Lời xưng tội lúc nửa đêm
Tập truyện
VŨ THƯ HIÊN

VĂN HỌC PRESS xuất bản, 2022

 
Tranh & Thiết kế bìa: ĐINH TRƯỜNG CHINH
 
LỜI NHÀ XUẤT BẢN
 
Vũ Thư Hiên là tác giả của bộ sách được nhiều người biết đến, Đêm giữa ban ngày, trong đó ông thuật lại chuỗi ngày dài đằng đẵng chín năm tù tại các trại lao động khổ sai cưỡng bách tại Bắc Việt Nam, lý do vì ông dính líu – hay bị xem là dính líu – đến vụ “xét lại chống Đảng”.
 
Thực chất đây không phải một vụ án hiểu theo nghĩa luật pháp thông thường. Nó chỉ đơn thuần là một vụ bắt bớ do “Đảng cầm quyền bất chấp luật pháp do chính mình đặt ra đã xuống tay hạ ngục, giam cầm và lưu đầy nhiều năm không xét xử những người có tư tưởng bất đồng”, như chính tác giả tự bạch.
 
Chín năm chịu đựng bao nỗi tân khổ trong những trại giam khắc nghiệt có lẽ đã cho ông sự nhìn lại đời mình. Ông thú nhận là sau khi quan sát số phận của những tù nhân trong những nhà tù ông đi qua, đã mang lại cho ông “cái nhìn tỉnh táo không riêng đối với những hành động phi nhân của những vua chúa mới, mà cả một thể chế xã hội trong đó con người dù muốn dù không đều đánh mất mình”.
 
Vì là hồi ký nên ông nhấn mạnh “trong cuốn sách chỉ có sự thật. Hình thức văn học mà tác giả sử dụng trong cuốn sách chỉ vừa đủ cho bức tranh sự kiện không thành quá tẻ nhạt. Văn học đích thực không có chỗ nơi đây”.
 
Tính văn học, người đọc có thể tìm thấy trong cuốn sách bạn đang cầm trên tay đây, tập truyện Lời xưng tội lúc nửa đêm, gồm 17 truyện ngắn, Văn Học Press hân hạnh xuất bản lần đầu năm 2022.
 
Đây là tập hợp những truyện ngắn nhà văn Vũ Thư Hiên viết rải rác trong suốt năm, sáu mươi năm cuộc đời ông, từ những năm đầu thập kỷ ’60 cho đến gần đây. Bởi thế, người đọc dễ dàng nhận ra sự khác biệt giữa các truyện trong bút pháp, chủ đề và suy nghiệm của tác giả. Thế nhưng, sự khác biệt ấy xem ra không quan hệ, bởi những câu chữ ông viết ra, trước kia hay sau này, đều quy nguyên về thân phận con người, một thân phận điên đảo, quay cuồng trong lốc xoáy lịch sử.
 
Đọc truyện Vũ Thư Hiên, ta có thể ngạc nhiên tự đặt câu hỏi: “Tại sao con người lại có thể tàn ác, nhẫn tâm như thế với đồng loại? Nhân tính ở đâu? Làm sao người ta biện minh, thực chứng được hành vi gây khổ ải cho kẻ khác?”
 
Câu hỏi này đã được chính nhà văn Nga Aleksandr Solzhenitsyn – một người từng trải nghiệm ngục tù chẳng kém gì Vũ Thư Hiên – hỏi, và câu trả lời của ông giản dị là: Nó chính là cái ý thức hệ.
 


Theo Solzhenitsyn, nguyên uỷ của tội ác là ý thức hệ. Ý thức hệ cung cấp kẻ ác sự bền bỉ và quyết tâm, bằng mọi giá, phải tiêu diệt tất cả những kẻ cản trở bước đường của mình. Nó được bao bọc bởi một lớp hào quang giả tạo rồi trang trọng đưa lên ban thờ. Từ đó kẻ gây tội ác cứ việc an tâm gây tội ác mà lương tâm chẳng hề bị cắn rứt, bởi hắn chỉ cần vái lạy, nhân danh cái ý thức hệ đó thì bất cứ việc gì, dù tàn độc cách mấy, hắn vẫn có thể thản nhiên làm được. Ý thức hệ đứng đằng sau phương châm “cứu cánh biện minh cho phương tiện”. Đó là lý do vì sao không biết bao nhiêu người vô tội đã chết oan trên giàn hoả thiêu của toà xử dị giáo (nhân danh ý thức hệ Thiên Chúa giáo); vì sao cả trăm nghìn dân bản xứ da đen, da vàng bị thực dân da trắng giết vứt xác xuống sông (nhân danh ý thức hệ văn minh); vì sao sáu triệu người Do Thái bị Đức Quốc xã giết thảm trong Lò Thiêu (nhân danh ý thức hệ chủng tộc thượng đẳng), v.v.
 
Ở bình diện này, con người không va chạm với con người khác mà với những thế lực điên khùng, những thế lực vô hình nhưng vô cùng mạnh mẽ. Con người cảm thấy như tê cứng, bất lực trước những thế lực đó. Chúng chế ngự, kiểm soát, toả chiết mọi hành vi và tư tưởng của hắn.
 
Những truyện ngắn của Vũ Thư Hiên đã được viết trong một tâm thế như thế.
 
Nhưng bên dưới những sự thật tàn bạo trần trụi được phơi bày qua chữ nghĩa, là tính nhân bản và cái “human spirit”. Đấy chính là tính văn học đích thực trong truyện Vũ Thư Hiên. Cái “human spirit”, hiển lộ trong những truyện ngắn của ông, không hẳn chỉ đơn thuần là tinh thần, khí thế hay sự can trường của con người trước nghịch cảnh theo cách hiểu bình thường, nó còn là biểu hiệu cho “lòng khao khát muốn sống và được sống như con người”. Và, như chúng ta đều biết, muốn sống và được sống như con người là một điều cực khó.
 
Dân tộc Nga có một câu ngạn ngữ nói rằng, “Đào xới quá khứ, bạn có thể mất một con mắt đấy, nhưng nếu lãng quên quá khứ, bạn sẽ mất cả hai con”. Với tâm niệm đó, một cách khiêm tốn, chúng tôi ước mong cuốn sách này của nhà văn Vũ Thư Hiên được bạn đọc trong và ngoài nước nồng nhiệt đón nhận. Đọc để chiêm nghiệm quá khứ, và quan trọng hơn, để hiểu thêm con đường nào đã dẫn đến hiện trạng đất nước Việt Nam ngày nay.
 
2022
Trịnh Y Thư/ Văn Học Press
 
 
Sách đã có bán trên BARNES & NOBLE
410 trang, bìa mềm, ấn phí: US$22.00

Xin bấm vào đường dẫn sau:
Loi xung toi luc nua dem by Vu Thu Hien, Paperback | Barnes & Noble® (barnesandnoble.com)