Một dấu hiệu nhắc nhở giữ khoảng cách nơi công cộng tại một cửa sổ của cơ sở kinh doanh tại Harvard Square gần trường Đại Học Harvard hôm 23 tháng 3 năm 2020 tại thành phố Cambridge thuộc tiểu bang Massachusetts. Các sinh viên được yêu cầu rời khỏi ký túc xá trước ngày 15 tháng 3 và tiếp tục học cho xong khoá này trên mạng vì đại dịch corona.(Photo Getty Images)

Số lượng người xác định là dương tính đã nhiễm coronavirus, còn gọi là nhiễm COVID-19, theo thống kê tính tới đêm Chủ Nhật 22/3/2020 là 328,000 người toàn cầu, nhiều nhất là Trung Quốc, thứ nhì là Italy, và thứ ba là Hoa Kỳ. Thống kê này ghi từ trung tâm nghiên cứu khoa học Center for Systems Science and Engineering tại Johns Hopkins University. Tính toàn cầu, có ít nhất 14,356 người đã chết vì bệnh này, trong khi hơn 95,000 người hồi phục.
Trong vòng 24 giờ tính tới đêm Chủ Nhật, số người chết vì coronavirus tại Italy (nơi có dân số 60 triệu người) đã tăng 651 người chết để tới 5,476 người đã chết vì dịch này. Số người chết như thế là giảm so với 24 giờ trước đó., nhưng tính chung trên số chết là tăng 13.5%. Số người Italy thử nghiệm kết quả dương tính tăng 5,560 để tới 59,138 người dính bệnh này.
Chính phủ Cuba đã đưa phái đoàn y tế gồm 52 chuyên gia y khoa dịch tễ học sang Italy hôm Thứ Bảy. Như thế, đây là phái đoàn y khoa thứ 6 của Cuba đưa ra giúp các nước chống dịch bệnh – trước Italay là Jamaica, Suriname, Grenada và hai nước xã hội chủ nghĩa đồng minh là Venezuela và Nicaragua.
Bộ Quốc Phòng Nga cho biết đã chở 100 bác sĩ và chuyên gia dịch tễ học cùng với thiết bị tẩy trùng tới Italy, chuyến vận tải cơ quân sự đầu tiên trên chiếc Il-76 đã bay hôm Chủ Nhật. Bộ Quốc Phòng Italy cho biết tổng cộng sẽ có 9 chiếc vận tải cơ Il-76 chở bác sĩ và thiết bị y tế tới giúp Italy trong ngày Chủ Nhật.
Số lượng bệnh nhân tại Hoa Kỳ vượt hơn 31,000 người, và số này đang tăng đều, trong khi một số tiểu bang ra lệnh cấm túc tại gia cho cư dân, trong đó có California, Illinois, New York và Oregon. Tính vào chiều Chủ Nhật, có 371 người chết tại Hoa Kỳ vì coronavirus.
Công việc tràn ngập tại các tiểu bang có lệnh “không rời nhà”, vì nhu cầu tăng trị an, phong tỏa nơi cách ly, lập các trung tâm cách ly khẩn cấp, dựng bệnh viên dã chiến, phải phân phối thực phẩm cho cư dân, và nhiều việc khác. Do vậy Tổng Thống Donald Trump đã ra lệnh đưa Vệ Binh Quốc Gia tới hỗ trợ địa phương tại New York, California, Washington. Một số người chỉ trích TT Trump đã chậm trễ trong việc đối phó: ông tuyên bố tình hình khẩn cấp vào hôm Thứ Sáu 13/3/2020, trong khi các bản báo cáo tình báo Hoa Kỳ theo dõi tình hình dịch bệnh hàng ngày tại Vũ Hán, Trung Quốc, đã liên tục gửi nhiều lời cảnh báo đại dịch về cho TT TRump từ tháng 1/2020.


