Tôi lên 3 tuổi.


Tôi đứng trên 1 cái ghế bếp và nhìn qua cửa sổ.


Ở ngoài trời lạnh và bên trong có hơi tụ trên mặt kính, tôi phải lấy tay xoa xoa. Đứa anh họ hơn tôi một tuổi đứng cạnh tôi trên ghế nhưng chu đầu vào kiễng chân là người anh lên 9 và cô chị lên 6. Trời lúc đó về chiều và ảm đạm một màu xám nhạt. Phía bên ngoài nhà và ở lưng đồi có 2 người đi qua.


Họ một nam và một nữ, dạng bé nhỏ và đen đủi vào khoảng tuổi đôi mươi trong ngoài. Người thanh niên cởi trần và đeo gùi, cả hai đều chân đất và cô gái mặc cái áo len màu mè, rách ở nhiều chỗ. Họ không vào sân nhà mà chỉ đi ngang phía ngoài vài mươi thước. Trong ký ức của tôi sau này một thời gian dài là người thanh niên có đeo cung tên nhưng sự thật có lẽ anh chỉ có 1 cái rựa vác trên vai hay là anh không có đến con dao, tấc sắt đi rừng. Nhưng chi tiết cung tên này rất là quan trọng mặc dù nó được bịa đặt trong đầu của một thằng bé ba tuổi. Bà chị nói:

- Mọi da đỏ!

Dĩ nhiên nếu anh không đeo cung tên thì anh không thể là mọi da đỏ. Và anh là mọi da đỏ đeo cung tên thì rất đáng sợ. Chúng tôi hụp người xuống không cho họ thấy, lỡ họ bắn tên lửa đốt nhà và xông vào giết sạch mọi người.



Đó là lần duy nhất tôi thấy người Thượng trong dịp nghỉ mát ở Đà Lạt. Tôi quanh quẩn không dám đi đâu xa trong những ngày sau đó cho đến khi về Sài Gòn. Hôm hai mẹ con tôi ra phi trường Liên Khàng thì có một ông chú họ lái xe đến nhà đón. Ông là sĩ quan trong quân đội và đeo một cây súng ngắn khiến tôi an tâm và hết sợ mọi da đỏ vì đã có cao bồi bảo vệ cho tôi. Tuy lên ba tuổi, tôi đã biết là cung đấu không lại súng.




Lúc đó, 1958, ở Việt nam chưa có truyền hình. Các rạp hát cấm trẻ con dưới năm tuổi, tôi còn nhớ rất rõ vì một bận người cô đưa tôi đến rạp Việt Long thì cả hai phải đi về vì tôi mới lên bốn nên không được vào. Như vậy tôi không coi TV và không coi hát, sách truyện hình, báo tranh lại rất hạn chế và bằng tiếng Pháp bán ở nhà sách Liên Châu. Nhờ đâu mà ba tuổi tôi đã biết cao bồi và mọi da đỏ, cao bồi Mỹ trắng là tốt và mọi da đỏ là xấu? Nhờ đâu một đứa bé ở mãi tận Việt nam và chưa cầm được sách đã biết phân biệt đâu chánh đâu tà? Da trắng đeo súng là tốt. Da đỏ đeo cung là xấu, và anh người Thượng ngày đó tuy anh tay không tôi cũng đã tưởng tượng ra là anh có vũ trang. Tôi chỉ mong là hôm ra phi trường, anh vác cung ra chặn đường và ông chú họ tôi lấy súng bắn anh chết tốt! Tại sao tôi lại cho chú tôi là cao bồi phe thiện và biến một người Thượng đi ngang nhà với cô em gái hay là vợ mới cưới thành kẻ ác man rợ giết người?


Tôi là một em bé Việt thăm Đà Lạt năm 1958, không phải là di dân sang châu Mỹ và đến California năm 1849 tìm vàng. Nhưng mới lên ba, bằng cách nào tôi đã ăn phải bả là Da đỏ ta đuổi đi tảy tộc, dồn nó vào các trại tạp trung trong sa mạc và diệt chủng chúng mày. Bọn này khủng bố người da trắng hiền lành và văn minh nhân ái đến khai hoang lập ấp nuôi bò trồng hoa. Họ giết cả đàn bà con nít, nhưng hèn nhát thấy kỵ binh thổi kèn tò te tí te là bỏ chạy mất hút. Tất cả những chuyện này, nó vào đầu tôi hồi nào?


Phản ứng của tôi, một đứa bé người Kinh, không phải là tò mò người dân tộc thiểu số ở nước mình để làm thân hay tìm hiểu họ mà tôi mới thấy đã sợ và từ cái sợ thì mong họ bị cao bồi giết! Tôi tự biến tôi thành một đứa bé da trắng văn minh và biến họ thành da đỏ man rợ. Cái nghèo chân đất, cái lạnh áo rách của họ tôi không thấy thương mà tôi thấy ghét. Lúc con tôi cũng vào hai ba tuổi và về Việt nam khi bị trẻ con Việt chọc, nó mắng lại là “Chúng mày bẩn thỉu! Chúng mày không đi giày!” Nhưng con tôi coi truyền hình từ lúc biết lãy và nó sanh tại Mỹ nên ảnh hưởng Mỹ là đương nhiên, đối với nó bọn trẻ con Việt nhếch nhác này có khi là Hồi giáo đánh tháp Song sinh không chừng! “Chúng mày bẩn thỉu! Chúng mày không đi giày! Chúng mày là… Saudi!” Trường hợp của con tôi còn hiểu được, nhưng còn trường hợp tôi?


Đó là bí mật của ý thức hệ cai trị.


Nhân đây, tôi thành thực xin lỗi hai người Thượng ngày hôm đó. Họ có làm gì đâu, đi ngang nhà một bọn trẻ con người Kinh, nó núp sau cửa kính chỉ chỏ và phê bình!


Đỗ Kh.