Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc tại Đại hội Thi đua yêu nước Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giai đoạn 2020-2025 vào sáng 18/9/2020, tại Hà Nội.

“Mỗi cán bộ đảng viên của hệ thống chính trị cần luôn lắng nghe để thấu hiểu tâm tư, nguyện vọng của nhân dân...”
Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc phát biểu như vừa nêu tại Đại hội Thi đua yêu nước Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giai đoạn 2020-2025 vào sáng 18/9/2020, tại Hà Nội.
Vậy trong nhiều năm qua, biết bao kiến nghị về những vấn đề của đất nước như Biển Đông, Bauxite Tây nguyên, và gần nhất là Đồng Tâm… có được chính phủ lắng nghe người dân?
Ông Lê Thân, chủ nhiệm Câu Lạc Bộ Lê Hiếu Đằng, là một tổ chức Xã hội Dân sự, từng đưa ra nhiều tuyên bố, kiến nghị về những vấn đề bức xúc tại Việt Nam, khi trao đổi với RFA hôm 18/9, cho biết thực tế về vấn đề này:
Vừa rồi Câu Lạc Bộ Lê Hiếu Đằng có đưa ra tuyên bố về vấn đề Đồng Tâm, tuyên bố này cũng chỉ mang tính xây dựng thôi, nhưng nói khá nặng, nhưng rồi cũng không thấy được chính phủ trả lời.
-Lê Thân

“Thật ra nói là chính thức, thì chỉ có cái kiến nghị về Đồng bằng sông Cửu Long được Quốc hội, Ban kinh tế Trung ương, Thủ tướng chính phủ và Chủ tịch nước tiếp nhận. Cái đó thì mình thấy họ trả lời rõ ràng, cụ thể. Còn những kiến nghị khác, thì tôi nghĩ họ lắng nghe chứ không phải không, tôi biết chắc là tất cả những kiến nghị đó đều có trên bàn của mấy ổng... nhưng mà lắng nghe mà có làm hay không lại là vấn đề khác. Chứ cái chuyện lắng nghe là chắc chắn có.”
Liên quan việc hồi đáp của chính phủ về các tuyên bố, kiến nghị của Câu Lạc Bộ Lê Hiếu Đằng về vụ việc ở Đồng Tâm, ông Lê Thân cho biết:
“Không... không thấy họ phúc đáp. Vừa rồi Câu Lạc Bộ Lê Hiếu Đằng có đưa ra tuyên bố về vấn đề Đồng Tâm, tuyên bố này cũng chỉ mang tính xây dựng thôi, nhưng nói khá nặng, nhưng rồi cũng không thấy được chính phủ trả lời.”
Vụ việc ở Đồng Tâm xảy ra từ ngày 9/1/2020, khi đó 29 người dân Đồng Tâm bị bắt giữ sau vụ hàng ngàn công an và cảnh sát cơ động tấn công vào xã Đồng Tâm, ngoại thành Hà Nội, lấy cớ bảo vệ một khu đất đang tranh chấp giữa người dân và chính quyền. Vụ tấn công đột ngột đã khiến 4 người chết bao gồm một dân thường và 3 công an.
Hôm 14/9/2020, phiên sơ thẩm ở Toà án Nhân dân Hà Nội đã ra phán quyết 2 án tử hình và 1 chung thân đối với 3 bị can về tội giết người. 26 người khác bị các án từ 16 tháng tù treo đến 15 năm tù với các cáo buộc giết người và chống người thi hành công vụ.
Các tổ chức nhân quyền quốc tế thời gian qua đã lên tiếng chỉ trích vụ tấn công và phiên toà xét xử những người dân Đồng Tâm vì cho rằng Hà Nội không minh bạch.