Chưa Có Vác-xin, Chưa Có Thuốc Chữa
Các công ty dược đang chạy đua tìm thuốc. Hiện thời vẫn chưa có thuốc vac-xin (vaccine) để ngừa vi khuẩn COVID-19, vì đây là bệnh rất mới lạ. Cũng chưa có cách chữa trị dịch bệnh này. Hiện thời chỉ chăm sóc để bệnh nhân có sức tự kháng cự, khi có một số triệu chứng hiện ra bấy giờ mới chữa trị theo tình hình lâm sàng của bệnh nhân (patient’s clinical condition). Tổng Thống Trump hôm 19/3/2020 loan báo rằng thuốc Chloroquine (hydroxychloroquine/Plaquenil), một loại thuốc dùng chữa trị sốt rét và viêm khớp, hiện được FDA cho thử nghiệm chữa trị bệnh COVID-19. Chloroquine đang được thử nghiệm chữa trị --- và dã gửi tới New York nhiều lô thuốc tính dược tương tự để thử nghiệm. Độc giả không nên tự uống thuốc, vì thuốc nào cũng có hiệu ứng phụ nguy hiểm, cần có ý kiến bác sĩ.
Trường hợp Trung Quốc, nơi bùng phát đầu tiên dịch bệnh này, đã chính thức chấp nhận thuốc Favilavir, một loại thuốc kháng khuẩn, để chữa trị cho bệnh nhân coronavirus. Thuốc này được cho là có hiệu năng chữa bệnh với hiệu ứng phụ thấp trong một trường hợp thử nghiệm lâm sàng với 70 bệnh nhân tại thị trấn Shenzhen, tỉnh Guangdong.
Trong khi đó, các nhà khoa học tại WHO tập trung thử nghiệm 4 cách chữa trị chính: hàng đầu hứa hẹn là một hợp chất kháng khuẩn thử nghiệm với tên là remdesivir, sản phẩm của công ty Gilead Sciences, đang thử nghiệm 5 nơi toàn cầu. Tại Trung Quốc, Gilead thử trên 1,000 bệnh nhân đã có dương tính coronavirus để xem thuốc remdesivir có đẩy lui vi khuẩn hay không. Thử nghiệm thứ nhì là tổng hợp hai thuốc chữa bệnh sốt rét: chloroquine và hydroxychloroquine. Thứ ba, là thử nghiệm tổng hợp hai thuốc chống HIV có tên là lopinavir và ritonavir. Thử nghiệm thuốc thứ tư, là dùng tổng hợp thuốc ở thử nghiệm thứ ba chung với thuốc interferon-beta, một loại thuốc tăng miễn nhiễm cơ thể.
Quốc tế như thế chưa công nhận có vac-xin ngừa và chưa có thuốc chữa. Các công ty toàn cầu sau đây cũng đang thử nhiều loại thuốc riêng của họ, hoặc làm vac-xin hoặc là thuốc chữa trị: Ascletis Pharma, Moderna Therapeutics, CanSino Biologics, Arcturus Therapeutics, BioNTech, CureVac, Eli Lilly, GlaxoSmithKline, Inovio Pharmaceuticals, Johnson & Johnson, Pfizer, Regeneron Pharmaceuticals, Sanofi, Takeda, Vir Biotechnology, vân vân.


Chạy đua để chế thuốc chích ngừa và trị bệnh cho đại dịch corona.(nguồn: www.pixabay.com )

Quốc Hội: Dân Biểu Gốc Việt Cách Ly
Thượng nghị sĩ Rand Paul (Cộng Hòa, Kentucky) đã thử nghiệm dương tính, trở thành bệnh nhân COVID-19 đầu tiên tại Thượng Viện, gây lo sợ lây cho các TNS Cộng Hòa khác. Paul, cũng là bác sĩ nhãn khoa, hôm Chủ Nhật đã cách ly sau khi được kêt quả bệnh, dù chưa có triệu chứng. Các Thượng nghị sĩ tiếp cận với TNS Paul trong các buổi gặp gần đây cũng tự cách ly, trong đó có 2 thượng nghĩ sĩ Cộng Hòa ở Utah -- Mike Lee và Mitt Romney. Hiện nay có 5 thượng nghị sĩ cách ly. Điều bi hài là, TNS Paul là một trong 8 TNS Cộng Hòa đã bỏ phiếu chống một dự luật Hạ Viện tuần trước, trong đó dự kiến sẽ cung cấp hơn 100 tỷ đô để tăng thử nghiệm coronavirus và bảo đảm trả tiền nghỉ bệnh cho nhiều triệu công nhân.
