Sự bất lực của Liên Hiệp Quốc trước cuộc xâm lăng Ukraine của Nga
Từ năm 2014 Nga đã đánh chiếm Cremea, vùng cực Nam của Ukraine nơi có căn cứ hải quân lớn nhất trong Biển Đen. Đồng thời lúc đó hai nhóm phản loạn thân Nga tại Donbas đã tuyên bố độc lập và tách khỏi Ukraine. Tổng thống Putin tuyên bố Ukraine không đươc xưng là một quốc gia và lên án Ukraine đang bị cai trị bởi một người Đức Quốc xã, chủ trương đàn áp dân thiểu số Nga tại Ukraine. Đó là một điều trái với sự thật vì Zelensky có gốc Do Thái.
Ngày 24-2-2022 Putin tuyên bố khởi sự một cuộc hành quân trong vài ngày để giải thể chính phủ tại Ukraine. Nhưng trước sự chiến đấu kiên cường và anh dũng của binh sĩ và toàn dân Ukraine, cuộc chiến đã kéo dài gần hai tháng nhưng Nga đã thất bại trong âm mưu lật đổ Tổng thống Zelensky và thôn tính Ukraine.
Cuộc chiến tranh tàn khốc và man rợ của Nga đã gây nên thảm họa khiến hàng ngàn người vô tội đã thiệt mạng. Nhà cửa, phố sá, trường học, nhà thờ và bệnh viện tại nhiều nơi đã bị bom đạn Nga phá nát. Đến nay đã có hơn 7 triệu người Ukraine phải rời bỏ quê hương chạy sang các quốc gia lân cận để tị nạn và hơn 25% dân chúng phải di tản đến những vùng khác của Ukraine ít nguy hiểm hơn.
Ngày 15-4-2022 Putin lại đưa ra một tối hậu thư buộc quân đội Ukraine tại Mariupol phải đầu hàng vô điều kiện và đến ngày 17-4-2022 là hạn chót. Nhưng quân đội Ukraine đã cương quyết không chịu khuất phục trước âm mưu đen tối của Nga.
Đến ngày 18-4-2022, quân đội Nga đã phát động một chiến dịch mới bằng cách gia tăng áp lực quân sự tại hai vùng Đông và Nam Ukraine đồng thời tiếp tục pháo kích thủ đô và nhiều thành phố Ukraine khác. Tình báo của vài nước trên thế giới cũng như của Ukraine đều tiên đoán trong vòng vài tuần tới, quân đội Ukraine sẽ gặp rất nhiều khó khăn trước sự tấn công ồ ạt của Nga, vì Putin cần tạo cho bằng được một chiến thắng để có thể tuyên bố là cuộc hành quân của Nga đã đạt được thành quả trước ngày 9-5-2022 là ngày kỷ niệm nước Nga đã chiến thắng Đức Quốc xã trong đệ nhị thế chiến.
Trước sự xâm lăng vô cớ và vi phạm luật lệ của Liên Hiệp Quốc (LHQ), một tuần sau do sự đề xuất của 96 quốc gia thành viên, LHQ đã thông qua Nghị quyết lên án cuộc xâm lăng của Nga, với kết quả gồm: 141 phiếu thuận, 5 phiếu chống, và 35 phiếu trắng. Như vậy, tổng kết gồm 141/181 phiếu, nghĩa là 77.9% phiếu thuận, cao hơn 75% là điều kiện do LHQ ấn định. LHQ đã buộc Nga phải chấm dứt ngay cuộc xâm lăng, đồng thời kêu gọi các quốc gia thành viên thực hiện nhiều biện pháp chế tài Nga để thúc đẩy Putin tôn trọng hòa bình của nhân loại.
Cho đến nay, thế giới đã đưa ra 5 đợt chế tài để trừng phạt Nga, trong đó bao gồm những điểm quan trọng như: (1) cấm tất cả các loại phi cơ của Nga bay vào không phận của Âu Châu và chế tài tất cả các thành viên Quốc hội Nga đã bỏ phiếu thừa nhận hai vùng tại miền Đông Ukraine ly khai khỏi Ukraine; (2) chế tài Tổng thống Putin và nhiều viên chức Nga, đồng thời chế tài mọi hoạt động của Nga trong lãnh vực tài chánh, năng lượng, giao thông và kỹ thuật; (3) cấm mọi giao dịch với ngân hàng trung tương của Nga, và cấm không cho 7 ngân hàng Nga sử dụng hệ thống tín dụng ngân hàng thế giới Swift; (4) các nhân sự và cơ chế Nga không được sử dụng hệ thống tín dụng thế giới; (5) không cho các tổ chức tài chánh Nga tham gia thị trường tài chánh và dịch vụ ngân hàng của Liên Hiệp Âu Châu.
