Vào ngày 25/5/2020, tại Thành Phố Minneapolis, Tiểu Bang Minnesota, một thanh niên Da Đen tên George Floyd bị một cảnh sát Da Trắng đè lên cổ trong hơn tám phút trước sự bình thản của ba cảnh sát viên đồng sự. Chàng thanh niên Da Đen liên tục kêu lên, “Tôi không thở được” và đã chết. Hình ảnh đáng sợ này đã được phóng đi toàn thế giới và bùng phát những cuộc biểu tình ôn hòa có, bạo động có và hôi của. Thế nhưng những cuộc phản kháng không giới hạn ở nước Mỹ mà lan ra toàn thế giới khiến đưa tới những đổi thay nhanh chóng, kỳ lạ về chính trị, lịch sử.
Theo tin của Reuters ngày 7/6/2020, đám người biểu tình tại Bristol, Anh Quốc đã kéo đổ bức tượng Edward Colston- người buôn bán nô lệ rồi lăn xuống sông trong cuộc biểu tình chống nạn kỳ thị chủng tộc nhân cái chết của George Floyd.
Rồi tại miền nam nước Anh, chính quyền nói rằng sẽ gỡ bỏ bức tượng của Robert Baden-Powell- người sáng lập ra phong trào hướng đạo sinh (scout) vì ông này có tư tưởng kỳ thị, ủng hộ Hitler và chủ nghĩa Phát-xít.
Rồi theo tin của AP ngày 10/6/2020, đoàn người biểu tình tại Richmond, Virginia đã kéo xập tượng Christopher Columbus (người trước đây được coi như khám phá ra Mỹ Châu), phóng hỏa rồi xô xuống hồ. Sau đó đoàn biểu tình treo lên bệ tượng một tấm bảng viết, “Columbus tiêu biểu cho diệt chủng.”
Rồi tượng của Columbus bị chặt đầu tại Boston, Massachussett. Ngày xưa sử thế giới được viết bởi các đế quốc Âu Châu. Ngày này các sử gia khám phá ra rằng Christopher Columbus đã tiêu diệt nền văn minh và dân tộc thiểu số Nam Mỹ. Học trò ở Hoa Kỳ khi học về sử thế giới đã trình diễn một hoạt cảnh (tableau) dân thiểu số Nam Mỹ đã bị chặt tay khi không dâng nạp vàng cho Christopher Columbus.
Thậm chí cả HBO Max cũng tuyên bố gỡ bỏ cuốn phim nổi tiếng “Cuốn Theo Chiều Gió” (Gone With The Wind) vì tính kỳ thị chủng tộc của nó. HBO Max nói rằng họ cũng sẽ đưa cuốn phim này lên nhưng có sự thảo luận về nội dung có tính lịch sử và tố cáo những gì được mô tả.
Rồi một số khách hàng và nhân viên của Disneyland đã yêu cầu công ty thay đổi danh xưng của nơi vui chơi nổi tiếng Plash Moutain Ride dựa trên cuốn phim năm 1946 “Song of the South” là cuốn phim mang tính kỳ thị chủng tộc nhất.
Rồi một số nơi ở Mỹ người ta đập phá hoặc yêu cầu dỡ bỏ các bức tượng liên quan đến Miền Nam trong cuộc Nội Chiến (Civil War) vì Miền Nam chủ trương duy trì chế độ nô lệ. Tại Richmond, Virginia- thủ đô cũ của Miền Nam trong cuộc nội chiến, người biểu tình đã kéo sập tượng của Jefferson Davis- tổng thống đầu tiên của Miền Nam.
Rồi có tin Bộ Trưởng Quốc Phòng Mark Esper và Bộ Trưởng Lục Quân Ryan McCarthy sẽ mở một cuộc thảo luận gồm lưỡng đảng về việc đặt lại tên khác cho các căn cứ quân sự khổng lồ như Fort Bragg ở North Carolina và Fort Benning ở Georgia vì những cái tên này nhằm vinh danh các sĩ ông tướng của Miền Nam trong cuộc Nội Chiến.
Rồi nhà làm tự điển Merriam-Webster nói rằng họ sẽ duyệt lại định nghĩa của danh từ “racism”(kỳ thị chủng tộc) sau khi có một bà ở Missouri than phiền là nó không bao hàm việc đàn áp có hệ thống một nhóm người nào đó.
Rồi các chính trị gia Hoa Kỳ dấy lên một phong trào duyệt xét lại cung cách hành xử của cảnh sát, bỏ tù nếu sử dụng bạo lực trái phép, cấm chẹt cổ người ta và thậm chí một vài nơi đe dọa cắt tiền trợ cấp cho cảnh sát (defund the police).