Thượng nghị sĩ Kyrsten Sinema (Dân Chủ, Arizona) chỉ trích TNS Paul là “cực kỳ vô trách nhiệm”, vì Paul sau khi thử nghiệm đã vào lại tòa nhà Quốc hội, dù đó là trước khi có kết quả dương tính, vì “trong khi chờ kết quả coronavirus, lẽ ra Paul không đứng gần ai khác, vì như thế là gây nguy lây lan và làm hại người khác.” Văn phòng TNS Paul trả lời rằng TNS Paul khi được kết quả đã tức khắc cách ly. Hai thượng nghị sĩ Ted Cruz và Lindsey Graham đã tự cách ly trong khi chờ kết quả thử nghiệm; cả hai đều âm tính.
Hai dân biểu liên bang Mario Diaz Balart (Cộng Hòa, Florida) và Ben McAdams (Dân Chủ, Utah) đã thử nghiệm và có kết quả dương tính bệnh này. Người ta lo ngại sẽ có lây nhiễm nhiều hơn, vì dân biểu Balart kể rằng ông có kết quả dương tính ngày 18/3/2020, tức là 24 giờ sau khi ông và hơn 400 dân biểu họp chung một hội trường về dự luật cứu nguy để ngăn cản dịch bệnh. DB McAdams nói hôm 18/3/2020 rằng ông đã nhiễm virus, sau khi có triệu chứng bệnh ngày 14/3/2020.
Dân biểu Mỹ gốc Việt Stephanie Murphy, bản tin không nói rõ về kết quả thử nghiệm của bà, nhưng cũng nằm trong nhóm 18 dân biểu tự cách ly. Một viên chức trong văn phòng tại thủ đô DC của Dân biểu David Schweikert (Cộng Hòa, Arizona) đã thử nghiệm dính COVID-19. Thượng nghị sĩ Maria Cantwell (Dân Chủ-Washington) cũng có một thành viên trong văn phòng DC của bà dính dương tính coronavirus. Chủ Tịch Ủy Ban Tình Báo Hạ Viện Adam Schiff (Dân Chủ-New York) nói một cựu phụ tá của ông thử có dương tính; tức là luật sư Daniel Goldman, cựu viên chức trong ủy ban.


Quận Cam (California) Thiếu Thiết Bị Y Tế
Tính thống kê tới đêm Chủ Nhật, Quận Cam, tức Orange County thuộc tiểu bang California, nơi có dân số người Việt tỵ nạn đông nhất ngoài VN, có 95 trường hợp kết quả thử nghiệm dương tính. Con số thực có thể nhiều hơn, vì nhiều người nhiễm mà không biết để thử nghiệm. Tính chung tiểu bang California có hơn 1,500 người bệnh. Tính tới đêm Thứ Sáu, có 23 người chết tại California vì COVID-19.
Phân tích chi tiết nhóm người bệnh: đa số người bệnh liên hệ tới du lịch, tỷ lệ dương tính đông thứ nhì là nhóm người được suy đoán là lây nhiễm từ cộng đồng (nhưng không liên hệ tới du lịch, và không rõ trực tiếp gặp bệnh nhân nào), kế tiếp là nhóm người bị lây vì tiếp cận người đã bệnh (trực tiếp), và nhiều trường hợp khác đang điều tra.
Thử nghiệm coronavirus tại Quận Cam tính tới đêm Thứ Sáu, do Sở Y Tế Quận Cam (PHL) và các phòng thử nghiệm tư nhân, chỉ mới có 1,244 người. Trong khi đó, Sở PHL chỉ có 1,062 bộ thử nghiệm. Do vậy, Quận Cam thiếu rất nhiều bộ xét nghiệm. Vì dân số Quận Cam là 3.2 triệu người.
 Đặc biệt, trung tâm y tế bác sĩ Michael Đào cho biết trong tuần qua đã đặt mua 200 bộ thử nghiệm từ Nam Hàn, và kết quả đã thử cho thấy một vài người dương tính. Trung tâm này cũng cho biết đang đặt mua khẩn cấp, theo đường chuyển hành qua đêm (overnight) nhiều ngàn bộ thử nghiệm nữa, cũng từ Nam Hàn, chỉ cần 10 phút là biết kết quả âm tính hay dương tính.
