Ảnh chụp website báo Kinh Tế Đô Thị: Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính dân hương tại Khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma, Khánh Hòa, Việt Nam, ngày 12/03/2022. © RFI/Capture d'image

Hôm qua, 14/03/2022, là đúng 34 năm ngày xảy ra trận hải chiến Gạc Ma giữa quân đội Việt Nam và Trung Quốc. Lần đầu tiên đích thân thủ tướng chính phủ chủ trì lễ tưởng niệm và một bài xã luận về cuộc chiến này đã được đăng trên trang nhất của cơ quan ngôn luận của đảng Cộng sản Việt Nam. 
Ngày 12/03, thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính đã đến dâng hoa tại Đài Tưởng Niệm trận đánh Gạc Ma (Johnson South Reef), tỉnh Khánh Hòa (Nam Trung Bộ Việt Nam). Theo trang mạng BenarNews, thủ tướng Phạm Minh Chính là lãnh đạo cao cấp đầu tiên của Việt Nam chủ trì lễ tưởng niệm, tôn vinh 64 chiến sĩ đã hy sinh trong trận chiến năm 1988. 
Cũng trong tinh thần buổi lễ này, trang nhất báo Nhân Dân, cơ quan ngôn luận của đảng Cộng Sản, ngày 12/03/2022, đã đăng một bài xã luận có tựa đề « Vinh quang đời đời những người giữ biển » và ba bài viết khác về trận hải chiến Gạc Ma.  
Trang mạng BenarNews lưu ý là trong một thời gian dài, trận chiến này đã không được nhắc đến trước công chúng và cho đến nay vẫn chưa được đưa vào chương trình giảng dạy ở nhà trường. Các phương tiện truyền thông do Nhà nước kiểm soát có xu hướng thay từ « Trung Quốc » bằng cụm từ « lực lượng nước ngoài ».  
Phải chăng đó là vì các nhà lãnh đạo Việt Nam muốn tránh làm mất lòng Trung Quốc ? Hay là để công chúng không chăm chú vào những sai lầm trong việc chỉ huy kháng cự có thể dẫn đến thất bại ? Đây là những câu hỏi đang được nhiều cư dân mạng đặt ra trên các diễn đàn, theo như quan sát của BenarNews. 
Xin nhắc lại, vào ngày 14/03/1988, vào lúc bộ đội Việt Nam đang vận chuyển vật liệu xây dựng lên bãi đá ngầm và cắm cờ tại bãi đá Gạc Ma, nằm trong cụm Sinh Tồn, thì bị quân Trung Quốc nã súng với cáo buộc rằng phía Việt Nam đã nổ súng trước.  
Chỉ trong vài giờ, 64 binh sĩ Việt Nam, phần lớn không có vũ khí đã thiệt mạng, 9 người bị bắt. Đây là tổn thất lớn nhất của quân đội Việt Nam kể từ khi chiến tranh Việt Nam kết thúc. Kể từ đó, bãi Gạc Ma nằm dưới sự kiểm soát của Bắc Kinh.
Một cử chỉ khác đáng chú ý là trên Facebook hôm qua, ông Nguyễn Đình Binh, cựu thứ trưởng Ngoại Giao, còn đề nghị rằng đối với cuộc hải chiến Hoàng Sa, tháng Giêng năm 1974, Nhà nước nên truy phong Liệt sỹ và khen thưởng xứng đáng các sĩ quan, binh lính, viên chức của chính quyền Việt Nam Cộng Hòa đã hy sinh để bảo vệ lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc trong trận hải chiến này. Theo ông, đó là "những người con đích thực của Dân tộc Việt Nam".  
Theo RFI