Phiên họp Quốc hội sáng ngày 24/10. Ảnh chụp màn hình


Trong phiên họp Quốc hội sáng ngày 24/10, khi thảo luận về những nội dung trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức, một đại biểu quốc hội (ĐBQH) đề xuất cắt lương vĩnh viễn đối với cán bộ nghỉ hưu và xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm của công chức đã nghỉ việc, nghỉ hưu mắc sai phạm.
Trước hết, Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Luật gia Việt Nam nêu ra quan điểm cần phân biệt rõ ràng giữa trách nhiệm chính trị và trách nhiệm pháp luật khi cắt chức cán bộ. Ông giải thích:
Lương hưu là tiền người ta đóng góp trong Quỹ bảo hiểm xã hội thì bây giờ về hưu trả cho người ta chứ đâu có lương bổng gì, tiền người ta tạm ứng trước để tới ngày được hưởng thì tiền đó tính là tiền của người ta. - LS. Trần Quốc Thuận
“Về mặt pháp lý thì khó giải thích tư cách chức vụ trong các văn bản bổ nhiệm các chức vụ hiện nay và không có quy định văn bản nào nói về khái niệm tư cách chức vụ. Bên cạnh đó quy định hình thức xử lý kỷ luật không tương thích thống nhất về mặt trách nhiệm hình sự trong Luật Hình sự và các quy định xử lý kỷ luật đối với cán bộ công chức. Tôi thấy theo Bộ Luật Hình sự hiện hành, nếu một cán bộ công chức giữ chức vụ quyền hạn khi xử lý hình sự với mức hình phạt nghiêm khắc nhất là tù có thời hạn hoặc chung thân thì họ vẫn không bị xóa tư cách chức vụ mà họ từng đảm nhiệm. Tương tự như một cán bộ công chức bị xử lý kỷ luật bằng hình thức cao nhất là buộc thôi việc thì họ cũng không bị xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm trước đó.”
Cắt bỏ lương hưu đúng hay sai?
Nhận xét về kiến nghị cắt lương hưu, chức danh với cán bộ vi phạm kỷ luật, Phó Giáo sư – Tiến sĩ Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả thuộc Bộ Tài chính nhận định:
“Điều này nếu thực hiện thì đúng thôi vì trong quá trình công tác mà anh có những sai phạm đến khi về hưu mới phát hiện thì anh vẫn phải chịu một xử lý, chế tài, hình phạt mà hình phạt ấy thì hoàn toàn thỏa đáng, hợp lòng dân.”
Còn theo ông Lê Văn Triết, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại lại cho rằng:
“Những người đã vi phạm tùy theo mức độ trong thời gian người ta bị thi hành kỷ luật, giờ phải xem lại từng trường hợp đó để quyết định sao cho công bằng. Thí dụ như trường hợp ông đã hốt nhiều quá, quơ nhiều quá rồi bây giờ kỷ luật vẫn giữ nguyên thì nó bất công bằng.”
Trao đổi với Đài Á Châu Tự Do, Luật sư Trần Quốc Thuận, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội lại có góc nhìn hoàn toàn khác:
“Lương hưu là tiền người ta đóng góp trong Quỹ bảo hiểm xã hội thì bây giờ về hưu trả cho người ta chứ đâu có lương bổng gì, tiền người ta tạm ứng trước để tới ngày được hưởng thì tiền đó tính là tiền của người ta. Tùy nhiều thứ sai phạm, nhiều loại sai phạm lắm: sai phạm về ý thức tổ chức, sai phạm về chủ tương sai trái, sai phạm về tham ô, ăn cắp của công… thì họ phải chịu hậu quả. Tức là nếu họ nghỉ mà sai phạm đó vẫn còn hiệu lực thì xử, nếu hết hiệu lực thì thôi. Nếu còn hiệu lực thì tùy mức độ, tùy loại sai phạm mà phải có hình thức, như tham ô đôi khi không những người ta còn kê biên tiền trong ngân hàng đòi bồi thường, thu hồi thiệt hại.”
Đồng tình với Luật sư Trần Quốc Thuận về phương diện lương hưu, Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Luật gia Việt Nam cũng cho rằng cần tách biệt giữa trách nhiệm và quyền lợi của cán bộ mắc sai phạm:


Bảo hiểm y tế. RFA


“Trước đây họ đã đóng góp vào Quỹ Bảo hiểm Xã hội tới giai đoạn họ bị xử lý kỷ luật thì mình không tính thời gian công tác đó nữa. Nhưng sự đóng góp của họ trước đó khi chưa có sai phạm mình không nên cắt tiền lương của họ như vậy.”
Theo Luật sư Đặng Đình Mạnh, hiện đang công tác tại Sài Gòn, đề xuất được đưa ra để phòng chống tham nhũng và chế tài bằng cách cắt hết chức vụ và những quyền lợi kèm theo này không đúng luật:
“Thật ra nó có sai với Luật Lao động bởi vì Luật Lao động bảo vệ vấn đề lương hưu. Vì vậy một khi đặt ra vấn đề chống tham nhũng thì ngoài cắt những quyền lợi, lúc đó chắc chắn những văn bản luật khác có liên quan phải chính sửa. Cụ thể nhất trong trường hợp này là phải chỉnh sửa Luật Lao động.”
Hiệu lực văn bản vẫn còn hay mất?
Cũng tại buổi thảo luận, ngoài việc phân tích việc cắt lương hưu của công chức, các đại biểu còn đặt thêm vấn đề vậy nếu cắt chức danh của cán bộ vi phạm thì những quyết định được ban hành trước đó của cán bộ vi phạm đó có còn hiệu lực?
Theo Phó Giáo sư – Tiến sĩ Ngô Trí Long, đây là một câu hỏi khó có thể trả lời:
“Có lẽ ở Việt Nam mới có hình thức đó thôi chứ các nước không có, nên rất khó. Ví dụ anh cắt chức tất cả những chức vụ thời đương nhiệm nếu nói đúng pháp lý thì những cái đó đều bị vô hiệu hóa. Nên đó là chuyện đang bàn vì các nước không có như vậy mà chỉ Việt Nam mới có nên không biết nó rơi vào điều luật nào, vấn đề nào để xử lý không phải là chuyện đơn giản.”
Dưới góc nhìn của một luật gia, Luật sư Nguyễn Văn Hậu lại bày tỏ:

“Người ký quyết định trước đó thì cơ quan hiện tại phải xem xét họ ký đúng hay không. Nếu họ ký những quyết định đó sai thì phải điều chỉnh nó lại. Còn họ chỉ chịu trách nhiệm về hình sự và hành chính.”
Giải thích rõ hơn, Luật sư Đặng Đình Mạnh cho rằng nếu cắt chức danh của cán bộ vi phạm thì những quyết định được ban hành trước đó của cán bộ vi phạm vẫn còn hiệu lực:
“Thật ra theo nguyên tắc hành chánh, những văn bản của họ mang tư cách công cộng, sử dụng trong lãnh vực hành chánh đương nhiên nó còn nguyên giá trị chứ không thể nào phủ nhận được. Chỉ trừ những quyết định mang tính chất áp dụng cho 1 cá nhân hoặc 1 tổ chức mà nội dung có sai pháp luật thì hủy bỏ là hủy bỏ từng quyết định nhỏ như vậy thôi chứ không thể hủy quyết định chung được.”
Còn theo Luật sư Trần Quốc Thuận, tính pháp lý của những văn bản được cán bộ ký ban hành trước khi bị xóa tư cách chức vụ đã được nêu ra trong những lần tiếp xúc cử tri của ĐBQH trước đây nhưng phía chính phủ Hà Nội đến nay vẫn không có trả lời rõ ràng. Do đó, ông cho rằng kỳ thảo luận này Quốc hội phải đưa ra bàn cho thấu đáo bởi vì hình thức đó lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam: cắt chức mà người ta không còn đảm nhiệm nữa sẽ đặt ra vấn đề rất nóng mà chính phủ Hà Nội cần giải quyết.
Theo RFA