Ngành y tế tiểu bang California cho biết tính tới ngày Thứ Sáu 20/3/2020, có khoảng 25.200 xét nghiệm đã được tiến hành ở California. Điều này bao gồm các con số mới nhất California đã nhận được từ các phòng thí nghiệm thương mại và tư nhân. Ít nhất 12.528 kết quả đã được nhận và 12,700+ khác đang chờ giải quyết. Hai mươi hai phòng thí nghiệm y tế tiểu bang và quận hiện đang thử nghiệm.
Để nguồn lực y tế công cộng tập trung tốt hơn vào nhu cầu thay đổi của cộng đồng California, tiểu bang không còn thu thập thông tin về du California trở về từ quốc gia đã khẳng định COVID-19 bùng phát. truyền cộng đồng COVID-19 đã được xác định ở California kể từ cuối tháng Hai, và kể từ đầu tháng ba, hầu hết các trường hợp xác nhận trong tiểu bang đều không liên quan đến bên ngoài đi lại của Hoa Kỳ.


New York Thê Thảm, Cả Triệu Dân Mỹ Sẽ Chết
Tiểu bang New York tính vào đêm Chu Nhật 22/3/2020 đã có số bệnh nhân coronavirus nhiều hơn toàn bộ Pháp Quốc hay Nam Hàn. Thống Đốc Andrew Cuomo nói New York hiện có 15,168 người đã nhiễm dương tính. Cuomo nói: “Tiểu bang New York đang thử nghiệm nhiều hơn bất kỳ tiểu bang nào, và tính theo mật độ, thử nhiều hơn bất cứ quốc gia nào trên thế giới.” Ông nói Lực Lượng Công Binh Mỹ đang dựng các bệnh viện dã chiến, kể cả biến trung tâm Javits Convention Center tại New York City thành bệnh viện. Cuomo nói New York đã thừ nghiệm 61,000 người. Cuomo báo động tiểu bang đang thiếu các trang phục bảo vệ cá nhân, trong đó có khẩu trang và máy trợ hô hấp (máy thở). Cuomo nói, bây giờ đang gặp nguy vì khẩu trang trước kia giá 85 cents, vậy mà bây giờ lên tới 7 đôla, và “do vậy New York cạnh tranh với các tiểu bang khác để mua.”
Thống Đốc Gov. Andrew Cuomo nói rằng dự kiến sẽ có thể tới 80% dân số tiểu bang New York bị lây nhiễm. Tiểu bang cũng bắt đầu thử nghiệm thuốc trị liệu trên người bệnh. Sở Dược Phẩm và Thực Phẩm (FDA) đã chở tới New York khoảng: 70,000 liều thuốc hydroxychloroquine, 10,000 liều thuốc Zithromax và 750,000 liều thuốc chloroquine.
Bác sĩ Kathleen Neuzil, Giám đốc Trung Tâm Nghiên Cứu Vac-xin tại Đại học Y khoa University of Maryland’s School of Medicine, nói dịch COVID-19 sẽ giết nhiều triệu dân Mỹ. Neuzil là thành viên Hoa Kỳ duy nhất trong Nhóm Chuyên Gia Cố Vấn Chi61n Lược của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) và bà từng làm trong Ủy Ban Cố Vấn Chủng Ngừa của Trung Tâm Phòng Chống Bệnh CDC của Hoa Kỳ. Bà hiện nay trong nhóm chuyên gia cơ quan y tế liên bang NIH thử nghiệm vac-xin ngừa coronavius và thuốc trị liệu bệnh nhân COVID-19. Bà nói rằng với 350 triệu dân Mỹ, ước tính sẽ có thể tới 70 triệu người nhiễm virus thì thấy rõ là có thể chết cả triệu người.


Dân Mỹ Lãnh Tiền Cứu Nguy
Một gói cứu nguy kinh tế đang thương thuyết và thảo luận ở Thượng Viện để bù đắp thiệt hại kinh tế dự kiến sẽ chi hơn 2 ngàn tỷ đôla, theo lời Cố Vấn Kinh Tế Bạch Ốc Larry Kudlow hôm Thứ Bảy. Ông nói rằng góp cứu nguy tài chánh này tương đương 10% sản lượng kinh tế Mỹ. Trong khi bài này viết, dự luật cứu nguy kinh tế chưa được thông qua.