Rồi đây các sử gia sẽ lượng giá biến cố Minneapolis, mới đầu tưởng chừng như nhỏ bé, bình thường vì biết bao người Da Đen đã từng bị cảnh sát Da Trắng bắn chết, nhưng không ngờ biến cố này lại gây tác động toàn cầu. Nguyên do tại đâu? Là người Phật tử chúng ta suy nghĩ thế nào về biến cố này?
Là người Phật tử chúng ta không phê phán ai nhưng quan sát một cách tường tận và quan sát đúng (chánh kiến) và suy nghĩ một cách cặn kẽ (chánh tư duy) để rút ra bài học tốt nhất cho chính mình. Là Phật tử chân chính đi theo đúng lời Phật dạy, chúng ta:
- Không kỳ thị chủng tộc, không nuôi dưỡng ý nghĩ, tư tưởng và hành động kỳ thị. Mọi người đều có phẩm giá và địa vị ngang nhau. Không một ai có quyền nhân danh bất cứ cái gì để khinh thường hay đàn áp người khác, chủng tộc khác ngoại trừ việc thi hành luật pháp một cách công minh. Nếu được giáo dục đàng hoàng con người đều thông minh như nhau và tốt lành như nhau theo lời Phật dạy, “Tất cả chúng sinh đều có Phật tánh và tất cả đều thành Phật.” Quan niệm Da Trắng Là Thượng Đẳng (White Supremacy) là quan niệm dã man, cổ xưa không thể tồn tại trong thế giới ngày hôm nay. Chính chủ trương “Da Trắng Là Thượng Đẳng” đã này sinh ra chủ nghĩa thực dân và chủ nghĩa phân biệt chủng tộc. Và cũng không thể có chuyện người sinh ra từ vai của Thượng Đế (Brahma) thì suốt đời làm ông làm cha, còn kẻ sinh ra từ chân Thượng Đế thì suốt đời gánh phân.
- Để duy trì một nền hòa bình lâu dài và một xã hội ổn cố trong tình tương thân tương ái, người giàu nên giúp đỡ người nghèo, người có học nên khai sáng cho người không có học, người lành lặn giúp đỡ người khuyết tật trong tinh thần “Cộng đồng, đồng tiến xã hội.” Đối với Việt Nam, tinh thần “Một mẹ trăm con” là tinh thần tuyệt vời nhất.
- Là tu sĩ, chúng ta không được phép giảng dạy, truyền bá, nhồi nhét tư tượng cực đoan, thù hận và chia rẽ, không gây chiến tranh tôn giáo (thánh chiến/jihad) để bảo vệ hay bành trướng tôn giáo của mình. Là Phật tử, chúng ta không nên truyền bá tư tưởng hận thù, cực đoan, thù ghét, kỳ thị vì đây là những cái Nhân vô cùng độc hại có ngày nó sẽ sinh Quả độc hại.
- Là người có trách nhiệm với đất nước, người lãnh đạo phải luôn tâm niệm rằng mình là người đại diện cho quyền lợi của cả quốc gia, dân tộc chứ không cho một nhóm hay một chủng tộc nào. Nếu thấy có sự vi phạm luật pháp của nhân viên công lực thì phải chấn chỉnh ngay lập tức nếu không sẽ gây bất mãn nơi quần chúng, tích tụ lâu ngày sẽ trở thành bạo loạn như ngày hôm nay.
- Qua sự kiện lịch sử này chúng ta thấy với thời gian, khi sự thực được phơi bày thì… thánh thiện có khi trở thành tồi bại, anh hùng có khi trở thành tội phạm, đạo đức có khi trở thành vô đạo đức, có công trở thành có tội. Cho nên trong mọi hành động, cử chỉ, lời nói, ý nghĩ phải hết sức thận trọng, phải hết sức chân thực và đặt tình nhân đạo lên trên hết. Đối với Phật tử thì phải coi Từ Bi và Trí Tuệ như ngọn đuốc soi đường cho cuộc sống của chính mình. Phải nhớ, vạn vật đều Vô Thường, đổi thay trong chớp nhoáng.
Rồi đây các sử gia sẽ lượng giá biến cố Minneapolis, mới đầu tưởng chừng như nhỏ bé, bình thường vì biết bao người Da Đen đã từng bị cảnh sát Da Trắng bắn chết một cách oan uổng, nhưng không ngờ biến cố này lại gây tác động toàn cầu. Nguyên do tại đâu?

California ngày 11/6/2020
ĐÀO VĂN BÌNH