Một nông dân đang làm việc trên cánh đồng của mình vào một buổi sáng thì một người hàng xóm gọi điện cho ông biết rằng nhà kho của ông đã bị pháo kích. Ông vội vã quay về và thấy nhà kho của mình đang bốc cháy, và một trong những công nhân đang nằm trên mặt đất với một mảnh đạn pháo găm vào đầu.
Ông Yuriy Gumanenko, người chủ nông trại 48 tuổi này nói: “Nói luôn cho nó vuông, đó là sự hủy diệt."
Người công nhân 62 tuổi bị thương đã phải nhập viện và có rất ít cơ hội sống sót, ông Gumanenko nói. Ba trong số bốn máy kéo của ông Gumanenko đã bị phá hủy, và các mái nhà kho của ông cũng vậy. Lúa mì mà ông hy vọng sẽ bán được và nhiều hạt giống của ông đã bị thiêu cháy.
“Tôi đã dành cả đời mình để phát triển trang trại này,” ông nói thêm, “Giờ thì tất cả đã không còn nữa”.
Trong sáu tuần qua, tên lửa và pháo của Nga đã phá hủy các thành phố, nhà cửa, bệnh viện và trường học của Ukraina. Nhưng chiến tranh cũng đã len lỏi tới các vùng đồng bằng màu mỡ của một khu vực được mệnh danh là vựa lúa mì của châu Âu, làm tê liệt mùa màng, phá hủy các kho đựng lúa và cây giống, đồng thời mang lại hậu quả tàn khốc đối với một quốc gia đang cung ứng một phần lớn ngũ cốc của cả thế giới.
Thứ trưởng nông nghiệp Ukraina cho biết gần đây đã mất ít nhất 1,5 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu ngũ cốc kể từ khi cuộc chiến bắt đầu. Và Nga, nước xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới, hầu như đã không thể xuất khẩu lương thực do các lệnh trừng phạt quốc tế.
Sự kết hợp này đang tạo ra một cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu “vượt xa bất cứ điều gì chúng ta đã thấy kể từ Thế chiến II”, người đứng đầu Chương trình Lương thực Thế giới của Liên hợp quốc (UNWFP) cảnh báo.
Ở Ukraina, các kho chứa đầy ngũ cốc không thể được xuất khẩu. Nga đã chặn đường vào Biển Đen, tuyến đường xuất khẩu chính của Ukraina, và các chuyến tàu chở hàng phải đối mặt với những trở ngại về hậu cần và việc vận tải đường bộ bị cản trở vì hầu hết các tài xế xe tải là nam giới từ 18 đến 60 tuổi không được phép rời khỏi đất nước này và không thể lái xe xuất khẩu nông sản qua biên giới.
Ukraina cũng đã cấm một số hoạt động xuất khẩu ngũ cốc để đảm bảo rằng họ có đủ lương thực để nuôi sống người dân.
Hôm 5/4, Bộ Nông nghiệp Ukraina nói rằng sáu kho thóc lớn đã bị phá hủy do pháo kích của Nga. Những người nông dân nói rằng họ phải đối mặt với tình trạng thiếu nhiên liệu và phân bón, và một số công nhân làm việc cho họ đã phải ra chiến trường.
Một số nông dân đã bị đẩy khỏi vùng đất của họ do giao tranh, với đạn pháo và tên lửa phá hủy máy móc, làm bị thương công nhân của họ và giết chết gia súc.
Grigoriy Tkachenko, một nông dân ở làng Lukashivka, gần thành phố Chernihiv, miền bắc Ukraina, cho biết: “Trang trại của tôi đã trở thành đống đổ nát. Hầu như không còn gì cả."
Ông cho biết trang trại của ông đã bị pháo kích vào một buổi tối gần đây tại thời điểm vắt sữa bò. Một tên lửa bắn vào khu nhà vắt sữa, và các công nhân đã chạy sang một tòa nhà khác để trú ẩn. Khi cuộc tấn công kết thúc, trang trại của ông Tkachenko đã trở thành đống đổ nát với hàng loạt bò và cừu nằm chết la liệt.
Trang trại - gồm gia súc, nhà kho và máy móc - là sản phẩm của cả cuộc đời ông. Sau thời gian làm việc trong các trang trại tập thể khi Ukraina còn chịu sự quản lý của Liên Xô, ông Tkachenko đã mua khoảng 15 mẫu đất và 7 con bò vào năm 2005. Trong những năm qua, ông đã mở rộng hoạt động của mình lên 3.700 mẫu đất và 170 con bò, đồng thời sản xuất ngô, lúa mì, hoa hướng dương và khoai tây.
“Những gì chúng tôi đã xây dựng được trong nhiều thập kỷ,” ông nói, “họ đã phá hủy chỉ trong vài ngày”.
Đất nông nghiệp chiếm 70% diện tích Ukraina và các sản phẩm nông nghiệp là mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Ukraina, chiếm gần 10% tổng sản phẩm quốc nội của nước này. Ukraina là một trong những nhà xuất khẩu ngô và lúa mì lớn nhất thế giới và là nước xuất khẩu dầu hướng dương lớn nhất.
Thứ trưởng nông nghiệp Taras Vysotsky cho biết nước này hiện có 13 triệu tấn ngô và 3,8 triệu tấn lúa mì không thể xuất khẩu bằng các con đường thông thường, chủ yếu bằng đường biển.
