấy chuyện liên quan đó đâu.”
Ngoài ra, vị này còn cho hay ngoài những ứng dụng xem phim chính thống đàng hoàn đều được kiểm soát thì ngay chính những trang phim “lậu” (bất hợp pháp) tải miễn phí thì cũng được kiểm soát nên không lọt đi đâu được đâu.
Theo RFA