Dự luật này trị giá 1.8 ngàn tỷ đôla trong đêm Chủ Nhật 22/3/2020 có vẻ như sẽ chưa thể thông qua sớm vào Thứ Hai. Thương thuyết và thảo luận tiếp diễn, nhưng đã thấy 47 Thượng nghị sĩ nói sẽ bỏ phiếu thuận, 47 sẽ bỏ phiếu chống. Như thế là không đủ 60 phiếu cần có để dự luật thông qua. Một lý do: phiếu thuận thấp vì 5 Thượng nghị sĩ Cộng Hòa đang bị cách ly vì coronavirus. Nếu chính phủ không bơm tiền cứu nguy, các công ty sẽ sa thải hàng loạt.
Các Thượng nghị sĩ Cộng Hòa muốn thông qua sớm dự luật cứu nguy kinh tế, nhưng các Thượng nghị sĩ Dân Chủ chưa đồng ý về nhiều chi tiết, trong đó có lý do dự luật trao nhiều quyền lợi cho các công ty, trong khi không đưa ra biện pháp kiểm soát một khoản trị giá 500 tỷ đôla tiền cho công ty vay, mà Dân Chủ gọi đây là quỹ đen (vì không minh bạch) để Bộ Ngân Khố Mỹ toàn quyền quyết định theo ý riêng để giúp các công ty (nghĩa là, có thiên vị hay giúp cho ‘phe ta’ cũng không ai biết – chữ gọi là slush fund). Dân Chủ cũng nói rằng dự luật không bơm đủ tiền cho hệ thống chăm sóc y tế và chưa đủ giúp người dân Hoa Kỳ bình thường.
Thị trường chứng khoán đã mất 10,000 điểm trong 6 tuần qua, và một số phân tích gia nói có hơn 3 triệu người nộp đơn xin tiền thất nghiệp riêng trong tuần qua. James Bullard, Chủ tịch Quỹ dự trữ Liên bang St. Louis, nói với Bloomberg News hôm Chủ Nhật rằng tỷ lệ thất nghiệp có thể tới 30% trong khoảng tháng 4/2020 tới tháng 6/2020 vì sa thải hàng loạt, và như thế là mức độ tệ hại còn hơn thời kỳ Đại Suy Thoái.
Bên cạnh khoản 500 tỷ đôla cho vay đối với công ty, tiểu bang và thành phố, dự luật Thượng Viện Cộng Hòa sẽ cho vay 350 tỷ đô cho các cơ sở công ty nhỏ để ngừa sa thải nhân viên thêm. Dự luật cũng sẽ cấp chi phiếu 1,200 đôla cho mõi người thành niên, cấp 500 đôla cho mỗi trẻ em – như thế sẽ tốn 250 tỷ đôla. Khoản tiền này sẽ không cấp cho người có mức lương 75,000 đôla/năm trở lên. Dự luật cũng có 100 tỷ đôla cho các bệnh viện, 250 tỷ đôla cho các chương trình tiền bao hiểm thất nghiệp của các tiểu bang.
Tổng Thống Trump trong buổi họp báo Chủ Nhật tại Bạch Ốc đã từ chối trả lời một câu hỏi của phóng viên rằng công ty Trump Organization – hiện làm chủ nhiều khách sạn và câu lạc bộ sân golf – có sẽ nhận hay không nhận tiền Bộ Ngân Khố giúp cứu nguy từ dự luật nói trên.


California: Lệnh Không Rời Nhà
Tiểu bang California đã ra lệnh yêu cầu mọi người ở yên trong nhà để không lây lan dịch bệnh. Bản văn giải thích của Quận Hạt Santa Clara giải thích rằng lệnh có hiệu lực vào ngày 17 tháng 3, 2020 chỉ cho phép các hoạt động, công việc du lịch và kinh doanh cho những nhu cầu thiết yếu nhất. Hướng dẫn này được đưa ra sau những khuyến cáo quan trọng từ Trung Tâm Kiểm Soát Và Phòng Ngừa Dịch Bệnh Hoa Kỳ (CDC) và các biện pháp tốt nhất đã được các viên chức y tế khác thực hiện trên khắp thế giới. Lệnh này có hiệu lực cho đến ngày 7 tháng 4/2020. Giám sát viên Andrew Đỗ cũng đã họp báo giải thích về lệnh này, trong đó nói chỉ nên rời nhà khi cần thiết, và mọi người nên cách nhau 6 feet (tức khoảng gần 2 mét, chính xác là 1.83 mét).