Tiến sĩ Nguyễn Quang A, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển IDS, đã tự giải thể, khi trao đổi với RFA hôm 18/9 cho rằng:
“Do tính sĩ diện hảo hay tính kiêu ngạo cộng sản, thì chưa bao giờ những người cộng sản công khai, thành tâm lắng nghe ý kiến của người dân, nhất là những ý kiến ngược với ý kiến của họ.”
Nhưng theo Tiến sĩ Nguyễn Quang A nói là chính phủ không nghe dân hoàn toàn thì cũng không đúng, nhưng đó là cái kiểu nghe rồi ngấm ngầm làm và không công nhận, thì thi thoảng cũng có xảy ra:
“Tôi nói thí dụ như chuyện nhân văn giai phẩm, họ cũng nghe nhưng sau một thời gian dài, họ phục hồi cho những người đó, nhưng không bao giờ họ nói cái gì cả. Hoặc là đến bây giờ những tiếng gào thét của dân, lên tiếng của dân cũng có những tác động nhất định, thí dụ như Luật đặc khu, họ hăm hở lắm, nhưng mà khi thấy dân sôi sục lên thì họ lùi, xẹp xuống, rồi có thể họ làm cách nào đấy khác, không nói trắng trợn như cũ. Hoặc là từ một cuộc đình công trở thành cuộc biểu tình của 90 ngàn công nhân Pou Yeng mấy năm trước, chống lại một điều luật, rồi cũng cuộc chính phủ và quốc hội có điều chỉnh nhất định.”
Đây không phải là lần đầu tiên người đứng đầu chính phủ Việt Nam băn khoăn, lo lắng như vậy, khi những năm qua, những bức xúc trong dân thi thoảng đã bùng lên thành những cuộc biểu tình.
Điển hình là vào hai ngày 10 và 11/6/2018, đã có nhiều cuộc biểu tình của người dân trên khắp các tỉnh thành Việt Nam phản đối hai dự luật đặc khu cho phép Trung Quốc thuê đất và an ninh mạng. Một số nơi đã biến thành bạo động. Khi đó, đã có hàng chục người trên cả nước bị kết án tù với các cáo buộc gây rối trật tự công cộng, chống người thi hành công vụ sau khi tham gia đợt biểu tình này.
Năm 2013, một nhóm nhân sĩ trí thức đã gởi đến quốc hội bản góp ý tu chính hiến pháp theo lời kêu gọi của chính quyền khi ấy. Nhưng sau đó, không rõ bản góp ý đấy có đã từng được xem xét hay không? Nhưng điều chắc chắn rằng nó đã rơi vào sự im lặng, không có bất kỳ một sự phản hồi nào cả.
-LS. Đặng Đình Mạnh

