Tại một điểm cấp thức ăn miễn phí của hiệp hội từ thiện "Les restos du coeur", trung tâm Paris, ngày 7/10/2019. Thomas SAMSON / AFP
Ngày 28/11/2019, Viện nghiên cứu về vùng Paris (Institut Paris Région) công bố kết quả cuộc khảo sát về những mối bận tâm của người dân Paris và vùng phụ cận. Lần đầu tiên nạn đói nghèo trở thành mối lo số một của dân chúng, trên cả mối bận tâm về nạn thất nghiệp, tình trạng mất an toàn và nguy cơ khủng bố.
Để hiểu thêm về những điều người dân vùng Paris thấy chính phủ cần ưu tiên tập trung giải quyết, RFI Việt ngữ đã có cuộc trao đổi với bà Sylvie Scherer, giám đốc phụ trách công tác Vận động đảm bảo an ninh của Viện nghiên cứu về vùng Paris, chiều ngày 29/11/2019:
« Trước tiên, tôi muốn giải thích với quý vị là cuộc điều tra này, chúng tôi tiến hành cứ 2 năm 1 lần, kể từ năm 2001, có nghĩa đây là cuộc khảo sát thứ 10. Trong khuôn khổ cuộc thăm dò ý kiến lần này, chúng tôi khảo sát 10.500 người dân vùng Ile-de-France (vùng thủ đô Paris, hay còn gọi là Paris và vùng phụ cận). Họ nằm ở độ tuổi trên 15 tuổi. Chúng tôi lấy mẫu đại diện theo khu vực. Chúng tôi hỏi họ bận tâm về những điều gì. Câu trả lời của họ được giới hạn trong một danh sách cho trước. Và danh sách các câu trả lời cho trước đó được giữ nguyên từ năm 2001.
Thứ tự các câu trả lời của những người được hỏi, vốn không thay đổi từ năm 2005, năm nay đã hoàn toàn bị đảo lộn. Nghèo đói là chủ đề khiến người dân vùng Paris quan tâm nhất. Gần 40% số người được hỏi cho rằng nghèo đói là vấn đề chính phủ cần tập trung ưu tiên giải quyết. Nạn thất nghiệp cho dù đứng đầu danh sách từ năm 2005, nhưng lần này lại giảm tới 13 điểm so với đợt khảo sát năm 2017. Đối với các mối lo ngại khác, thì mức độ bận tâm về tình trạng phạm tội ở mức khá thấp và ổn định, không tăng, không giảm trong giai đoạn 2017-2019. Mối lo về bệnh Sida tăng nhẹ.
Ngược lại, điều đáng lưu ý là ô nhiễm môi trường lại ngày càng khiến người dân Paris và vùng phụ cận bận tâm và mức độ lo ngại tăng mạnh trong những năm qua. Nếu như kết quả khảo sát năm 2013 cho thấy chỉ có 2,5% số người dân cùng Paris lo ngại về môi trường thì hiện giờ có 11,8% số người được hỏi đặt ô nhiễm môi trường lên thành một ưu tiên cần được giải quyết ».
Từ vài năm nay, Paris đã hứng chịu hàng loạt vụ tấn công khủng bố đẫm máu. Đây có phải mối lo lớn của người dân hay không ? Giám đốc phụ trách công tác Vận động đảm bảo an ninh của Viện Vùng Paris cho biết thêm :
« Chủ đề khủng bố là một nội dung mới, chúng tôi chỉ mới đưa vào danh sách các câu trả lời vào năm 2017, bởi vì trên thực tế, tại nước Pháp khi nổ ra làn sóng khủng bố đầu tiên, bắt đầu từ đợt tấn công vào tòa soạn báo Charlie Hebdo, thì cuộc khảo sát đang trong quá trình diễn ra. Điều tra của chúng tôi, như tôi đã nói ở trên, thường được tiến hành 2 năm 1 lần, nhưng chủ yếu là vào tháng Giêng và tháng Hai. Vì thế, đến năm 2017 chúng tôi mới đưa vấn đề khủng bố vào bảng hỏi. Trong đợt khảo sát 2017, tỉ lệ người bận tâm về nạn khủng bố khá cao, nhưng đến năm 2019 thì giảm 10%. Tuy nhiên, vẫn có hơn 50% dân vùng Paris lo ngại về khủng bố, cụ thể là 52,9%. Tôi nghĩ rằng khủng bố vẫn là một vấn đề đặc biệt đáng lo ngại trong xã hội chúng ta ».
Khác với các năm trước, điều đáng ngạc nhiên là năm 2019 đứng đầu bảng về các mối bận tâm của người dân vùng Paris không phải là thất nghiệp mà là nạn đói nghèo. Bà Sylvie Scherer nhấn mạnh :
« Hoàn toàn đúng như vậy. Thực sự là nghèo đói đứng đầu danh sách các mối bận tâm, ở mức như tôi đã nói là khá cao, 40%. Từ khi bắt đầu cuộc khảo sát đầu tiên (năm 2001), chỉ khoảng trên 20% coi giải quyết nạn đói nghèo là ưu tiên hàng đầu. Tỉ lệ này dao động từ năm này sang năm khác, nhưng đây là lần đầu tiên đạt mức cao đến như vậy. Rất có thể là do bối cảnh.
Cần nhắc lại là người dân vùng Paris được hỏi vào tháng Giêng 2019, đúng vào thời điểm cao trào của phong trào Áo Vàng trên khắp lãnh thổ Pháp, với những cuộc biểu tình, tuần hành đặc biệt đông đảo là ở Paris và vùng phụ cận. Trong bối cảnh đó, tất cả các vấn đề đều xoay quanh những người Áo Vàng, với cuộc đấu tranh đòi cải thiện khả năng chi tiêu. Đây là đòi hỏi chính của phong trào Áo Vàng, tác động rất mạnh đến tâm trí mọi người và dường như khiến cho chủ đề nạn nghèo đói đạt tỉ lệ quan tâm cao đến như vậy ».