Lệnh này yêu cầu hầu hết mọi người nên ở yên trong nhà, trừ khi họ tham gia vào một số “Hoạt Động Thiết Yếu” nhất định, thí dụ như đi mua thực phẩm và nhận vật dụng y tế. Dân California cũng được phép ra ngoài để chăm sóc thú nuôi, hoặc đi bộ tập thể dục, miễn là không tụ tập trong một nhóm, và phải duy trì khoảng cách ít nhất sáu feet giữa người này và người kia.
Lời khuyên của y tế California là cư dân nên: Ở nhà trừ hoạt động cần thiết; rửa tay bằng xà phòng và nước trong ít nhất 20 giây; Tránh chạm tay vào mắt, mũi hay miệng với tay chưa rửa; Che ho hoặc hắt hơi với tay áo hoặc khăn giấym sau đó hãy rửa tay; Tránh tiếp xúc gần gũi với những người bị bệnh; Tránh xa nơi làm việc, trường học hoặc người khác nếu đã bị bệnh với các triệu chứng hô hấp như sốt và ho; Ngừng việc bắt tay và sử dụng các biện pháp không tiếp xúc để chào nhau; lau rửa tay sạch sẽ trước khi vào cửa; dùng điện thoại hoặc thẻ tín dụng không tiếp xúc để hạn chế thanh toán tiền mặt; nghỉ ngơi, uống nhiều nước, ăn uống có lợi cho sức khỏe và quản lý mức độ căng thẳng để giữ cho hệ miễn dịch được tốt…
Những người có nguy cơ cao bao gồm các nhóm: Người trên 60 tuổi; Người có bệnh tiềm ẩn hoặc mãn tính bao gồm bệnh tim, bệnh phổi, hoặc tiểu đường; Người có tình trạng miễn dịch bị suy giảm; Người đang mang thai.
Tất cả các quán bar, câu lạc bộ khiêu vũ, trung tâm thể thao, rạp chiếu phim, vũ trường, và các cơ sở cộng đồng và giải trí khác sẽ đóng cửa tới ngày 31 tháng 3 năm 2020.
Tất cả các nhà hàng và cơ sở phục vụ thực phẩm sẽ ngừng cung cấp dịch vụ tới ngày 31 tháng 3 năm 2020 nhưng có thể vẫn mở cửa cho các dịch vụ drive-thru, mang đi và giao hàng. Các dịch vụ bán lẻ như siêu thị, tiệm thuốc, ngân hàng, trạm xăng, cửa hàng dụng cụ, trung tâm mua sắm, v.v... vẫn có thể mở cửa nhưng cần giữ vệ sinh an toàn, để giảm thiểu rủi ro. Các cơ sở này cũng cần phải thực hiện hướng dẫn cho các doanh nghiệp bán lẻ và nhân viên vận hành để phòng chống dịch COVID-19.
Nếu cư dân California cần nhà cung cấp dịch vụ y tế khám sức khỏe thì sao? Hãy liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ y tế của bạn để xem họ có đang cung cấp dịch vụ thường không. Một số dịch vụ, đặc biệt là các dịch vụ phụ, có thể bị hoãn hoặc hủy bỏ. Nếu bạn cảm thấy bị bệnh, trước tiên hãy gọi cho bác sĩ, đường dây nóng của y tá hoặc trung tâm chăm sóc khẩn cấp. Đừng đến phòng cấp cứu của bệnh viện trừ khi bạn đang có một trường hợp khẩn cấp thực sự.
Một điểm cần để tâm: hiện thời đang xảy ra một số trường hợp kỳ thị người gốc Á, do vậy độc giả khi ra đường phố hãy cẩn trọng. Một số trường hợp chửi mắng hay bạo lực đã xảy ra với người Mỹ gốc Việt, khi một số người Mỹ trắng cứ nhìn thấy da vàng là cho là người gốc Hoa, và cho rằng coronavirus này là cội nguồn từ do người Trung Hoa mang vào Hoa Kỳ. 

Phan Tấn Hải;/Việt Báo