Với kinh nghiệm của một cựu sĩ quan tác chiến cấp đại đội và sĩ quan thành viên trong Ban Tham mưu hành quân cấp Sư đoàn, cùng với một số hiểu biết cơ bản về kỹ thuật hành quân của quân đội Hoa Kỳ hiện nay, tôi có vài nhận xét về cuộc chiến Nga-Ukraine đang diễn, ra dựa vào những sự kiện cụ thể trên thông tin truyền thông:


I- Ghi nhận về lực lượng hành quân của Nga qua thông tin chính thức.


1- Đó là cuộc hành quân rất lớn, cỡ vài chục ngàn quân - trong tổng số một trăm năm mươi ngàn quân tập trung tại biên giới - mà con số chính thức chưa được Nga thông báo.


2- Sự thiệt hại nhân mạng phía Nga: Hãng tin của nhà nước Nga, Ria Novosti, đưa tin Bộ Quốc phòng Nga cập nhật về thương vong của quân đội nước này cho biết 1.351 binh sĩ của họ thiệt mạng và 3.825 người bị thương. Cùng một nguồn tin của Trung tướng Sergei Rudskoy, Thứ trưởng thứ nhất trong Bộ quốc phòng Nga, nhà nước sẽ trợ giúp gia đình các binh sĩ tử vong, trong đó có trả tiền học, cho vay không tiền lời và trợ cấp nhà ở.


3- Đồng thời Nga đã đưa quân từ Chechnya tham chiến. Sự kiện này cho thấy thương vong của quân Nga là đáng kể.


4- Đó là cuộc hành quân bộ chiến, không có không vận như nhảy dù hay trực thăng vận. Cuộc hành quân hoàn toàn dựa vào thiết giáp.


5- Trong cuộc hành quân, mỗi thiết giáp phải chở trên dưới 10 quân nhân (một tiểu đội).


6- Trong đoàn hành quân phải có pháo binh để sẵn sàng bắn vào những hỏa điểm tiên liệu trên đường tiến quân.


7- Phải có đơn vị phòng không cùng với hệ thống phòng vệ chống hỏa tiễn để bảo vệ đoàn quân.


8- Dĩ nhiên lực lượng hành quân còn được yểm trợ bởi những hỏa tiễn tầm xa như Nga đang sử dụng. Chưa kể sẽ có những vũ khí và khí tài tối tân và hữu hiệu khác mà Nga chưa xử dụng, và chúng ta chưa biết—hoặc mới chỉ nghe nói.


9- Thông tin mới nhất ngày 27-3-22 cho biết vị tướng Tư Lệnh Thiết giáp của Nga đã tự sát vì chỉ có 1/10 lực lượng chiến xa là có thể sử dụng (sic) Nga đang không có thiết bị thay thế để sửa chữa những chiến xa bi hư hại trong lúc hành quân. (https://www.youtube.com/results?search_query=commander+of+Russian+Tank+force+committed+suicide).


10- Theo một tin trên youtube, dựa trên những thông tin kiểm chứng được (visual confirmation) thì cho tới nay lực lượng thiết giáp Nga đã bị tổn thất 1,971 chiếc trong đó có 939 chiếc bị phá hủy (destroyed), 35 chiếc bị hư hại (damaged), 229 chiếc bị bỏ (abandoned) và 688 chiếc bị quân Ukraine bắt (https://www.youtube.com/watch?v=5HJzNEhS4u8). Như vậy, theo nguyên tắc hành quân cơ bản - một thiết giáp chở 10 bộ binh tùng thiết - Nga đã bị loại khỏi vòng chiến gần 20,000 quân.


Như vậy, ước lượng của NATO (và Ukraine) về con số thương vong của quân Nga sau hơn một tháng xâm lăng là khả tín (từ 7,000 tới 15,000) (https://www.usnews.com/news/world-report/articles/2022-03-25/russia-releases-its-forces-death-toll-in-ukraine-revealing-staggering-losses)


II- Khả năng và kỹ thuật tác chiến của quân đội Hoa Kỳ.


