Chúng ta đang làm nhân chứng cho một cuộc bầu cử kỳ quặc và đa sự chưa từng xảy ra trong lịch sử đầu phiếu ở Hoa Kỳ. Có thể nói, không chỉ lịch sử, mà rộng lớn hơn, chính là "sự cố" văn hóa chưa từng thấy.


Bước vào năm 2024, sự tranh đua giữa hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ càng gay go, khốc liệt với âm mưu, độc kế, thủ đoạn, ám toán, bôi nhọ, mánh mung, để xem ai sẽ là chủ nhân của ngôi Nhà Trắng trong bốn năm tới. Tất cả những ý nghĩ, hành vi đó đều gôm vào chính sách, chiến lược và chiến thuật vận động bầu cử. Bạn đọc sẽ có dịp theo dõi các thầy bàn người Mỹ và thầy bàn người Việt (trong và ngoài nước) phong phú hóa, hư cấu hóa, ảo tưởng hóa về việc bầu cử, tạo ra câu chuyện nửa thực, nửa hư, thú vị, bất ngờ với giận dữ và thất vọng, sung sướng và buồn bã, rung đùi và cụng ly, nguyền rủa và chửi bới, vân vân. Thông thường những luận lý, âm mưu, phê phán, dự đoán đó… được mổ xẻ qua kiến thức và kinh nghiệm tây phương, nơi có hàng ngàn sách vở nghiên cứu chính trường, chính đạo, và có cả đại học chính trị để ra trường với bằng cấp cao. Những bàn thảo dưới tầm nhìn tây phương sẽ thừa thãi không thể thiếu.


Còn tôi, xin cống hiến các bạn đọc tầm nhìn chính trị, mưu cơ, xử lý, vận kế, du thuyết, vân vân, trong tầm nhìn đông phương: qua 36 kế sách của Tôn Tử, qua 72 kế của Quỷ Cốc Tử, qua bài học từ Tam quốc Chí, từ Đông Châu Liệt Quốc, qua những lời lẽ của các danh gia như Tuân tử, Khổng Tử, Hàn Phi Tử, Khổng Minh, vân vân. Chúng ta sẽ có dịp so sánh giữa đông và tây, giữa chính trị ngày xưa và chính trị ngày nay, có gì lạ? Ôn cố tri tân, sự hiểu biết này cho chúng ta một tầm nhìn rộng rãi và sâu sắc hơn.


Dù đông hay tây, dù Mỹ hay Việt, dù là ai, lời bàn: trước sau cũng chỉ là lời bói có lý luận thuyết phục. Mục đích của bói và tiên đoán là tiếp cận sự việc tương lai: đúng, gần đúng, sai phần nào, hoặc sai hoàn toàn. Tuy nhiên, mục đích ngầm của nó là tạo ra những quan niệm cho người đọc và thông thường sẽ đào sâu thêm sự chia rẻ. Tôi xin nhấn mạnh về mục đích ngấm ngầm này trong mùa bầu cử sôi động để bạn đọc lưu tâm về tác dụng mỗi khi đọc hoặc nghe những bình luận, thuyết pháp và những diễn ngôn của các ứng cử viên. Lời nói và chữ viết có khả năng khai mở trí tuệ, cũng có khả năng đầu độc tâm tình. Nếu không thấm độc dược thì trí óc sẽ minh mẫn.


Làm sao để biết ai bị trúng độc?


Khai Cuộc 2024.


Larry Jacobs, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính trị và Quản trị tại Đại học Minnesota, cho biết: “Tôi có cảm giác như nước Mỹ đang ngồi trên một thùng thuốc súng và ngòi nổ đã được châm ngòi”. Tại sao vậy?


Vì nhiều thứ bình thường trở thành bất bình thường. Vì nhiều điều vô lý trở thành hữu lý. Khi ngu xuẩn gọi là thông minh, khi phạm tội hóa nên vô tội, khi láo khoét là thành thật, khi không trở thành có, khi lời nói được coi như việc làm, thì ngòi nổ chắc chắn đã châm, thì diễn ngôn chính xác: Đừng nghe những gì … nói, mà hãy nhìn những gì … làm, trở thành vô nghĩa.


Âm mưu mở màn.


Trước hết, để chuẩn bị cho cuộc tranh cử chính thức vào năm 2024. Những năm trước đó, cả hai đảng đều tận lực thi hành chính sách phát triển quyền lực.


Đảng Cộng Hòa áp dụng hai kế sách chính:


- “Đánh Bại Lần Lượt,” kế 3 trong 72 kế của Quỷ Cốc Tử.
- “Tấn Công Yếu Điểm,” kế 15 trong 72 kế của Quỷ Cốc Tử.


Đảng Dân chủ áp dụng hai kế sách chủ lực:


- “Cầm Tặc Cầm Vương,” kế 19 trong 36 kế của Tôn Tử Binh Pháp.
- “Thu Phục Nhân Tâm,” kế 28 trong 72 kế của Quỷ Cốc Tử.


Nếu bạn đọc cảm thấy mình văn minh tân tiến và nực cười vì những kế sách cổ lỗ sỉ, thì bạn đã lầm. Hầu hết những kế sách chính trị, quân sự, kinh tế và cách xử thế tân thời đều phát xuất hoặc nhai lại những kế sách của người xưa. Khác chăng là thay bình mới, vẫn chứa rượu cũ, hoặc rượu pha chế từ công thức cũ.


