Cách nay  gần 4 năm, xuất hiện bài viết trên Radio RFI nước Pháp  ngày 27.03.2017 có đoạn văn: "Cố vấn của tổng thống Steve Bannon tóm tắt chính sách đối với bộ máy chính quyền Mỹ hiện tại, đó là cần phải « tháo dỡ » bộ máy  bị tân tổng thống lên án là quan liêu. Để bôi đen các đối tượng này, ê kíp của tổng thống Mỹ tố cáo những ai chống đối là  tham gia vào một « Nhà nước ngầm »".
 
 * Phơi bày thực trạng "nhà nước ngầm" tại Mỹ.

Vào những tháng đầu của nhiệm kỳ  tổng thống Trump (2017-2021) đã xuất hiện nhiều bài viết về hoạt động «nhà nước ngầm».  Theo viện  nghiên cứu Global Research Institute, Canada:" Khái niệm «nhà nước ngầm» không chỉ có ở Hoa Kỳ, mà hầu như có ở mọi quốc gia, bất kể quốc gia đó theo  khuynh hướng chính trị nào, «nhà nước ngầm» được cai trị bởi nhóm tài phiệt  tạo ảnh hưởng  trực tiếp hoặc ủy nhiệm [...]   Một cuộc điều tra  về chính quyền của Tổng thống Trump cho thấy là một thành phần  của «nhà nước ngầm». Ông trùm Breitbart News là Stephen Bannon, người giữ chức vụ chiến lược gia chính của Tổng thống Trump, trên thực tế là cựu giám đốc ngân hàng Goldman Sachs. Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ, Steven Mnuchin, cũng là  cựu chủ tịch ngân hàng Goldman Sachs. [...] việc loan tải tin tức trên  Breitbart News nhằm mục đích thao túng, đánh lạc hướng nhằm gây cảm tình đến công chúng Mỹ.
    Nói cách khác, trên thực tế, chính quyền Trump, giống như các nhiệm kỳ tổng thống trước, là hiện thân của nhà nước ngầm -

in reality, the Trump administration, like those of previous presidencies, is the embodiment of the deep state. Một bài viết cho  rằng Tổng thống Trump thực sự đang gây chiến với một «nhà nước ngầm» vô hình, bao gồm mọi tầng lớp  từ cộng đồng tình báo Hoa Kỳ, đến các quan chức chuyên nghiệp "chống lại" chính quyền Trump và các chính sách "của chính phủ" từ bên trong hệ thống-«resisting»the Trump administration and “its” policies from within the system."

 
Phía Giám đốc báo chí tòa Bạch ốc Sean Spicer đã  tuyên bố " trước giới  truyền thông cánh hữu rằng các tác nhân «nhà nước ngầm»  những người nắm quyền từ thời chính phủ Obama - đang tích cực làm  suy yếu Tổng thống Trump. “Tôi nghĩ rằng không có gì phải bàn cãi trải qua tám năm cầm quyền   vẫn còn những người cũ ở lại guồng máy - liên kết, tham gia - và tiếp tục tán dương chương trình nghị sự của chính quyền trước đó, vì vậy tôi không nghĩ điều đó là  bất ngờ  về việc có những người đã tham gia vào chính phủ trong suốt 8 năm qua, có thể  còn  vẫn muốn tiếp tục chương trình nghị sự của chính phủ trước”. Khi được hỏi liệu CIA có kế hoạch “thanh trừng” những nhân sự thuộc  «nhà nước ngầm» ra khỏi chính quyền hay không, Spicer cho biết đây không phải là một phần trong mục tiêu của cơ quan-Spicer said it’s not a part of the agency’s purview ".


Cũng theo bản tin của Radio RFI Pháp quốc ngày 23.07.2017: " nỗ lực « tháo dỡ » bộ máy chính quyền của tân tổng thống (Trump) vẫn tiếp tục, với khoảng 90 quy định mới liên quan đến hàng loạt lĩnh vực, từ tài chính đến môi trường, ngừng tuyển mộ công chức mới, và cắt giảm mạnh ngân sách cho bộ máy.
   Cuộc tấn công của ông Trump nhắm vào bộ máy chính quyền, dẫn đến tình trạng nổi bật hiện nay là nhiều bộ không có đủ người phụ trách, do nhiều ứng  viên không được tân chính quyền chấp nhận. Ví dụ như 30 vị trí quan trọng nhất trong bộ Ngoại Giao hiện hoàn toàn không có người đảm nhiệm. "

