Ảnh ông Hồ Chí Minh và lá cờ đảng Cộng sản tại Hà Nội.. AFP

Vào dịp kỷ niệm ngày sinh ông Hồ Chí Minh hàng năm, truyền thông Nhà nước Việt Nam lại có những bài viết ca ngợi ông Hồ, coi ông là anh hùng giải phóng dân tộc và nhà văn hóa lớn của thế giới.
Trang tin Thông Tấn Xã Việt Nam năm nay có bài viết “Tư tưởng Hồ Chí Minh - Tài sản tinh thần quý báu của Đảng và dân tộc ta”.
Theo bài viết này, ông Hồ Chí Minh là “vị lãnh tụ vô cùng kính yêu của dân tộc Việt Nam; Anh hùng giải phóng dân tộc và nhà văn hóa lớn của thế giới; cả cuộc đời của Người là tấm gương sáng ngời về đạo đức cách mạng, về phẩm chất, phong cách của người chiến sĩ cộng sản, luôn lo trước nỗi lo của nhân dân, vui sau niềm vui của nhân dân.”
Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam cũng ban hành kết luận tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Từng là một đảng viên, Giáo sư Nguyễn Đình Cống nêu suy nghĩ của ông với RFA qua email hôm 20 tháng năm rằng, ở Việt Nam trong nhiều năm qua, việc học tập và làm theo gương ông Hồ Chí Minh được Đảng Cộng sản phát động thành phong trào rộng khắp. Đảng đã ban hành nhiều nghị quyết về việc học này. Mục tiêu đề ra là tạo được những chuyển biến sâu rộng về nhận thức và hành động nhằm nâng cao đạo đức, năng lực của cán bộ, đảng viên và quần chúng. Không những học mà còn tổ chức các cuộc thi, các cuộc tổng kết rầm rộ. Thi học viên giỏi, thi báo cáo viên giỏi, khen thưởng, tuyên dương những người có báo cáo hay.
Năm 2007 tôi đã từng được huấn luyện để trở thành báo cáo viên, đã tham dự cuộc thi báo cáo viên giỏi, được giải cao. Tôi đã phát hiện ra nhiều mánh khóe gian dối trong việc tổ chức học và thi như vậy. - Giáo sư Nguyễn Đình Cống
Theo ông, đánh giá về phong trào này có hai luồng ý kiến trái ngược nhau thuộc 'lề Đảng' và 'lề dân': phía 'lề Đảng' cho rằng phong trào có tác dụng rất tốt, đó là thành tích to lớn của hệ thống tuyên giáo. Ngược lại phía 'lề dân' cho rằng phong trào nặng về hình thức, gây ra nhiều lãng phí. Không những chẳng có chuyển biến gì đáng kể mà còn gây ra một số phản tác dụng. Ông kể:
“Năm 2007 tôi đã từng được huấn luyện để trở thành báo cáo viên, đã tham dự cuộc thi báo cáo viên giỏi, được giải cao. Tôi đã phát hiện ra nhiều mánh khóe gian dối trong việc tổ chức học và thi như vậy. 
Khi phát động phong trào học và làm theo Hồ Chí Minh, các lãnh đạo Đảng còn nhằm một mục tiêu khác, nhưng không công bố. Đó là tạo nên sự sùng bái cá nhân lãnh tụ, một trong những chủ trương quan trọng của cộng sản. Chính mục tiêu bị che giấu này đã tạo ra những hoạt động hình thức, chủ yếu là tuyên truyền chứ không học được những điều quan trọng như tinh thần dân chủ mà Hồ Chí Minh rất quan tâm.
Về việc học, Đức Phật dạy: “Y pháp bất y nhân”, nghĩa là học theo nội dung chứ không học theo con người. Thế mà những người tổ chức, phát động phong trào đã làm ngược với lời dạy đó. Việc làm như thế mang lại lợi ít, hại nhiều cho quốc gia, cho dân tộc.”
Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được Bộ Chính trị cho là đã vào nền nếp, trở thành nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của tổ chức đảng, đoàn nhằm ngăn chặn tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong nội bộ cũng như đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch.

