Giao thông trên đường phố Hà Nội. AFP

Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ chiều 3 tháng 1 năm 2023, Trung tướng Tô Ân Xô, Chánh văn phòng, người phát ngôn Bộ Công an cho báo chí biết, Giám đốc Trung tâm kiểm định 50-17D ở Nhà Bè, TP.HCM là ông Hồ Hữu Tài không biết đọc, không biết viết. Theo lời khai của ông Tài với cơ quan công an, sở dĩ ông đảm nhiệm chức danh giám đốc do ông là chủ nợ của người lập ra trung tâm này.
Ông Hồ Hữu Tài nằm trong số 43 lãnh đạo, cán bộ tại các Trung tâm Đăng kiểm ở phía Nam liên quan đến sai phạm của ngành đăng kiểm bị bắt để điều tra trong vụ án Đưa hối lộ, Nhận hối lộ, Môi giới hối lộ và Giả mạo trong công tác.
Một số người cho rằng, pháp luật không có quy định nào về việc phải biết chữ mới được làm chủ doanh nghiệp hoặc làm giám đốc. Miễn có tiền là có thể mở doanh nghiệp, chịu trách nhiệm trước pháp luật về mọi hoạt động của doanh nghiệp, còn việc điều hành hoạt động của doanh nghiệp có thể giao cho cấp dưới.
Cái mãnh lực đồng tiền là một tiền đề quan trọng nhất trong xã hội hiện nay trên mọi lĩnh vực từ mua bằng bán chức cho tới tham nhũng, hối lộ. Đồng tiền nó chi phối toàn bộ xã hội Việt Nam ngày hôm nay. Đó là một sự thật không thể chối cãi mà Đảng Cộng sản, đặc biệt là Bộ chính trị, phải nghiêm túc nhìn nhận. Đừng nói những lời đạo đức. - Nhà báo Nguyễn Ngọc Già
Nhà báo Nguyễn Ngọc Già cho rằng đây mới là điều đáng nói. Ông phân tích:
“Thú thật đây là điều rất hài hước trong thời buổi hiện nay. Tuy nhiên, việc này nó cũng phản ánh cách thành lập, quản lý, điều hành một doanh nghiệp. Nó rất là phóng túng đối với các cơ quan công quyền có trách nhiệm trong việc cho thành lập như vậy. Điều này nó càng bật lên một thông điệp rất tệ, tức có tiền thì giải quyết được hết mọi vấn đề.
Cái mãnh lực đồng tiền là một tiền đề quan trọng nhất trong xã hội hiện nay trên mọi lĩnh vực từ mua bằng bán chức cho tới tham nhũng, hối lộ. Thậm chí vì tiền họ ăn trên xương máu của người dân qua hai vụ đại án đang diễn ra, đó là Việt Á và các chuyến bay giải cứu. Đồng tiền nó chi phối toàn bộ xã hội Việt Nam ngày hôm nay. Đó là một sự thật không thể chối cãi mà Đảng Cộng sản, đặc biệt là Bộ chính trị, phải nghiêm túc nhìn nhận. Đừng nói những lời đạo đức.”
Liên quan hai đại án mà Nhà báo Nguyễn Ngọc Già vừa nêu, Phó Thủ tướng Thường trực Phạm Bình Minh và Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam bị kỷ luật tước các chức vụ trong Đảng. Ông Phạm Bình Minh bị cho phải chịu trách nhiệm trong vụ tham nhũng qua các chuyến bay giải cứu vào mùa dịch COVID-19; còn ông Vũ Đức Đam là vụ bộ xét nghiệm COVID-19 của Công ty Cổ phần Việt Á.
Theo điều 24 Nghị định 139, lãnh đạo đơn vị đăng kiểm là người chịu trách nhiệm tổ chức, điều hành hoạt động kiểm định của đơn vị đăng kiểm và ký giấy chứng nhận kiểm định. Lãnh đạo đơn vị đăng kiểm phải là đăng kiểm viên xe cơ giới đã thực hiện nhiệm vụ của đăng kiểm viên tối thiểu 36 tháng được bổ nhiệm theo quy định của pháp luật.
Lên tiếng với truyền thông Nhà nước về trường hợp giám đốc một trung tâm đăng kiểm mù chữ, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho hay, họ chỉ quản lý những lãnh đạo là đăng kiểm viên, chịu trách nhiệm tổ chức, điều hành hoạt động kiểm định và ký giấy chứng nhận kiểm định. Trường hợp lãnh đạo đơn vị không phải đăng kiểm viên, không chịu trách nhiệm tổ chức, điều hành hoạt động kiểm định và không ký giấy chứng nhận kiểm định, cục không có thẩm quyền và trách nhiệm quản lý.