Tất cả các biện pháp chế tài Nga và viện trợ Ukraine nhiều đợt vũ khí tối tân, phi cơ, xe tăng và thiết giáp của nhiều nước trên thế giới chỉ gây nên một số khó khăn về kinh tế và sự chống đối của dân Nga, nhưng Putin vẫn có khả năng tiếp tục đánh phá và tàn sát Ukraine trước sự bất lực của LHQ. Nhiều người đã cho rằng LHQ chỉ lả một cơ quan vô vị lợi quốc tế rất hữu ích cho thế giới, nhưng khi gặp phải một hung thần như Putin thì LHQ chỉ là một con cọp giấy?
Để có thể tìm ra một câu trả lời thích đáng, chúng ta cần tìm hiểu Hiến chương của LHQ để biết rõ mục tiêu và cách vận hành của tổ chức nầy.
Mục tiêu của LHQ
Ngay sau khi đệ nhị thế chiến kết thúc năm 1945, do sự đề xướng của Hoa Kỳ và các nước trong phe đồng minh, tổ chức LHQ đã ra đời với 3 mục tiêu: (1) bảo vệ hòa bình thế giới; (2) phát huy tình thân hữu giữa các quốc gia; và (3) thực hiện những hợp tác thân tình và hữu ích giữa các quốc gia. Mục tiêu hàng đầu và quan trọng nhất của LHQ là bảo vệ hòa bình thế giới.
Cách vận hành của LHQ
LHQ gồm có hai cơ chế quan trọng, đó là: (1) Đại Hội đồng (The General Assembly) gồm tất cả các quốc gia thành viên của LHQ; và (2) Hội đồng Bảo an (The Security Council) gồm có 15 quốc gia thành viên, trong đó 5 nước thành viên thường trực gồm Anh, Pháp, Mỹ, Nga và Tàu. Các thành viên thường trực có quyền phủ quyết mọi quyết định cùa LHQ, 10 thành viên còn lại do Đại Hội đồng tuyển chọn, nhiệm kỳ 2 năm và luân phiên theo sự sắp xếp của Đại Hội đồng LHQ.
Tu chính Hiến chương LHQ
Hiến chương LHQ chỉ có thể tu chính nếu được tối thiểu tổng số 2/3 quốc gia thành viên phê chuẩn, trong đó phải gồm 5 quốc gia thành viên thường trực.
Nga xâm lăng Ukraine đã bị Đại Hội đồng lên án, nhưng Hội đồng Bảo an không phê chuẩn vì đã bị Nga phủ quyết, nên LHQ không thể đưa ra những biện pháp chế tài buộc Nga phải tuân phục. Vì vậy, nhiều người đã cho rằng LHQ chỉ là một tổ chức nhân đạo đã giúp ích rất nhiều cho nhân loại trong các vấn đề như kinh tế, giáo dục, tôn giáo, canh nông, y tế, nhân quyền và công bằng xã hội, v.v. Nhưng vấn đề quan trọng liên hệ đến nguy cơ loài người có thể bị diệt vong như cuộc chiến đang xảy ra tại Ukraine do tham vọng và sự điên rồ của hung thần Putin, LHQ đành phải bó tay.
Nhiều bậc thức giả cũng như hầu hết mọi người và đa số các quốc gia trên thế giới đều thấy rõ nhu cầu phải tu chính Hiến chương LHQ. Nhưng liệu tất cả 5 quốc gia thành viên thường trực trong Hội đồng Bảo an có sẵn sàng chấp thuận hủy bỏ quyền phủ quyết hay ít nhất phải đồng ý cho Đại Hội đồng có quyền vượt qua quyền phủ quyết của Hội đồng Bảo an khi một vấn đề nào đó đã được 75% túc số các quốc gia thành viên LHQ tán thành.
Kinh nghiệm trong quá khứ đã cho thấy, không riêng gì Nga mà các thành viên khác, ngay cả Hoa Kỳ trong Hội đồng Bảo an cũng đã từng dùng quyền phủ quyết để chống lại các quyết định của Đại Hội đồng chỉ vì quyền lợi kinh tế hay một lý do nào khác của quốc gia. Chúng tôi tin rằng nền văn minh và dân trí của nhân loại ngày càng lên cao, mọi việc đều có thể cải tiến theo đà tiến hóa của nhân loại. Riêng tại Hoa Kỳ, chúng ta cũng thấy xưa kia chỉ có đàn ông và dân Mỹ trắng mới có quyền bầu cử, nhưng theo thời gian với sự tranh đấu trường kỳ của phụ nữ Mỹ cũng như của người Mỹ da đen, ngày nay phụ nữ Mỹ và người Mỹ da đen đều có quyền tham gia bầu cử một cách bình đẳng.
Tóm lại, muốn tu chính Hiến chương LHQ, dân chúng tại 5 quốc gia thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an phải phát động chiến dịch yêu cầu Quốc hội của nước mình thông qua đề nghị hủy bỏ quyền phủ quyết của 5 quốc gia thành viên thường trực. Đây là một vấn đề rất cam go, nhưng nếu đa số dân chúng quyết tâm và trường kỳ tranh đấu, chắc chắn nhân loại sẽ thành công.
4/20/2022
Nguyễn Thanh Trang