Các vị lãnh đạo trong buổi thăm lăng Hồ Chủ Tịch, ngày 19 tháng Bảy năm 2007. AFP


Thực tế thì sao? Luật sư Nguyễn Văn Đài từng nhận định với RFA vào dịp kỷ niệm sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh vào năm ngoái rằng, đa số những người trẻ không còn tin vào những lời tuyên truyền nữa:
“Họ không còn tin vào hình tượng Hồ Chí Minh mà Đảng Cộng sản đã dựng lên, bởi vì một trong những thực tế rất rõ ràng là việc học tập tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, bắt đầu tiến hành từ cuối năm 2005 và kéo dài đến nay đã 15 năm rồi nhưng hoàn toàn không đem lại hiệu quả nào cho bản thân Đảng Cộng sản nói chung, cũng như các quan chức Đảng Cộng sản nói riêng.
Điều đó làm cho giới trẻ Việt Nam nhận thức rằng đấy không phải là một tư tưởng hay đạo đức gì là thực sự có thật mà chỉ là cái bánh vẽ hay những sự cóp nhặt từ những nhân vật khác để họ tạo thành nền tảng đạo đức Hồ Chí Minh.”
Một trong những nội dung trong tư tưởng Hồ Chí Minh được nhiều người nhắc đến là tính dân chủ trong nhân dân. Ông Hồ xác định: “Nước ta là nước dân chủ”, trong đó, “Địa vị cao nhất là dân vì dân là chủ”.
Cựu Thứ trưởng Đặng Hùng Võ nhắc lại câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh vào ngày Lễ Độc lập hồi năm 1945 là 'từ giờ trở đi, toàn bộ quyền lực thuộc về nhân dân. Nhân dân là người quyết định tất cả mọi thứ'. Theo ông, nếu Việt Nam đổi mới, chỉ cần đổi mới mà dựa vào tư duy này của Chủ tịch Hồ Chí Minh thì ông tin là người dân sẽ được thể hiện được quyền của họ. Và lúc đó, quyền của người dân là quyền thực chứ không phải là quyền ảo. Ông nói thêm:
Tôi cho rằng quan điểm dân làm chủ và cán bộ là công bộc cho dân thì Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát biểu từ khá lâu rồi, và trở thành tư tưởng để xây dựng đất nước. Đến Hiến pháp 2013 là một hiến pháp khá tiến bộ, có những bước tiến rất quan trọng. Trong đó có thừa nhận dân quyền, nhân quyền. - Cựu Thứ trưởng Đặng Hùng Võ
“Tôi cho rằng quan điểm dân làm chủ và cán bộ là công bộc cho dân thì Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát biểu từ khá lâu rồi, và trở thành tư tưởng để xây dựng đất nước. Đến Hiến pháp 2013 là một hiến pháp khá tiến bộ, có những bước tiến rất quan trọng. Trong đó có thừa nhận dân quyền, nhân quyền. Tôi vẫn nhớ Điều 28 là người dân có quyền tham gia vào quản lý đất nước và các cấp chính quyền phải tạo điều kiện hết sức để người dân thực hiện quyền tham gia vào quản lý đất nước.
Tôi cho rằng tư tưởng đổi mới của Hiến pháp 2013 là rất lớn, nhưng thể hiện trong luật lại có những bước lùi. Đến nay vẫn còn hai luật Quốc Hội còn nợ, là Luật biểu tình và Luật lập hội.
Tôi nói ví dụ về quyền tiếp cận thông tin chẳng hạn. Trong đó thì luật này chưa quy định các thông tin bảo mật là những thông tin nào. Bởi vì quyền tiếp cận thì không được tiếp cận thông tin mật, tuyệt mật, tối mật. Bây giờ hơi một tí thì đóng dấu mật vào, vậy dân làm sao mà tiếp cận được. Thế thì trong cái tư tưởng xây dựng luật chưa chuyển tải hết được nội dung hiến pháp vào quá trình xây dựng luật.”
Còn về cách cư xử của chính quyền các cấp với dân, ông Đặng Hùng Võ cho rằng, cấp trung ương ý thức tốt việc lắng nghe ý kiến người dân, lấy ý kiến người dân nhưng đến cấp tỉnh thì hẹp lại một chút, cấp huyện thì hẹp nữa, đến cấp cuối cùng là cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn…) thì nói chung có khoảng cách khá xa giữa chính quyền với người dân.
Ông cho biết, bản thân ông đã xuống khá nhiều cấp cơ sở để hỏi dân thì dân cho biết có ‘nhiều thứ bức xúc lắm’. Trong khi đó, giao diện trực diện của Nhà nước với dân chính là chính quyền cấp cơ sở, nhưng chính quyền cấp cơ sở ở Việt Nam hiện nay chưa thể hiện được mình là công bộc của dân, là bộ mặt gần dân nhất của nhà nước. Họ vẫn còn tỏ ra những yếu tố vun vén cho lợi ích cá nhân nhiều hơn là nghĩ tới lợi ích chung và thường là không để ý đến ý kiến người dân.

Theo VOA