Nhà máy điện nguyên tử Đài Sơn (Taishan) ở Quảng Đông, Ảnh chụp ngày 17/06/2021. AP

Le Monde trong bài « Đế quốc Trung Hoa, thế giới câm lặng », coi sự cố ở nhà máy điện nguyên tử Đài Sơn (Taishan) vừa qua là ví dụ mới nhất cho một Trung Quốc độc đảng luôn bóp nghẹt mọi thông tin.
Đài Sơn không phải Tchernobyl hay Fukushima, và sự cố tại nhà máy điện nguyên tử - với lò phản ứng nước áp lực (EPR) do tập đoàn điện lực Pháp EDF giúp xây dựng – cũng không dẫn đến việc phóng xạ thoát ra không khí. Nhưng vì sao người ta lo ngại đến thế trước một vụ rò rỉ thậm chí không được xếp vào thang bậc quốc tế các sự kiện hạt nhân (INES) ? Chính là vì đó là vấn đề nguyên tử, sự kiện diễn ra tại Trung Quốc, thế giới của câm lặng, và tính minh bạch chỉ có trong mơ.
Sự cố được CNN tiết lộ, và đối tác Trung Quốc của EDF là China General Nuclear Power Group (CGN) khẳng định tình hình quanh nhà máy vẫn « bình thường », nhưng không cung cấp những dữ liệu mà phía Pháp đòi hỏi. Một tuần lễ sau khi có tin rò rỉ khí hiếm trong hệ thống làm lạnh lò phản ứng, EDF vẫn phải chờ đợi cuộc họp khẩn cấp của hội đồng quản trị. Dù chiếm 30% vốn, tập đoàn Pháp chừng như vẫn không được coi là đối tác ngang hàng.
Nhà nước độc đảng của Tập Cận Bình luôn kiểm soát mọi thông tin. Các nhà điều tra của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) không hề có được những dữ liệu mong muốn khi đi điều tra ở Vũ Hán. Liệu một ngày nào đó sẽ biết được toàn bộ về vụ nổ ở cảng Thiên Tân (Tianjin) tháng 8/2015 mà theo số liệu chính thức đã làm 173 người chết và 800 người bị thương ?
Trong lãnh vực nhạy cảm như nguyên tử, sự mập mờ nuôi dưỡng thuyết âm mưu. Thế nhưng không ai phản đối vì sợ mất thị trường khổng lồ Trung Quốc. EDF hy vọng bán hai lò EPR cùng với Orano, một nhà máy xử lý chất thải hạt nhân lên đến 10 tỉ euro. Các tập đoàn đa quốc gia cũng có sự thận trọng tương tự : H&M, Nike bị « ném đá », bị tẩy chay vì từ chối sử dụng nguyên liệu từ Tân Cương, còn Apple chấp nhận để dữ liệu khách hàng Trung Quốc đặt tại máy chủ do Nhà nước kiểm soát.

Trung Quốc, nhà đầu tư lớn nhất thế giới năm 2020
Sức mạnh kinh tế của Bắc Kinh được Les Echos chọn làm tựa trang nhất hôm nay « Trung Quốc, nhà đầu tư lớn nhất thế giới trong năm 2020 » với 133 tỉ đô la, qua mặt Nhật và Đức do đại dịch, mà tờ báo gọi là một nhà vô địch gần như tình cờ.
Vị trí hàng đầu này giành được trong lúc đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trên thế giới giảm 35% trong năm 2020, còn 1.000 tỉ đô la. Tuy nhiên đầu tư của Trung Quốc vào châu Âu và Anh quốc lại thấp nhất kể từ 10 năm qua, giảm đến 45%. Đó là do các thành viên Liên Hiệp Châu Âu (EU) tỏ ra thận trọng hơn trước Bắc Kinh.
Đại dịch xuất phát từ Vũ Hán khiến người ta nghi ngờ các công ty Trung Quốc ra khỏi khủng hoảng sớm hơn sẽ ồ ạt mua vào cổ phiếu của các doanh nghiệp đang gặp khó khăn. Rốt cuộc nỗi lo này không thành sự thực, một phần vì sự bất định do Covid gây ra khiến phía Trung Quốc có phần do dự, Bắc Kinh kiểm soát chặt luồng vốn, nhưng nhất là các nước EU nay xem xét kỹ càng các dự án, đặc biệt trong các lãnh vực thiết yếu.
Mười bốn quốc gia EU trong đó có Ý, Pháp, Ba Lan đã áp dụng cơ chế thanh lọc FDI, nhiều công ty được Trung Quốc mua lại đã bị các nước thành viên ngăn chận. Hầu hết đầu tư của Trung Quốc tập trung vào ba nước lớn Đức, Anh, Pháp, riêng Litva đã chủ động rút khỏi nhóm « 17+1 » (gồm Trung Quốc và Trung Âu, Đông Âu) trong bối cảnh quan hệ giữa EU và Bắc Kinh ngày càng xấu đi.
Thống trị về đào tiền ảo, Bắc Kinh trấn áp làm bitcoin sụt mất nửa giá
Cũng về kinh tế, Les Echos quan tâm đến việc Trung Quốc gia tăng cuộc chiến chống đồng tiền kỹ thuật số bitcoin. Bốn khu vực « đào » tiền ảo lớn nhất nước đều tung ra các biện pháp hạn chế, hệ quả là giá bitcoin đã sụt đến 50% chỉ trong hai tháng : Trung Quốc chiếm đến 65% sản lượng bitcoin trên thế giới.
Cuối tuần trước, chính quyền Tứ Xuyên, tỉnh lớn thứ nhì trong lãnh vực tiền ảo ra lệnh đóng cửa lập tức 26 công ty chuyên « đào » bitcoin. Trước đó Tân Cương, Nội Mông, Thanh Hải và Vân Nam đã có những biện pháp trấn áp tương tự. Theo Global Times, 90% đơn vị sản xuất bitcoin ở Hoa lục đã đóng cửa trong tuần rồi.
Bắc Kinh tấn công vào các « mỏ » tiền ảo với lý do hoạt động này gây ô nhiễm, ngốn mất nhiều năng lượng cần thiết dành cho các nhà máy điện chạy bằng than. Nhưng lệnh cấm của Tứ Xuyên mới đây cho thấy không chỉ là vấn đề sinh thái, bằng chứng là ngân hàng trung ương đòi hỏi các ngân hàng lớn và các nền tảng chi trả trực tuyến như Alipay « điều tra và nhận diện » những tài khoản buôn bán tiền ảo, ngăn chận mọi giao dịch liên quan. Bắc Kinh muốn công dân sử dụng e-yuan, đồng nhân dân tệ ảo đang được thử nghiệm với quy mô lớn.
Theo RFI