Trung Quốc: Tập Cận Bình dùng lịch sử để củng cố quyền lực
Chủ tịch Trung Quốc, tổng bí thư Đảng Cộng Sản Tập Cận Bình tại Bắc Kinh, ngày 09/10/2021. AP - Andy Wong
Bốn tháng sau khi mặc bộ đồ Mao để chủ trì lễ kỷ niệm 100 năm thành lập đảng Cộng Sản Trung Quốc trên quảng trường Thiên An Môn vào tháng 7, hôm nay, 08/11/2021, cũng với tư thế của một người muốn đứng ngang hàng với Mao Trạch Đông, nhân hội nghị toàn thể Ban Chấp hành Trung ương Đảng, chủ tịch Tập Cận Bình sẽ lại dựa vào lịch sử để gia tăng thế lực của ông trong chế độ Bắc Kinh.
Cụ thể là các đại biểu dự hội nghị trung ương sẽ thông qua một nghị quyết về lịch sử của đảng Cộng Sản Trung Quốc. Nội dung văn bản của nghị quyết chưa được công bố, nhưng theo Tân Hoa Xã, đây là một « nghị quyết quan trọng về những thành tựu to lớn và kinh nghiệm lịch sử » của Đảng trong 100 năm tồn tại.
Kể từ khi được thành lập cho tới nay, đảng Cộng Sản Trung Quốc chỉ mới thông qua hai nghị quyết về lịch sử, nghị quyết đầu tiên là vào năm 1945, củng cố quyền lực của Mao Trạch Đông 4 năm trước khi đảng Cộng Sản giành chính quyền, và nghị quyết thứ hai là vào năm 1981, khi Đặng Tiểu Bình phát động các cải tổ sâu rộng đưa Trung Quốc trở thành nền kinh tế đứng hàng thứ hai thế giới hiện nay.
Theo nhận định của một nhà chính trị học bất đồng chính kiến, ông Lôi Cường (Wu Qiang), cựu giáo sư Đại học Thanh Hoa, Bắc Kinh, được hãng tin AFP trích dẫn, nếu nghị quyết được thông qua, điều đó có nghĩa là quyền lực của ông Tập Cận Bình kể từ nay là tuyệt đối.
Kể từ khi lên nắm chức tổng bí thư đảng Cộng Sản Trung Quốc vào năm 2012, rồi sau đó kiêm luôn chức chủ tịch Trung Quốc, Tập Cận Bình đã không ngừng thâu tóm quyền lực. Ông thường được xem như là lãnh đạo có thế lực nhất kể từ thời Mao Trạch Đông. Và cũng giống như Mao, tư tưởng Tập Cận Bình đã được ghi vào Hiến pháp Trung Quốc. Nay lãnh đạo họ Tập còn được ca ngợi về « chiến thắng » của Trung Quốc trước đại dịch Covid-19, tuy rằng dịch bệnh này đã bùng phát trở lại ở một số nơi.
Tuy nhiên, theo dự báo của nhà chính trị học Anthony Saich, Đại học Havard, Hoa Kỳ, khác với nghị quyết thứ hai vào thời Đặng Tiểu Bình, nghị quyết được đưa ra bỏ phiếu trong hội nghị trung ương lần này sẽ không chỉ trích Mao Trạch Đông nhiều. Hơn nữa, theo dự báo của giáo sư Lôi Cường, chính quyền hiện nay có vẻ như đang cố hạn chế những sự thái quá của nền kinh tế tự do và phần nào quay trở lại một nền kinh tế kiểm soát, kế hoạch hóa.
Còn theo nhà Trung Quốc học Chris Johnson, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế CSIS ở Washington, lãnh đạo họ Tập có thể nhân việc soạn thảo nghị quyết này để « dọn dẹp » lịch sử theo cái nhìn của ông, nhất là về những cải tổ mà Đặng Tiểu Bình phát động vào thập niên 1970.
Giáo sư Anthony Saich nhận định, qua việc tổng hợp chủ nghĩa Mao với các cải tổ, nghị quyết muốn tỏ cho thấy Tập Cận Bình là người kế thừa đương nhiên của lịch sử đảng Cộng Sản Trung Quốc quang vinh.
Đây cũng là nhận định của Alice Ekman, nhà phân tích đặc trách về châu Á thuộc Viện nghiên cứu về an ninh của Liên Hiệp Châu Âu (EUISS) : « Nghị quyết này rõ ràng là nhằm giúp cho Tập Cận Bình kéo dài vị trí lãnh đạo đảng của ông sau Đại hội Đảng thứ 20 ». Cho nên Tập Cận Bình cần phải áp đặt nhãn quan của ông về chế độ : Phải củng cố quyền lực của Đảng, để tránh cho chế độ Cộng Sản Bắc Kinh bị sụp đổ giống như Liên Xô.
Không chỉ thông qua nghị quyết về lịch sử Đảng, hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần này còn là dịp để các phe nhóm mặc cả với nhau trong hậu trường, trong bối cảnh chỉ còn một năm nữa là đến kỳ Đại hội Đảng, sẽ bầu ra ban lãnh đạo mới.
Gần như chắc chắn là ông Tập Cận Bình sẽ tái đắc cử tổng bí thư nhiệm kỳ thứ ba, cho dù ông đã quá giới hạn tuổi ( 68 tuổi ) áp dụng cho các lãnh đạo Trung Quốc hiện nay. Từ khi chấm dứt thời kỳ Mao Trạch Đông đến nay, chưa có ai nắm quyền tới 3 nhiệm kỳ như thế. Mặt khác, theo dự báo của giáo sư Lôi Cường, ban thường vụ Bộ Chính Trị khóa tới có thể sẽ chỉ bao gồm 5 ủy viên thay vì 7 ủy viên như hiện nay. Như thế quyền lực của ông Tập Cận Bình trong cơ chế này lại càng tăng thêm.
Theo RFI