Luật sư Đặng Đình Mạnh, người có nhiều kinh nghiệm bào chữa cho các nhà bất đồng chính kiến, là những người dân lên tiếng cho những vấn đề bức xúc trong xã hội, khi trao đổi qua tin nhắn với RFA hôm 18/9 cho biết ông thật sự thấy khích lệ khi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, cần luôn lắng nghe để thấu hiểu tâm tư, nguyện vọng của nhân dân. Làm được điều đó, theo ông thì chính quyền của ông Phúc đã thể hiện được ý niệm chính quyền vì dân. Tuy nhiên ông cho rằng để thực hiện điều đó là không dễ:
“Qua kinh nghiệm quá khứ, tôi cũng hiểu thực hiện điều đó không dễ dàng, vì lẽ, giữa ý chí và hành động vẫn còn khoảng cách đáng kể.
Với tư cách là một luật sư, tôi quan tâm nhiều đến công tác lập pháp. Năm 2013, một nhóm nhân sĩ trí thức đã gởi đến quốc hội bản góp ý tu chính hiến pháp theo lời kêu gọi của chính quyền khi ấy. Nhưng sau đó, không rõ bản góp ý đấy có đã từng được xem xét hay không? Nhưng điều chắc chắn rằng nó đã rơi vào sự im lặng, không có bất kỳ một sự phản hồi nào cả.”
Luật sư Đặng Đình Mạnh cho rằng, chính quyền nên cải thiện sự tương tác giữa công dân với chính quyền. Nhất là đối với những vấn đề quốc kế dân sinh hàng ngày và rộng hơn là những chính sách. Ông viết tiếp:
“Thủ tướng Cambode, ông Hun Xen có hẳn một trang mạng xã hội trên Facebook, gần như hàng ngày trên trang ấy cập nhật về mọi hoạt động của ông ấy. Thậm chí, có lần ông ấy đã comment trả lời cho một người Việt khi có ý trách cứ ông ấy. Các chính khách Việt Nam cũng nên làm điều tương tự để lắng nghe, nắm bắt trực tiếp nguyện vọng người dân hơn là chỉ tin cậy vào sự tóm tắt tin tức của các chuyên viên.”
Vào năm 2021, Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ tổ chức đại hội lần thứ 13 là đại hội toàn quốc diễn ra mỗi 5 năm. Thông thường cứ trước mỗi lần đại hội đảng, là nhà cầm quyền Việt Nam lại gia tăng đàn áp các tiếng nói phản biện.
Các Tổ chức quốc tế lên án Việt Nam thường dùng các điều luật an ninh mập mờ trong bộ luật hình sự để bỏ tù những tiếng nói đối lập.
Theo thống kê của tổ chức Người Bảo vệ Nhân quyền (Defend the Defender- DTD), tính đến ngày 30 tháng 6 năm 2020, chế độ cộng sản Việt Nam đang giam giữ ít nhất 276 tù nhân lương tâm trong các nhà tù hoặc các hình thức giam giữ khác. Đây là những người bị chính quyền Việt Nam cầm tù vì biểu lộ niềm tin theo lương tâm của họ một cách bất bạo động.
Nhà hoạt động Trần Bang, hôm 18 tháng 9 năm 2020 nhận định với Đài Á Châu Tự Do:
“Tất cả như ông Phúc cũng như chính phủ hiện nay đại diện cho đảng cộng sản, luôn nói nhà nước của dân, do dân, vì dân... luôn lắng nghe nguyện vọng của quần chúng nhân dân. Nhưng họ phân ra rất nhiều loại dân, dân nào khen họ, thì họ lắng nghe... nhưng không nghe ý kiến trái chiều, phản biện... Cho nên ông Phúc nói đúng một phần vì ổng nghe phe nhóm của ổng, 97 triệu dân thì cũng có nhiều nhóm dân, nhất là gần 5 triệu đảng viên cộng sản, luôn khen đảng tài tình, sáng suốt... Họ nghe theo hướng đấy, nghe những lời khen bưng bô, những lời khen của mấy ngàn tờ báo giấy, báo hình, báo mạng của họ, khen họ.”
Theo Nhà hoạt động Trần Bang, chính phủ nghĩ nghe như vậy là nghe dân, nhưng không phải, đấy là một bộ phận tâng bốc nịnh bợ... Chứ thật sự, đảng cộng sản không nghe ý kiến trái chiều, ý kiến phản biện, có lý có tình của những người có học thức, những người yêu nước thật sự.
Còn Tiến sĩ Nguyễn Quang A thì cho rằng, những lời nói sáo rỗng như của ông Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, có thể có nhiều ý nghĩa. Cũng có thể đó là nói phá nhau giữa các phe:
“Thí dụ như có một nhóm rất cứng nhắc với vấn đề Đồng Tâm chẳng hạn, rồi có một phe khác không như vậy, rồi chọc nhau bằng kiểu nói như vậy. Nhưng cũng có thể nói như vậy chỉ để mị dân.”
Nhưng theo Tiến sĩ Nguyễn Quang A, để mà nói công khai chính phủ lắng nghe ý kiến nhân dân để thay đổi, là không bao giờ có. Nhưng mà nếu mà nói chính phủ hoàn toàn không đếm xỉa đến ý dân, thì cũng không phải hoàn toàn như vậy.

Theo RFA