Ông Châu Văn Khảm (trái) và Thủ tướng Úc. Facebook Việt Tân, AFP
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) hôm 16 tháng 6 gửi thư ngỏ cho Thủ tướng Úc mới đắc cử Anthony Albanese, kêu gọi ông gây sức ép lên chính phủ nhiều nước như Việt Nam, Trung Quốc, Myanmar để buộc các nước này phải cải thiện tình trạng nhân quyền.
HRW cho rằng trong bối cảnh ảnh hưởng của Trung Quốc gia tăng ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, nhiều chính phủ ở khu vực này từ Việt Nam tới Ấn Độ gia tăng đàn áp người bảo vệ nhân quyền, nhà báo và bloggers.
Theo tổ chức này ít nhất 52 người hoạt động và blogger ở Việt Nam đã bị kết tội và kết án tù với bản án dài hạn trong khoảng thời gian từ tháng 12 năm 2020 và tháng tư năm 2022 chỉ vì họ thực hiện các quyền cơ bản như tự do biểu đạt, lập hội và tôn giáo.
Trong số đó có công dân Úc gốc Việt Châu Văn Khảm, người bị tòa án Việt Nam tuyên 12 năm tù giam với tội danh "khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân" chỉ vì ông là thành viên của tổ chức Việt Tân, một đảng đối lập của người Việt ở nước ngoài bị Chính phủ Việt Nam xếp vào danh sách các tổ chức khủng bố.
Trả lời phỏng vấn của Đài Á Châu Tự Do qua email, ông Phil Robertson - Phó giám đốc phân ban Châu Á của HRW nói:
“Úc nên xem xét nghiêm túc và có hệ thống các mối quan tâm về nhân quyền trong tất cả các tương tác của họ với Chính phủ Việt Nam, và cần lên tiếng công khai về các trường hợp quan trọng như Phạm Đoan Trang hay Châu Văn Khảm.
Quá lâu rồi, chính sách ngoại giao của Úc về nhân quyền ở Việt Nam là nửa vời và luôn thực hiện kín kẽ, điều này cho phép Hà Nội giũ sạch những lo ngại đó mà không phải đối mặt với bất kỳ hậu quả thực sự nào.
Đã đến lúc Úc tham gia cùng các chính phủ cùng chí hướng khác quan tâm đến các vấn đề dân chủ và nhân quyền, đồng thời bắt đầu sử dụng ảnh hưởng của mình để tìm cách cải thiện tình hình nhân quyền đang ngày càng trở nên tồi tệ ở Việt Nam."
Cũng theo ông Phil Robertson, nếu không có áp lực nhất quán từ bên ngoài như của các chính phủ dân chủ trong đó có Úc, đảng cầm quyền của Việt Nam sẽ nhận định sai lầm khi cho rằng cộng đồng quốc tế bỏ qua hành động vi phạm nhân quyền của mình.
Ông nói Úc nên vận động tự do cho các nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng đang bị cầm tù, và liên kết với Hoa Kỳ và Liên Âu cùng một số các quốc gia khác để thúc đẩy cải cách luật pháp Việt Nam, buộc Hà Nội xoá bỏ các điều khoản mơ hồ trong phần an ninh quốc gia của Bộ luật Hình sự vốn để đàn áp các nhà hoạt động, cũng như xóa bỏ án tử hình.
Đại diện của Theo dõi Nhân quyền ở Thái Lan cũng cho rằng chính phủ tiền nhiệm của Úc - ông Scott Morrison -đã thất bại trong việc đưa ông Châu Văn Khảm trở về Úc đoàn tụ với những người thân yêu của mình.
"Thực tế là điều này vẫn chưa xảy ra, và ông ta vẫn là một tù nhân chính trị trong một nhà tù khắc nghiệt của Việt Nam, là một nỗi xấu hổ quốc gia đối với Úc cần phải được giải quyết khẩn cấp.
Ngoại trưởng Penny Wong nên làm mọi việc có thể đề dồn ép Việt Nam ngay lập tức cho tự do của ông Châu Văn Khảm," ông Phil Robertson nói.
Đồng quan điểm với ông Phil Robertson, luật sư Nguyễn Văn Thân, cựu Chủ tịch cộng đồng người Việt ở New South Wales và thành viên đại diện của tổ chức Yểm trợ Nhân quyền Úc Châu tranh đấu cho dân chủ và nhân quyền, cho biết, tuy Việt Nam và Úc có đối thoại nhân quyền thường niên, song hiệu quả của các cuộc đối thoại này rất giới hạn.
Ông nói trong nhiều thập niên qua, Úc cung cấp nhiều khoản viện trợ tài chính hàng chục triệu đô la Úc cho Việt Nam để giúp xây dựng cơ sở hạ tầng, tuy nhiên, Canberra có toan tính riêng của mình nên không đặt trọng tâm vấn đề nhân quyền trong quan hệ song phương. Luật sư Nguyễn Văn Thân nói qua điện thoại như sau:
“Hiện nay Úc đang muốn xây dựng một mối quan hệ chặt chẽ với Việt Nam vì sức ép của Trung Quốc.
Việt Nam và Úc đồng cảnh ngộ nên tìm đến nhau… thành ra có một số trường hợp trong đó có trường hợp ông Châu Văn Khảm Canberra không thúc mạnh Hà Nội (về vấn đề nhân quyền- PV) vì vẫn muốn xây dựng mối quan hệ về chiến lược an ninh chặt chẽ với Việt Nam trong bối cảnh Bắc Kinh đang đe doạ khu vực.
Ông Thân cũng cho rằng, cộng đồng người Việt tị nạn ở Úc có thể làm nhiều việc hơn với chính phủ mới trong vấn đề quyền con người ở Việt Nam:
“Cộng đồng người Việt Liên bang Úc Châu có vai trò quan trọng và tích cực trong việc vận động chính giới trong đó có chính quyền và Bộ Ngoại giao để vận động nhân quyền ở Việt Nam...
Trong thời gian sắp tới, Cộng đồng người Việt Liên bang Úc Châu mong muốn có cuộc gặp với tân Ngoại trưởng Penny Wong để thúc giục đưa trường hợp ông Châu Văn Khảm và vấn đề nhân quyền Việt Nam vào chương trình hành động.”
Trong thư ngỏ của mình, HRW cũng đề nghị chính phủ của ông Albanese cần tìm cách gia tăng pháp quyền, minh bạch và trách nhiệm ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, và gia tăng hỗ trợ phát triển cho xã hội dân sự, cổ suý các quyền tự do biểu đạt, báo chí, và lập hội trong toàn khu vực.
Cho rằng chính phủ Albanese có cơ hội để định hình lại hình ảnh của Úc như một quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực nhân quyền ở khu vực cũng như trên vai trò đầu tàu trong Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp quốc, HRW thúc giục tân Thủ tướng hành động để buộc các quốc gia chịu trách nhiệm về các vi phạm nhân quyền của mình.
Theo RFA