 
Ngoài ra, theo bản văn của War On The Rock: " Đã gần hai năm trôi qua kể từ khi «nhà nước ngầm»  trở thành một phần của từ điển học Hoa Kỳ. Đó là vào đầu tháng 2 năm 2017, chỉ vài tuần sau lễ nhậm chức của Tổng thống Donald Trump, các  tin tức lần đầu tiên đề cập đến việc sử dụng thuật ngữ này trong vòng nội bộ của tổng thống. Vào những tháng tiếp theo, tổng thống và những người ủng hộ chính quyền của ông đã công khai tô điểm ý nghĩa và nói về tầm quan trọng của nhà nước ngầm,  biến nó thành khẩu hiệu  chống lại kẻ nội thù  ở Washington. Việc phân tích  về hiện tượng này được  nhà hoạt động cánh hữu như Steve Bannon và Alex Jones  làm sáng tỏ  cho các đồng minh trong chính quyền về khái niệm «nhà nước ngầm». Mặc dù thuật ngữ này đã gây ra nhiều sự đồn  đoán trên các phương tiện truyền thông, nhưng giờ đây rõ ràng là khái niệm về nhà nước ngầm đã chiếm  tầm quan trọng đối với công chúng Mỹ. Theo một cuộc thăm dò của Monmouth từ mùa xuân năm 2018, tổng cộng 37% người được hỏi rằng có nghe nói về một thứ gọi là nhà nước ngầm. Và  liệu họ tin rằng có “một nhóm các quan chức chính phủ và quân đội không được bầu chọn đang bí mật thao túng hoặc chỉ đạo chính sách quốc gia, gần 3/4 số người được hỏi đồng ý rằng có một «nhà nước ngầm»  như vậy".

 
* Tổng thống Putin lên tiếng về «nhà nước ngầm»  tại Mỹ

 
Về   ý kiến của Giám đốc báo chí tòa Bạch ốc Sean Spicer ghi nơi phần trên rằng "những người nắm quyền từ thời chính phủ Obama - đang tích cực làm  suy yếu Tổng thống Trump", theo   Tổng thống Nga ông Putin cũng  có cùng quan điểm này và cho rằng đã có một « Nhà nước ngầm » chống lại Tổng thống Trump.
  "Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm thứ Tư cho rằng có một "nhà nước ngầm" trong chính phủ Hoa Kỳ đang chống lại Tổng thống Trump, theo The New York Times.  Bình luận của ông đưa ra sau khi Hoa Kỳ công bố hồi đầu tháng này rằng Mỹ sẽ ngừng tuân thủ Hiệp ước về lực lượng hạt nhân  tầm trung, một hiệp ước ký kết từ năm 1987 cấm các tên lửa đạn đạo và hành trình phóng từ mặt đất trong phạm vi từ 300 đến 3.400 dặm. Ông Putin sau đó tuyên bố có một "nhà nước ngầm" đang chống lại tổng thống, tờ Times đưa tin.
Bình luận của ông phù hợp với một số người ủng hộ Trump, cho rằng có "nhà nước ngầm" trong chính phủ  âm mưu phá hoại Trump và chính quyền của ông ta - there is a "deep state" conspiracy within the government aimed at undermining Trump and his administration."
 
Theo bài viết của Viện nghiên cứu Global Research Institute, Canada: " Tờ New York Times đã công bố một bài viết đáng chú ý về cơ bản thừa nhận sự tồn tại của một "nhà nước ngầm" của Mỹ và sự thù địch khó phai mờ của nó với Donald Trump.  Chẳng hạn như phía các nhà ngoại giao đã đàm phán  một thỏa thuận trước hội nghị thượng đỉnh NATO để ngăn chặn hành động  của Trump về một triển vọng khác. Khi Tòa Bạch Ốc ra lệnh đóng băng tiền viện trợ dành cho nước ngoài trong năm nay, các quan chức cơ quan đã âm thầm làm việc với Quốc hội để khôi phục tiền viện trợ. Các quan chức Bộ Ngoại giao đã tranh thủ với các đồng minh tại quốc hội để cản trở nỗ lực của Trump trong việc bán vũ khí cho Ả Rập Xê-út và các quốc gia khác.
   Ngoài ra,  tờ Times viết, “Khi bản ghi chép các cuộc điện đàm của [Trump] với các nhà lãnh đạo Mexico và Australia bị rò rỉ, ông ta cho rằng  không thể tin tưởng vào các nhân viên chuyên nghiệp.  Và đó là thời điểm rất sớm trong nhiệm kỳ tổng thống của ông,  Trump biết được có  hồ sơ gây bất lợi được loan truyền để cung cấp cho bất kỳ ai quan tâm đến việc phá hủy nhiệm kỳ tổng thống của ông". (Global Research Institute, Canada ngày  31.10.2019)


