Thủ lĩnh al Qaeda Ayman al-Zawahiri xuất hiện trong một poster truy nã gắt gao nhất của FBI.
Mỹ đã tiêu diệt thủ lĩnh al Qaeda Ayman al-Zawahiri trong một cuộc không kích ở Afghanistan vào cuối tuần qua, Tổng thống Joe Biden cho biết ngày thứ Hai 1/8. Đây là đòn giáng mạnh nhất vào tổ chức khủng bố này kể từ khi người sáng lập Osama bin Laden bị tiêu diệt hồi năm 2011.
Zawahiri, một bác sĩ phẫu thuật người Ai Cập bị Mỹ truy nã với khoản tiền treo thưởng 25 triệu đôla, đã giúp điều phối vụ tấn công ngày 11 tháng 9 năm 2001, giết chết gần 3.000 người.
Các quan chức Mỹ, phát biểu với điều kiện ẩn danh, cho biết Zawahiri chết sau một cuộc không kích bằng máy bay không người lái của Mỹ ở thủ đô Kabul của Afghanistan lúc 6 giờ 18 phút sáng (0148 giờ GMT) hôm Chủ nhật 31/7.
"Giờ đây công lý đã được thực thi, và thủ lĩnh khủng bố này không còn nữa", ông Biden nói trong một phát biểu từ Nhà Trắng. "Bất kể là mất bao lâu, bất kể là các người trốn ở đâu, nếu các người là mối nguy cho người dân của chúng tôi, Mỹ sẽ tìm ra các người và tiêu diệt các người".
Tình báo Mỹ xác định với "độ tin cậy cao" thông qua nhiều luồng thông tin tình báo rằng người đàn ông bị giết là Zawahiri, một quan chức chính quyền cao cấp nói với các phóng viên. Ông ta bị giết trên ban công của một "cơ sở mật" ở Kabul mà ông ta ở chung với các thành viên khác trong gia đình mình. Không có thương vong nào khác.
Ông Biden cho biết Zawahiri là chủ mưu đằng sau hoặc đóng vai trò chính trong các vụ tấn công vào tàu USS Cole và các đại sứ quán Mỹ ở Kenya và Tanzania.
"Zawahiri tiếp tục đề ra mối nguy hiện hữu đối với người Mỹ, lợi ích và an ninh quốc gia của Mỹ", quan chức này nói trong một cuộc gọi cung cấp thông tin. "Cái chết của ông ta giáng một đòn mạnh vào al Qaeda và sẽ làm suy thoái khả năng hoạt động của nhóm này".
Đã có những tin đồn về cái chết của Zawahiri vài lần trong những năm gần đây, và ông ta được cho là có sức khỏe kém.
Cái chết của ông ta khơi ra những câu hỏi về việc liệu Zawahiri có nhận được sự bảo vệ từ Taliban hay không sau khi họ tiếp quản Kabul vào tháng 8 năm 2021. Quan chức này cho biết các quan chức cao cấp của Taliban có biết về sự hiện diện của ông ta trong thành phố và nói Mỹ kì vọng Taliban tuân theo một thỏa thuận không cho phép các chiến binh al Qaeda tái lập cứ địa trong nước.
Cuộc không kích bằng máy bay không người lái là cuộc tấn công đầu tiên được biết đến của Mỹ ở Afghanistan kể từ khi binh sĩ và các nhà ngoại giao Mỹ rời khỏi nước này vào tháng 8 năm 2021. Cuộc không kích có thể củng cố độ tin cậy về lời bảo đảm của Washington rằng Mỹ vẫn có thể ứng phó với các mối đe dọa từ Afghanistan mà không cần hiện diện quân sự ở nước này.
Trong một phát biểu, phát ngôn viên của Taliban Zabihullah Mujahid xác nhận một cuộc không kích đã diễn ra và lên án mạnh mẽ, gọi điều này vi phạm "các nguyên tắc quốc tế."
Zawahiri kế nhiệm bin Laden trở thành thủ lĩnh al Qaeda sau nhiều năm trong vai trò là người tổ chức và người hoạch định chiến lược chính của nhóm này, nhưng ông ta thiếu sự lôi cuốn, và sự cạnh tranh từ các chiến binh Nhà nước Hồi giáo kình địch đã cản trở khả năng của ông ta khơi gợi các cuộc tấn công gây chấn động nhắm vào phương Tây.
Các nhà lập pháp của đảng Cộng hòa lẫn Dân chủ ở Mỹ ca ngợi cuộc không kích.
"Thế giới an toàn hơn khi không có ông ta và cuộc không kích này cho thấy cam kết không ngừng của chúng tôi truy lùng tất cả những kẻ khủng bố gây ra vụ 11 tháng 9 và những kẻ tiếp tục đề ra mối nguy cho lợi ích của Mỹ", Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Marco Rubio nói.
Quan chức cao cấp của Mỹ cho biết tìm ra Zawahiri là kết quả của công tác chống khủng bố kiên trì. Mỹ năm nay xác định rằng vợ, con gái và các cháu ngoại của Zawahiri đã chuyển đến một cơ sở bí mật ở Kabul, sau đó xác định rằng Zawahiri cũng ở đó, quan chức này cho biết.
"Một khi Zawahiri đến địa điểm này, chúng tôi nhận thấy ông ta không bao giờ rời khỏi cơ sở mật", quan chức này cho biết.
Ông ta được nhìn thấy xuất hiện nhiều lần trên ban công, nơi ông ta cuối cùng đã bị tấn công. Ông ta tiếp tục sản xuất video từ căn nhà này và một số video có thể được công bố sau khi ông ta qua đời, quan chức này cho biết.
Trong mấy tuần qua, ông Biden đã triệu tập các quan chức để xem xét kĩ lưỡng các thông tin tình báo. Ông đã được cập nhật trong suốt tháng 5 và tháng 6 và được các nhà lãnh đạo tình báo báo cáo vào ngày 1 tháng 7 về đề xuất tiến hành không kích. Ngày 25 tháng 7, ông nhận được một báo cáo cập nhật và cho phép tiến hành cuộc không kích khi có cơ hội, quan chức chính quyền cho biết.
Một tiếng nổ lớn vang khắp Kabul vào sáng sớm Chủ nhật 31/7.
"Một căn nhà bị trúng hỏa tiễn ở Sherpoor. Không có thương vong vì ngôi nhà không có ai", Abdul Nafi Takor, phát ngôn viên của bộ nội vụ, cho biết trước đó.
Một nguồn tin Taliban, yêu cầu ẩn danh, cho biết đã có những báo cáo nói ít nhất một máy bay không người lái bay qua Kabul sáng ngày hôm đó.
Cùng với các thành viên cao cấp khác của al Qaeda, Zawahiri được cho là đã âm mưu tấn công tàu hải quân USS Cole ở Yemen ngày 12 tháng 10 năm 2000 khiến 17 thủy thủ Mỹ thiệt mạng và hơn 30 người khác bị thương website Rewards for Justice nói.
Ông ta bị truy tố ở Mỹ vì vai trò trong các vụ đánh bom ngày 7 tháng 8 năm 1998 nhắm vào các đại sứ quán Mỹ ở Kenya và Tanzania khiến 224 người thiệt mạng và hơn 5.000 người khác bị thương.
Cả bin Laden và Zawahiri đều trốn thoát khi các lực lượng do Mỹ lãnh đạo lật đổ chính quyền Taliban của Afghanistan vào cuối năm 2001 sau vụ tấn công ngày 11 tháng 9 nhắm vào Mỹ.
Theo VOA
