Mới mấy hôm trước, súng lại nổ tại Nam California… Hiện tượng này dẫn tới câu hỏi, làm cách nào để giảm bạo lực súng.
Hôm sáng Thứ Năm 14/11/2019, một vụ nổ súng trong khuôn viên trường học đã xảy ra tại thành phố đông dân thứ ba tại quận Los Angeles, một thành phố từng được mang danh an toàn thứ ba tại Hoa Kỳ.  Có 2 người chết sau vụ nổ súng tại trường trung học Saugus High School ở thành phố Santa Clarita, một vùng ngoại ô ở Nam California.
Thành phố Santa Clarita chỉ cách trung tâm Los Angeles khoảng 30 dặm (tức, khoảng 48.3 kilômét). Thành phố Santa Clarita nổi tiếng nhờ có khu giải trí nhiều trò chơi Six Flags Magic Mountain.
Năm 2014, Santa Clarita  được xếp hạng là thành phố an toàn thứ ba tại Hoa Kỳ, theo xếp hạng của tạp chí Parenting Magazine, một thống kê dựa vào tỷ lệ tội phạm bạo lực và số lượng người bị án tấn công tình dục trên mật độ dân số, cùng với một số phương diện khác.
Thành phố này trong năm nay có nhiều xui xẻo, mới tháng trước xảy ra trận cháy rừng buộc 50,000 người di tản. Để hình dung thành phố thượng lưu và bình an này, có thể thấy lương trung bình cư dân Santa Clarita  là hơn 90,000 đôla/năm.
Santa Clarita có 210,089 cư dân trong năm 2018. Trong đó 48.3% cư dân là da trắng (mà không phải gốc Mỹ Latin), 32.3% là gốc Mỹ Latin, 10.9% dân gốc Á châu, 4.2% gốc da đen và gần 1% dân bản xứ da đỏ.
Nơi nổ súng là trường trung học Saugus High School, cũng là nơi rất bình thường, không cá biệt gì.  Trong niên khóa 2017-2018, trường Saugus High School có 2,441 học sinh theo học.
Phân tích thì tỷ lệ học sinh cũng gần y hệt tỷ lệ cư dân thành phố Santa Clarita: 53% học sinh da trắng (không phải Latin), 31.6% học sinh gốc Latin, 7.2% học sinh gốc Á châu, gần 2% học sinh da đen.
Vụ nổ súng hôm Thứ Năm tại Trường  Trung Học Saugus High School tại Santa Clarita, tiểu bang California, làm 3 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương. Cảnh sát nói rằng một nghi can là thiếu niên 16 tuổi đã bị bắt. Cảnh Sát Trưởng Quận Los Angeles Alex Villanueva chho biết nam nghi can, 16 tuổi, nằm trong số những người được chở tới các bệnh viện trong vùng. Villanueva nói rằng có 6 nạn nhân trong sự kiện này. Một thiếu niên 14 tuổi và thiếu nữ 16 tuổi đã thiệt mạng, theo đài truyền hình KTTV và ABC News tường thuật cho biết.
Vụ nổ súng được báo cáo tại Trường  Trung Học Saugus High School tại Santa Clarita, tiểu bang California, vào sáng sớm Thứ Năm. Các giới chức thẩm quyền nói rằng vụ nổ súng xảy ra vào lúc 7 giờ rưỡi sáng. Theo các học sinh, tòa nhà được mở cửa như thời điểm chọn lựa trước khi các lớp học bắt đầu, là lý do tại sao các học sinh có mặt ở đó, nhưng nhà trường thì không đông đủ. Các thám tử đã xem video tại hiện trường cho thấy nghi can rút súng ngắn từ túi đeo lưng, bắn 5 người và rồi nổ súng vào đầu, theo Đại Úy Kent Wegener thuộc văn phòng cảnh sát quận, cho biết.
Tại sao nổ súng ở California, nơi có luật kiểm soát súng gắt nhất Hoa Kỳ?
Chỉ tính riêng trong 4 tuần lễ qua, California đã xảy ra 3 vụ nổ súng sát hại tập thể, và trong đó là 3 vụổnô súng trong vòng 4 ngày.