* Biến cố  về " Nhà nước ngầm" tại Ai Cập 2013



Phần trên viết "khái niệm «nhà nước ngầm» không chỉ có ở Hoa Kỳ, mà hầu như có ở mọi quốc gia", người viết xin nêu thí dụ về biến cố tại quốc gia Ai Cập vào năm 2013. Theo Middle East Eye:"Thời Tổng thống Mubarak nước Ai Cập (1981-2011 ) là đồng minh thân cận  của Israel  và  đặc biệt do vai trò của ông trong việc thực thi chính sách của Israel đối với Dải Gaza và vai trò của Ai Cập trong các cuộc đàm phán giữa Israel và Chính quyền Palestine.
 
Cùng đồng quan điểm nêu trên, tờ Nữu Ước Thời Báo viết:"  Nhưng vào thời Tổng thống Mohamed Mohamed Morsi (30.06.2012 – 03.07.2013) thì tình thế thay đổi gây bất  lợi cho  phía nước Do Thái. Trong những ngày hè năm 2013, cuộc đảo chính bất ngờ diễn ra ở Ai Cập đã khiến chính quyền của Tổng thống Mohamed Morsi sụp đổ, và người Ai Cập lại gặp phải một thách thức lớn về kinh tế.   Ngành công nghiệp du lịch và các khoản đầu tư nước ngoài ngừng trệ, trong khi chính phủ mới phải đối mặt với cuộc khủng hoảng nợ công, thâm hụt ngân sách.
Thế nhưng mọi thứ bất chợt thay đổi một cách thần kỳ - cuộc khủng hoảng biến mất chỉ sau một đêm.   Một tuần sau cuộc đảo chính, hai phóng viên Ben Hubbard và David Kirkpatrick của New York Times báo lại về tòa soạn rằng xăng dầu ở Ai Cập - đột nhiên có sẵn!
Phải chăng đây chỉ là  sự trùng hợp hay đến từ quyền lực thần kỳ của một nhóm bí mật với tên gọi «nhà nước ngầm» - tập hợp các nhân vật có tầm ảnh hưởng mạnh mẽ trong giới chức quân đội, tình báo và các quan chức cao cấp? (NYTimes 10.07.2013).

Cũng theo Middle East Eye: " Vào ngày 3 tháng 7 năm 2013, với tư cách là Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và cuối cùng là Tổng tư lệnh Các lực lượng vũ trang Ai Cập, Sisi đã tổ chức  cuộc đảo chính quân sự khiến Tổng thống khi đó là Mohamed Morsi phải rời khỏi  nhiệm sở.  " Các cựu quan chức tình báo nói rằng Israel phải  kín đáo ủng hộ ông Sisi, nhà lãnh đạo Ai Cập  tồn tại  sau làn sóng chống đối, vì thế phía Do Thái không dám công khai mối quan  hệ vì sợ làm suy yếu ông ta. Tuy nhiên, các thành viên của Quốc hội Israel đã miễn cưỡng nói một cách công khai về  mối quan ngại sâu sắc với một người đàn ông thường được coi là "nhà lãnh đạo Ai Cập thân Israel nhất từ trước đến nay- the most pro-Israeli Egyptian leader ever."

 
Trở về câu chuyện «nhà nước ngầm» tại Mỹ, vào những tháng đầu  nhiệm kỳ của tổng thống Trump,  theo hãng thông tấn AP qua bản tin ngày 14.03.2017: "... Sean Hannity, một người dẫn chương trình Fox News có quan hệ gần gũi với Trump, đã mở đầu một chương trình vào tuần trước bằng cách tuyên bố rằng có “những quan chức thời chính phủ  Obama  thuộc «nhà nước ngầm»  đang muốn tiêu diệt tổng thống.  Đã đến lúc chính quyền Trump phải thanh trừng những kẻ phá hoại này trước khi quá muộn". 
Trong khi đó, phía các chuyên gia cảnh báo rằng các cuộc tấn công của Trump có thể dẫn đến sự xói mòn nhanh hơn về niềm tin của dân chúng  vào các tổ chức chính phủ.   “ Ông ta càng nói nhiều về một «nhà nước ngầm» chống lại  Ông ta, thì người dân càng ít tin tưởng vào chính phủ-“The more he talks about a deep state cabal against him, the less trust people will have in government."

 Đào Văn