(Ảnh minh họa) - Ông Tập Cận Bình phát biểu trong dịp kỷ niệm 100 năm thành lập đảng Cộng Sản Trung Quốc, ngày 28/06/2021 tại Bắc Kinh. REUTERS - THOMAS PETER

Không dàn trải trên quá nhiều hồ sơ, báo chí Pháp hôm nay tập trung vào một số chủ đề thời sự nổi trội, chẳng hạn căng thẳng Ba Lan - Belarus về di dân, Giáo hội Công giáo Pháp khắc phục hậu quả nạn ấu dâm … Nhìn sang châu Á, cả ba tờ báo lớn, Le Monde, Libération và Le Figaro đều quan tâm đặc biệt đến việc chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tìm cách củng cố quyền lực trọn đời, nhân dịp Trung Quốc tổ chức hội nghị toàn thể Ban Chấp hành Trung ương.

« Tập Cận Bình củng cố quyền lực », « Tập Cận Bình và công cuộc chinh phục quyền lực tuyệt đối » và « Tập Cận Bình, những con đường mới nâng cao bản ngã » lần lượt là tựa các bài viết của Le Monde, Le Figaro và Libération.
Cầm quyền gần 10 năm và chiếm một phần tư bản tóm tắt lịch sử Đảng
Hội nghị toàn thể Ban Chấp hành Trung ương là dịp đảng Cộng Sản Trung Quốc đưa ra cái nhìn mới về quá khứ và những định hướng mới cho tương lai. Thế nhưng, theo Libération, đây cũng là cơ hội để đảng Cộng Sản Trung Quốc nâng « văn hóa sùng bái Tập Cận Bình » lên cao đến mức chưa từng có kể từ thời Mao Trạch Đông. Libération điểm qua hàng loạt những lời ngợi ca ông Tập trên báo chí Trung Quốc, ấn bản tiếng nước ngoài.
Trong khi đó, việc viết lại quá khứ đã bắt đầu : trong số 500 trang của bản tóm tắt chính thức về lịch sử đảng Cộng Sản Trung Quốc, ấn bản mới nhất, có tới một phần tư dành để nói riêng về Tập Cận Bình, người chỉ mới lên nắm quyền vào năm 2012. Chương nói về những sai lầm giết người của Cách mạng Văn hóa thì gần như đã bị xóa.
Đồng hồ đếm ngược để Tập Cận Bình thắt chặt kiểm soát chế độ
Chuyển sang Le Monde, tờ báo nhấn mạnh, là tổng bí thư đảng Cộng Sản Trung Quốc, chủ tịch nước và chủ tịch quân ủy trung ương từ năm 2012, câu hỏi đặt ra là liệu ông Tập có tìm cách tái lập chức chủ tịch Đảng vào năm 2022 và đương nhiên là giữ luôn chức vụ đó hay không. Đây là vị trí đã bị bãi bỏ hồi năm 1982 dưới thời Đặng Tiểu Bình, 6 năm sau khi Mao Trạch Đông qua đời. Ban lãnh đạo đảng Cộng Sản Trung Quốc khi đó thực sự thấy phải bãi bỏ chức vụ này để ngăn chặn việc một lãnh đạo nắm được quá nhiều quyền hành và đặt mình lên trên Đảng như Mao Trạch Đông từng làm. Theo dự báo, lần này nghị quyết của Đảng sẽ tập trung đến tương lai hơn là xét lại quá khứ.
Nấc thang lên « đền thiêng của chế độ »
Nhìn sang Le Figaro, tờ báo thiên hữu dẫn lời nhà nghiên cứu Alex Payette, nhà sáng lập cơ quan phân tích Cercius, theo đó thách thức đặt ra cho Hội nghị toàn thể Ban Chấp hành Trung ương Trung Quốc tuần này là rất lớn. « Nghị quyết về lịch sử » được công bố vào thứ Năm 11/11 sẽ gây tiếng vang không khác gì « một sự thay đổi nền Cộng hòa ở Pháp ».
Tại Trung Quốc, trong thế kỷ 20 mới chỉ có hai lần nghị quyết kiểu này được thông qua, mỗi lần đều đánh dấu những bước ngoặt lớn trong lịch sử đảng Cộng Sản Trung Quốc. Vào năm 1945, Mao Trạch Đông đã áp đặt « nghị quyết » của ông ta nhằm chống lại các đối thủ thân Stalin, trong hội nghị toàn thể giúp Mao nắm quyền lãnh đạo trong nhiều thập kỷ sau đó. Đến năm 1981, Đặng Tiểu Bình lật qua trang sử đẫm máu của chủ nghĩa Mao và Cách mạng Văn hóa, khởi động kỷ nguyên « cải cách và mở cửa », đưa đất nước nghèo khổ tiếp cận chủ nghĩa tư bản, mở ra với thế giới, cho phép nền kinh tế Trung Quốc cất cánh ngoạn mục, trở thành công xưởng của thế giới.
Còn ngày nay, Tập Cận Bình cũng muốn đặt mình ngang hàng với hai người tiền nhiệm, tuyên bố một « kỷ nguyên mới » theo hình ảnh của ông - độc tài, dân tộc chủ nghĩa và thách thức các nền dân chủ phương Tây. Một nhà khoa học chính trị độc lập ở Bắc Kinh, từng nghiên cứu tại đại học danh tiếng Thanh Hoa, cho rằng sau một thập kỷ nắm quyền, Tập Cận Bình sẽ thiết lập một chế độ toàn trị kiểu mới. Theo kịch bản được chuẩn bị công phu, ở tuổi 68, từ nhân vật « số một », ông Tập sẽ trở thành « lãnh tụ tối cao », an toàn trước mọi lời chỉ trích.
Tuy nhiên, nhà nghiên cứu Alex Payette lưu ý là những gì Tập Cận Bình yêu cầu đảng Cộng Sản Trung Quốc làm là rất nặng nề. Ông ta quyết tâm thoát khỏi di sản của Đặng Tiểu Bình, nhưng phải đối mặt với những sự phản kháng, bởi có nhiều thế lực đã được hưởng lợi từ thời kỳ này. Vì thế, Tập Cận Bình đã phải có một số nhượng bộ. Thế nhưng, cú đánh cược chính trị này lại có nhiều rủi ro, nhất là trong bối cảnh tăng trưởng Trung Quốc đang chậm lại và Bắc Kinh đang đối đầu trực diện với Mỹ, điều khiến giới tinh hoa kinh tế lo ngại.
Mặc dù được dự báo sẽ được thông qua với số đông áp đảo, nhưng chuyên gia Payette nhấn mạnh « không có gì là chắc chắn 100% ». Nếu không thể có đa số áp đảo để có được « nghị quyết », đây sẽ là một thất bại nặng nề của ông Tập, báo hiệu có những chia rẽ nội bộ và là một dấu hiệu cho thấy sẽ có một trận chiến khốc liệt vào năm 2022.
Theo RFI