Nhà báo Huỳnh Ngọc Chênh nêu quan điểm của ông với RFA sáng 4 tháng 1:
“Trên nguyên tắc, giám đốc điều hành trung tâm đó phải là đăng kiểm viên. Bởi vì chỉ có đăng kiểm viên, người có bằng đăng kiểm mới được ký kết quả kiểm định nhằm đảm bảo an toàn, chất lượng của xe cơ giới.
Đăng kiểm là ngành kinh doanh có điều kiện. Những ngành kinh doanh mà liên quan đến an toàn xã hội là phải có điều kiện chứ không đơn giản như những ngành kinh doanh khác. Làm chủ làm giám đốc các doanh nghiệp bình thường thì chẳng ai cấm, nhưng với các doanh nghiệp có điều kiện lại liên quan đến an toàn xã hội hay tính mạng con người thì lại khác.
Chủ đầu tư thì ai cũng được nhưng giám đốc điều hành thì phải có đầy đủ tiêu chuẩn theo quy định. Bệnh viện phải bác sĩ làm giám đốc, trường học phải có bằng sư phạm làm hiệu trưởng, cửa hàng dược phải có dược sĩ đứng tên chịu trách nhiệm pháp lý… Bác sĩ làm sai chỉ giết chết một người, đăng kiểm sai có thể giết chết hàng chục người. Cho nên ngành kinh doanh đặc biệt thì người điều hành là giám đốc phải có chuyên môn.”
Tại buổi họp báo chiều 20 tháng 12 năm 2022, Thượng tá Trần Thị Kim Lý, Chánh Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP.HCM cho biết, Trung tâm đăng kiểm 50-17D đã móc nối, cấp giấy chứng nhận khoảng 120 phương tiện không đảm bảo tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật cho một trung tâm đào đạo, sát hạch lái xe ở huyện Nhà Bè.
Đăng kiểm là ngành kinh doanh có điều kiện. Những ngành kinh doanh mà liên quan đến an toàn xã hội là phải có điều kiện chứ không đơn giản như những ngành kinh doanh khác. Làm chủ làm giám đốc các doanh nghiệp bình thường thì chẳng ai cấm, nhưng với các doanh nghiệp có điều kiện lại liên quan đến an toàn xã hội hay tính mạng con người thì lại khác. - Nhà báo Huỳnh Ngọc Chênh
Thời gian qua, hàng loạt trung tâm đăng kiểm bị phát hiện sai phạm do Công an TP. HCM phát hiện nhiều phương tiện giao thông đường bộ không đảm bảo an toàn kỹ thuật nhưng vẫn được cấp Giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe cơ giới.
Một tài xế xe tải giấu tên nói với RFA:
“Các đăng kiểm viên vừa tham lam, vừa liều lĩnh. Sau khi ăn tiền của giới tài xế và chủ xe, họ sửa luôn thông số kỹ thuật trên hồ sơ kiểm định cho khớp với tình trạng xe. Điều này nguy hiểm vô cùng cho an toàn giao thông đường bộ. Còn xe mới tinh đem đến đăng kiểm để được cấp tem lưu hành mà không "để quên tiền trên xe", tôi dám chắc họ sẽ moi ra lỗi để làm khó.”
Hiện Sở Giao thông vận tải thành phố đã đề nghị Cục Đăng kiểm Việt Nam hướng dẫn, làm rõ thêm một số quy định, chẳng hạn như lãnh đạo đơn vị đăng kiểm có bắt buộc phải có chức danh giám đốc hay không.
Một số chuyên gia trong lãnh vực vận tải cho rằng, nếu các quy định pháp luật chưa có quy định cụ thể về yêu cầu trình độ của giám đốc trung tâm đăng kiểm thì nên xem xét sửa đổi, bổ sung cho phù hợp. Để một người mù chữ làm giám đốc một trung tâm đăng kiểm ở TP.HCM là chuyện quá bi hài, khó chấp nhận.
Theo UNESCO, khả năng biết đọc, biết viết là “khả năng nhận biết, hiểu, sáng tạo, truyền đạt, tính toán và dùng chữ được in và viết ra, liên kết cùng với văn cảnh khác nhau.” Mù chữ được hiểu là tình trạng người không biết đọc, không biết viết.
Theo RFA