Lo sợ khi đi phương tiện công cộng
Về vấn đề an ninh, 53,4% số người được hỏi có cảm giác lo sợ về tình hình an ninh ở vùng Paris, tăng gần 3% với năm 2017. Trong khi mạng lưới chuyên chở công cộng của vùng Paris có thể nói là rất tiện ích, thì một trong những nơi mà người dân vùng Paris sợ nhất cũng chính là các phương tiện giao thông công cộng. Gần 41% số người được hỏi thấy sợ khi đi các loại tàu RER, métro… Liệu có phải vì đã bị tấn công hay rơi vào cảnh nguy hiểm mà họ sợ? Chuyên gia Scherer giải thích :
« Đối với một số người, điều khiến họ cảm thấy mất an toàn có thể là do họ đã từng rơi vào cảnh không an toàn trong thực tế, nhưng những người như vậy cũng hiếm thôi. Đa phần nỗi sợ hãi có liên quan đến những yếu tố khác. Có thể người ta sợ cho chính bản thân họ ở những không gian cụ thể nào đó. Chính vì thế chúng tôi đã đặt câu hỏi về những nơi mà họ thường thấy sợ để hiểu được nguồn gốc nỗi sợ của họ. Họ không chỉ lo ngại về sự an toàn của chính bản thân, mà còn lo sợ cho sự an toàn của toàn xã hội, của gia đình họ ».
Nhưng đâu là phương tiện chuyên chở công cộng đáng sợ nhất với người dân và điều gì khiến họ lo sợ như vậy ? Chuyên gia Scherer giải thích :
« Trong cuộc điều tra này, chúng tôi khảo sát xem phương tiện giao thông công cộng nào khiến họ sợ nhất. Thứ tự các câu trả lời vẫn không thay đổi tính từ năm 2001 : tàu RER (nối Paris với vùng phụ cận) là tàu có tuyến đường chạy dài nhất ở cùng Paris và là phương tiện chuyên chở công cộng gây nhiều sợ hãi nhất, tiếp theo đó là métro và tàu hỏa. Sau đó mới đến các phương tiện giao thông công cộng mà tôi xếp là chạy trên mặt đất, tức là xe bus và tàu điện tramway. Đây là hai phương tiện làm người ta cảm thấy đỡ bất an nhất.
Chúng tôi muốn biết tại sao người dân vùng Paris lại sợ các phương tiện chuyên chở công cộng đến như vậy. Vì thế, cùng với France Mobilité, cơ quan phụ trách giao thông ở vùng Paris, chúng tôi thực hiện một cuộc khảo sát trên mạng internet. Bảng hỏi được gửi đến những người có thẻ thuê bao các phương tiện giao thông công cộng của vùng. Chúng tôi nhận được câu trả lời của hơn 50.222 người.
Một số người giải thích họ lo sợ về điều gì và nơi nào khiến họ sợ hãi. Vì khảo sát được thực hiện từ ngày 19/09 đến ngày 20/10 nên chúng tôi chưa tổng hợp được mọi kết quả, nhưng điều đầu tiên là mà chúng tôi thấy là lý do khiến mọi người sợ hãi là từ những người khác. Người khác ở đây có thể được hiểu theo nhiều cách. Trước hết, đó là người mà chúng ta không chọn ở gần kề nhưng bắt buộc phải ngồi sát cạnh họ, bởi vì cùng ở trong không gian khép kín của một phương tiện chuyên chở. 44% số người được hỏi sợ những người nghiện hút ma túy và say rượu. 39,3% sợ những người vô ý thức, những người mà họ cho là cư xử không đúng mực. 20% sợ các nhóm thanh niên.
Một nguyên nhân khác khiến người sử dụng phương tiện chuyên chở công cộng lo sợ là sự vắng người. Những nơi vắng người và sự vắng mặt của đội ngũ nhân viên cơ quan giao thông công cộng là nguyên nhân thứ ba và thứ tư gây ra nỗi bất an cho người sử dụng tàu xe, và đều ở mức 26,2%. Chúng ta sợ người khác vì không biết họ sẽ cư xử thế nào với chúng ta, nhưng chúng ta cũng sợ, nếu chỉ có một mình khi đi lại.
Cuộc khảo sát cũng cho chúng tôi biết đâu là vị trí đáng sợ nhất khi đi tàu xe công cộng. Đa phần (66,7% số người được hỏi) sợ nhất khi ở trong các toa tàu RER, métro, tramway, hay khi ngồi trong xe bus. 15,8% thấy đường ke tàu, sân ga là nơi đáng sợ nhất. 11,7% cho rằng những nơi còn lại trong nhà ga, như hành lang, lối đi, bậc lên xuống tàu là nơi đáng sợ. 16,2% còn lại không xác định rõ vị trí nào bên trong nhà ga, bến xe khiến họ bất an ».
Cho dù phương tiện chuyên chở công cộng khiến người dân vùng Paris sợ hãi, nhưng thực tế phong trào đình công kéo dài nhiều ngày của ngành giao thông công cộng kể từ ngày 05/12/2019, để phản đối công cuộc cải tổ chế độ hưu bổng của chính quyền Macron, đã cho thấy là thiếu các phương tiện này, cuộc sống của nhiều người dân vùng Paris đã bị đảo lộn nghiêm trọng. Trong những ngày tàu xe bị xáo trộn đó, nỗi bất an của người dân vùng Paris có thể cũng đã tăng lên đáng kể.
Theo RFI