Một nông dân ở vùng Kherson, miền nam Ukraina nói rằng ông có 1.500 tấn ngũ cốc và 1.000 tấn ngô đang được cất giữ trong kho ở trang trại của mình.
Khoảng 400 dặm về phía tây bắc, gần Chernihiv, Ivan Yakub bỏ trốn khỏi trang trại của mình sau khi khu vực này bị Nga chiếm đóng, để lại 100 tấn ngô và lúa mì trong kho.
Việc trồng trọt đã trở nên không thể ở một số khu vực có giao tranh ác liệt hoặc có sự chiếm đóng của Nga.
Những người nông dân cũng lo lắng liệu họ có thể kịp gieo hạt vào mùa xuân này hay không, khiến mùa màng mùa sau gặp rủi ro. Hôm thứ Năm, Thủ tướng Ukraina, Denis Shmygal, nói rằng chính phủ dự kiến chỉ còn 20% số cây giống được gieo xuống vào mùa xuân này.
Các lực lượng Nga đã đặt mìn trên một số vùng đất nông nghiệp, cho nổ máy móc và phá hủy nguồn dự trữ nhiên liệu. Chính quyền Ukraina cho biết, nỗ lực phá hoại này nhằm làm gián đoạn việc trồng trọt.
Oleksandr Kyrychyshyn, một nông dân ở làng Blahodativka, vùng Kherson, cho biết: “Tôi không biết liệu mình có được gieo hạt hay không. “Họ nói với chúng tôi rằng bất kỳ chiếc xe nào chạy vào các cánh đồng đều sẽ bị bắn.”
Ông Yakub, người đã trốn khỏi trang trại của mình gần Chernihiv, vẫn thức dậy lúc 6 giờ sáng theo thói quen. Ông có thể pha trà uống, nhưng không thể đến gần máy kéo của mình để làm việc bón phân trên đất nhằm chuẩn bị cho việc gieo hạt hướng dương. Các cánh đồng của ông, dưới sự chiếm đóng của Nga, vẫn tiếp tục bị bỏ hoang.
“Tôi đã trả tiền cho hạt giống nhưng giờ tôi không thể gieo chúng xuống đất,” ông nói. "Tôi chỉ là một nông dân, tôi muốn trồng những gì mọi người cần."
Ở những khu vực ít bị ảnh hưởng, nông dân đã bắt đầu xuống giống, nhưng nhiều người bị thiếu nhiên liệu, phân bón và hạt giống do các cảng bị chặn và việc nhập khẩu từ Nga và Belarus bị ngừng lại. Một cuộc khảo sát của chính phủ Ukraina vào tháng trước cho thấy rằng nông dân chỉ có 20% số xăng dầu cần thiết cho vụ gieo cấy vào mùa xuân.
Anatoly Guyvaronsky, người đại diện cho vùng Dnipro trong hiệp hội nông dân và chủ đất tư nhân của Ukraina, nói rằng người lái xe tải chở ngũ cốc và người lái xe nâng pallet của ông đã đi lính tham gia chiến đấu.
Chính phủ Ukraina đã tạm thời miễn trừ nghĩa vụ quân sự cho công nhân nông nghiệp, nhưng một số người đã lựa chọn đi chiến đấu. Ông Guyvaronsky nói: “Phụ nữ và trẻ em hiện đang tham gia vào trong các lĩnh vực này."
Xung quanh Ukraina, những người nông dân đã thể hiện sự kiên cường tuyệt vời và quyết tâm làm mọi thứ trong khả năng của họ để gieo hạt và nuôi sống người dân và quân đội.
Ông Tkachenko, người có trang trại bị phá hủy trong một cuộc tấn công của Nga vào tháng trước, đã bám trụ lại trang trại của mình lâu nhất có thể. Ông cho binh lính Ukraina và người dân địa phương ăn thịt, sữa và khoai tây.
Ông Tkachenko, vợ, con gái và sáu đứa cháu ngủ vài tiếng mỗi đêm trong hầm để khoai tây và chất bảo quản.
“Đây là đất đai của chúng tôi, đây là trang trại của chúng tôi, đây là làng mạc của chúng tôi,” ông Tkachenko nói. "Cho đến giây phút cuối cùng, chúng tôi muốn ở bên những người thân thuộc."
Họ bỏ chạy sau khi trang trại của họ bị tấn công nhưng đã quay trở lại vào tuần trước, ngay khi ông Tkachenko nghe tin quân Nga đã rút lui vài cây số.
“Đất của chúng tôi là đất của chúng tôi,” ông nói trong điện thoại khi lái xe về nhà. “Mọi người sẽ quay trở lại làm việc ngay khi có thể.”
Ông Gumanenko, người có trang trại đã bị phá hủy gần Dnipro, đã dành những ngày sau cuộc tấn công đi quanh đống đổ nát để xem ông có thể lấy lại được gì, để còn bắt đầu gieo hạt càng sớm càng tốt. Ông nói: “Nếu bạn không gieo hạt kịp thời, bạn sẽ mất mùa." Ông nói rằng có lẽ ông sẽ không tìm được hạt giống đậu nành, nhưng bạn bè của ông sẽ cho ông những loại hạt giống khác.
“Họ có thể bắn chúng tôi, nhưng chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc,” ông nói thêm, “Tôi không biết bất kỳ cuộc sống nào khác. Tôi sinh ra là một người nông dân và tôi sẽ chết đi như một người nông dân”.
Cù Tuấn phỏng dịch từ The New York Times
Nguồn: https://www.facebook.com/tuan.cu.5/posts/5243212169050754
