Trình diễn xếp hình trong chương trình gala nhân kỷ niệm 100 năm thành lập đảng Cộng Sản Trung Quốc tại Bắc Kinh ngày 28/06/2021. AP - Ng Han Guan

Mã Kiến (Ma Jian), nhà văn tên tuổi của Trung Quốc đang lưu vong nhận định trên Le Monde « Tất cả người dân Trung Quốc đang bị đảng Cộng Sản cầm tù về tư tưởng ».

Nhà văn kể lại cách đây vài năm khi đến Đài Loan dự một liên hoan văn chương, ông đến một khu chợ đêm tìm món tangyuan (thang viên, một loại chè trôi nước nhân mè đen) để đỡ nhớ quê hương. Bà chủ gian hàng đã bán hết, nhưng chỉ cho ông mua hàng đông lạnh ở siêu thị, mang về bà nấu giùm và nhất định không chịu lấy tiền. Sự tử tế của bà cụ không quen biết khiến nhà văn nhớ lại renqing (chữ Hán là nhân tình, tức tình người), giá trị Khổng giáo truyền thống nay đã phai nhạt ở Hoa lục.
Đảng Cộng Sản với 70 năm ngự trị, từ thời Mao đã bám chặt quyền lực bằng sự tàn bạo, tuyên truyền và dối trá. Công dân là những con cờ ngốc nghếch bị lóa mắt bởi một tương lai hoang tưởng, bị giam cầm trong địa ngục của hiện tại. Nhà độc tài bịt mắt dân chúng một cách dễ dàng.
Hồi năm 13 tuổi, sống sót sau trận đói kinh hoàng vì chính sách Đại nhảy vọt của Mao, anh chị em trong nhà phải ăn vỏ cây để đánh lừa cái đói, Mã Kiến vẫn ước mong được đứng vào đội ngũ Hồng vệ binh. Ước vọng lớn nhất của thế hệ ông thời đó là sau khi thanh trừng hết các phần tử tư sản tại Hoa lục, có thể sang Anh và Mỹ giải phóng nhân dân khỏi ách kềm kẹp của tư bản, chào đón họ gia nhập đại gia đình cách mạng.
Rồi dần dà với những màn đấu tố tập thể dã man, Mã Kiến bắt đầu nhận ra thảm họa phi nhân tính, chia rẽ con người thành những giai cấp, đấu tranh với nhau không ngơi nghỉ, hữu đấu với tả, láng giềng đấu với láng giềng. Các giá trị truyền thống như gia đình, tôn trọng người có tuổi bị tan vỡ, khi người ta khuyến khích con cái tố cáo cha mẹ. Không một tư tưởng nào ngoài Mao Trạch Đông được cho phép, chệch hướng một chút sẽ bị quy là « kẻ thù giai cấp » và bị tiêu diệt.

Ít nhất 45 triệu người đã chết đói vào thời Mao, nhiều triệu người nữa bị sát hại hay đàn áp trong Cách mạng Văn hóa. Có những khoảng thời gian ngắn ngủi xã hội được hưởng đôi chút làn gió tự do. Nhưng rồi chế độ đưa xe tăng cán nát người biểu tình Thiên An Môn năm 1989, tống giam Lưu Hiểu Ba cho đến khi giải Nobel Hòa bình chết trong tù, các nhà báo độc lập đưa tin về đại dịch ở Vũ Hán người vào trại giam người mất tích, đàn áp Hồng Kông, Tây Tạng, người Duy Ngô Nhĩ. Nhà văn kết luận, tất cả những người sống tại Hoa lục đều trở thành con tin của đảng.
Theo RFI