Như thế, 4 vụ nổ súng bắn loạn tại California xảy ra gần đây là ở các thị trấn: Fresno, San Diego, Santa Clarita và Orinda. Các con số này cho cảm giác rằng tiểu bang California có bạo lực súng nhiều nhất. Thực tế không như thế. Bởi vì Caliofrnia vẫn là một trong nhóm tiểu bang thấp nhất về bạo lực súng. Thống kê gần nhất là năm 2017 cho thấy California có tỷ lệ chết vì nổ súng ít thứ sáu Hoa Kỳ, theo thống kê CDCP.
Nếu tính tỷ lệ trên mật độ dân: tỷ lệ chết tại California trên mỗi 100,000 cư dân là ít chết nhất về súng thứ 8 Hoa Kỳ trong năm 2015, và ít thứ 16 trong năm 2005.
California có tỷ lệ 7.9 người chết vì súng trên mỗi 100,000 cư dân trong năm 2017, tức là ít chết nhất hàng thứ 3 trên cả nước.
Chết nhiều nhất về súng là tại Alaska với 24.5 người chết vì súng trên mỗi 100,000 cư dân.
Chết nhiều thứ nhì là 22.9 nạn nhân/năm tại Alabama, thứ ba là 22.5 người tại Montana và rồi 21.7 nạn nhân tại Louisiana.
Tỷ lệ chết vì súng đó là bao gồm nhiều nguyên nhân, kể cả tự sát, giết hại, bất cẩn.
Tiểu bang có tỷ lệ chết vì súng thấp nhất là:
--- Hawaii, tỷ lệ 2.5 người/năm chết vì súng trên mỗi 100,000 cư dân.
--- Massachusetts và New York, đồng hạng với 3.7 người/năm chết vì súng trên mỗi 100,000 cư dân.
---  Rhode Island, với 3.9 người/năm chết vì súng trên mỗi 100,000 cư dân.
Nhưng luật siết gắt nhất về súng là ở California, điểm “A” for its laws — trong khi ba tiểu bang Hawaii, New York và Massachusetts mỗi nơi co điểm A trừ (A-) về luật siết gắt về súng.
Tính chung, tiểu bang California có tỷ lệ chết vì súng thấp, với 3,184 người chết vì súng trong năm 2017.
Theo thống kê của hội bất vụ lợi Everytown for Gun Safety Support Fund, cứ mỗi ngày là có trun g bình 100 người dân Mỹ chết vì súng, và thêm hàng trăm người khác bị thương vì bị bắn trúng.
Trước tiên, nói về cố sát – bao gồm tự sát và giết người – trung bình mỗi năm dân Mỹ có 36,383 người chết vì súng, với 2/3 trường hợp là tự sát, theo thống kê từ CDC. Con số này ít hơn thực tế, vì có một số trường hợp không được báo cáo, và ghi nhận là mất tích.
Trung bình mỗi năm có 986 thường dân Hoa Kỳ bị cảnh sát bắn chết.
Nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ tự sát bằng súng tai Hoa Kỳ cao 10 lần hơn tỷ lệ ở các quốc gia lợit ức cao khác.
Nghiên cứu cũng cho thấy việc tiếp cận với súng làm tăng cơ nguy chết vì tự sát cao gấp ba lần.
Đặc biệt, tự sát bằng phương tiện khác dễ cứu: hầu hết những người tự sát đều không chết, chỉ trừ những người dùng súng tự sát. Tất cả những trường hợp tự sát không dùng súng chỉ dẫn tới kết quả chưa tới 5% là chết. Trong khi 85% trường hợp dùng súng tự sát là chết.
Đàn ông da trắng chiếm tới 74% trong số người tự sát bằng súng tại Hoa Kỳ.
Trong khi đó, 1/3 trường hợp chết vì súng là sát nhân (không phải tự sát). Tỷ lệ dùng súng bắn chết người cao 25 lần hơn tại các quốc gia thu nhập cao.
Phân nửa trường hợp giết người bằng súng xảy ra trong 127 thành phố, tức là gần ¼ tổng dân số Mỹ. Dân da đen dễ là nạn nhân súng hơn. Tỷ lệ bị giết vì bạo lực súng (không phải tự sát) cho thấy dân Mỹ da đen tỷ lệ hơn 10 lần dân da trắng.
Sống bình an, thoát nạn súng dao… cũng là chuyện phước đức vậy. Ngay cả khi sống ở thành phố an toàn nhất cũng có cơ nguy bị trúng đạn…

Trần Khải