Khả năng và kỹ thuật tác chiến của quân lực Mỹ hiện tại có mấy điểm chính sau (Không còn là bí mật quân sự.):


1- Triết lý hành quân hiện tại của quân lực Hoa Kỳ là “Cố gắng để không có một quân nhân nào thiệt mạng!” Đây là điều hoàn toàn khác xa nguyên tắc hành quân truyền thống. Theo hành quân truyền thống, ngay khi hoàn tất kế hoạch hành quân, người chỉ huy (tư lệnh) hành quân đã phải tiên liệu con số thiệt hại nhân mạng của đơn vị; bởi vì không cuộc hành quân nào không có thương vong. Con số thương vong tiên liệu này không được ghi trong kế hoạch hành quân, mà nằm trong đầu người tư lệnh. Con số tiên liệu này có thể cao khủng khiếp. [Trong hai tháng rưỡi năm 1972 (từ 28/6 tới 15/9) tái chiếm Cổ Thành Quảng Trị, hai sư đoàn Nhảy Dù và Thủy Quân Lục Chiến, dưới sự điều động của Trung Tướng Ngô Quang Trưởng, tư lệnh chiến trường, đã có 7756 thương vong.] Nếu con số thương vong vượt quá xa con số tiên liệu mà chưa chiếm được mục tiêu thì lẽ tự nhiên người tư lệnh hành quân sẽ phải thay đổi kế hoạch, hoặc chấm dứt hành quân. Đó chính là trường hợp Putin đang gặp. Để đạt mục tiêu hạn chế thương vong của từng binh sĩ, quân lực Hoa Kỳ dựa vào hệ thống tình báo kỹ thuật satellite bao vùng trong tất cả vị trí đóng quân.


2- Hệ thống satellite quân sự có thể chụp ảnh một bao thuốc lá trên mặt đất. Nhờ vậy, lực lượng hành quân luôn luôn biết chính xác số lượng và vị trí đóng quân của đối phương trong vùng.



3- Trong phòng thủ, hệ thống satellite giúp bộ chỉ huy luôn luôn kiểm soát và chỉ huy được đơn vị hành quân (command and control). Nhờ vậy, ngày nay, các sĩ quan cấp trung đội, đại đội hay trưởng toán ngoài mặt trận không cần mang theo bản đồ mà hoàn toàn được hướng dẫn từ bộ chỉ huy. Thậm chí ban đêm đơn vị hành quân cũng được canh gác từ xa bởi bộ chỉ huy mà không cần đặt lính gác.


4- Trong hành quân hiện đại của Hoa Kỳ, không có chiến thuật mặt đối mặt kịch chiến (face to face) như trong chiến tranh truyền thống. Sẽ không bao giờ có những bản tin kịch chiến đẫm máu, bởi vì với lực lượng Hoa Kỳ, “địch và ta chưa thấy nhau” thì địch đã bị tiêu diệt. Một cách tóm tắt, chiến tranh hiện đại của quân đội Hoa Kỳ “không khác trong phim Star War”; đó là lời thuật của một sĩ quan tác chiến kinh nghiệm trong quân lực Hoa Kỳ.

 
III- Nhận định về cuộc hành quân hiện nay của Nga tại Ukraine.


1- Thật đáng ngạc nhiên khi đoàn chiến xa của Nga không triển khai đội hình khi đã tiến vào vùng hành quân, mà vẫn di chuyển hàng dọc cả mấy chục cây số. Đoàn chiến xa này chưa ở đội hình tác chiến đã bị chặn đứng không làm ngạc nhiên những người đã từng ở mặt trận.


2-Thật ngạc nhiên khi Nga không có hệ thống satellite hành quân như của Hoa Kỳ để bảo vệ đoàn quân khiến cho đoàn chiến xa bị chận đánh liên miên từ xa, cũng như gần.


IV-Putin đã có vẻ bỏ mục tiêu ban đầu là chiếm toàn bộ Ukrain.


Quân đội Nga cho biết hiện nay Nga sẽ tập trung nỗ lực chiến tranh chính vào việc "giải phóng hoàn toàn" khu vực Donbas, miền đông Ukraine. Một khi đã lui về khu vực Donbas tức là thực hành cuộc chiến tranh trong thành phố. Như vậy ưu thế vũ khí và khí tài tối tân đã không còn hữu dụng. Người Việt Nam (cả Nam lẫn Bắc) có kinh nghiệm hơn ai hết về tác chiến trong thành phố để thấy rằng, trong cuộc chiến đó, tinh thần chiến đấu của người cầm vũ khí và sự yểm trợ của người dân là quyết định. Vì không có thông tin chính xác về thành phần dân chúng trong khu vực nên không ai có thể quả quyết Nga có đạt được mục tiêu mong muốn hay không.


Trong trường hợp Putin không đạt được mục tiêu thu hẹp này thì ông ta có có chịu mất mặt lui quân, hay điên cuồng dùng hỏa tiễn tầm xa tàn phá các thành phố của Ukraine là câu hỏi không ai có thể trả lời trừ chính ông.

Nguyễn Tường Tâm