1- Đánh Bại Lần Lượt: Một bó đũa thì khó bẻ gãy nhưng nếu bẽ từng cây đũa, sẽ có khả năng bẻ cả bó, hoặc làm suy yếu lực lượng đối phương. Mục tiêu là phát triển quyền lực bằng cách thay thế quyền lực của phe ta vào quyền lực của phe địch.


Ngày xưa, khi quân Hán muốn tiến đánh kinh đô quân thù, nhưng thành quách nơi đây xây dựng kiên cố, quân lính thủ thành đông đảo, lương thảo đầy đủ, việc công thành sẽ rất khó khăn. Khổng Minh bày kế, một mặt bao vây thành để thị uy, cho quân làm hình nộm rồi mặc quân phục, giả như binh lực hùng hậu, rồi rút bớt quân đi đánh chiếm các thành nhỏ xung quanh. Cắt đứt các đường tiếp viện và gây khủng hoảng cho tinh thần quân địch.


Điểm đặc sắc trong kế sách của đông phương là ít lời, mang tính mở rộng ngầm và cách diễn giải tùy theo mỗi hoàn cảnh. Một kế mưu có thể áp dụng vào nhiều trường hợp, nhiều sự việc khác nhau. Đó là tài ứng biến của người dụng mưu.


Đảng Cộng Hòa dùng các tiểu bang nơi họ nắm thế lực của thống đốc, hoặc lưỡng viện bang, kể cả quyền lực thẩm phán để vẽ lại ranh giới, thiết kế các khu vực đầu phiếu để giảm hiệu quả của lá phiếu dân da đen và dân thiểu số, thông thường bầu cho Dân Chủ. Ngoài ra, họ còn nỗ lực gia tăng số lượng ghế của đảng trong quốc hội Mỹ và gia tăng số phiếu cử tri đoàn của bang thuộc đảng Cộng Hòa.


Đảng Cộng Hòa đã thành công ở một số tiểu bang vẽ lại bản đồ khu vực đầu phiếu. Ở một vài bang, họ bị tòa án ngăn chận. Tuy nhiên, đây là một sách kế lâu dài, có ảnh hưởng toàn bộ quyền lực của đảng, nhất là quyền lập pháp. Họ sẽ tiếp tục kế sách này.


Bản tin Texas Standard, The National Daily News Show of Texas cho biết, bang Texas sẽ gia tăng thêm hai ghế đại diện vào Hạ viện. Chuyện này dẫn đến số phiếu Cử tri đoàn sẽ tăng lên 40 phiếu. Texas đang ở vị trí thứ hai sau California về số lượng phái đoàn quốc hội lớn nhất và tỷ lệ phiếu bầu của Cử tri đoàn. California sẽ mất một ghế dân biểu, còn lại 52 ghế và 54 phiếu cử tri đoàn. Lý do, dân số Texas gia tăng, dân số Cali giảm thiểu. Vì sao, phần lớn dân ở Cali dời về Texas? Vì công việc làm? Đúng một phần. Vì giá sinh hoạt rẻ? Đúng một phần. Phần còn lại, có thể là “Giành lấy địa lợi”. Một trong ba yếu tố để chiến thắng: Thiên thời, địa lợi và nhân hòa.


Các bang khác mất ghế là Illinois, Michigan, New York, Ohio, Pennsylvania và West Virginia. Trong khi đó Florida, Colorado, Montana, North Carolina và Oregon mỗi bang sẽ thêm được một ghế.


Nếu đảng Cộng Hòa tranh tiên “địa lợi”, thì đảng Dân Chủ đáp trả bằng chính sách chủ lực nhắm vào yếu tố “nhân hòa”. Kế sách “Thu Phục Nhân Tâm.”


2- Thu Phục Nhân Tâm: Bàn đạp của đảng Dân Chủ lúc nào cũng nhắm vào việc giúp đỡ tầng lớp nghèo khó và giới trung lưu. Nói theo kiểu “Nhân trị”, ai chiếm được lòng dân, người ấy sẽ thắng cuộc. Mạnh Tử nói, chính quyền là con thuyền, dân là nước. Thuyền không thể di chuyển nếu không có nước. Nước có thể đưa thuyền đi và có thể nhận chìm thuyền.


Quyền lực của người dân đã được cựu tổng thống Trump khai thác trong thời điểm lịch sử, “Jan. 6th  và khi ông thường xuyên kêu gọi “citizen arrest” tấn công bắt bớ đối thủ của ông. Khi lực lượng “citizen arrest”, công dân nổi dậy, lớn mạnh, sẽ trở thành cuộc cách mạng hoặc nội chiến. Có vị lãnh đạo nào chân chính, quang minh, lại muốn gây ra cảnh huynh đệ tương tàn? Người dân một nước thù hằn, giết chóc lẫn nhau?


Thu phục nhân tâm là thu phục lá phiếu. Chỉ nội trong hơn ba năm tại vị, tổng thống Biden đã đưa ra một số sắc lệnh, đề nghị, và thực hành một số công việc giúp đỡ những thành phần dân chúng không đủ khả năng sinh sống. Gia tăng chương trình trợ cấp và bảo hiểm sức khỏe. Giảm hoặc xóa nợ mượn của các cựu sinh viên. Tăng mức lương tối thiểu, vân vân.


Chống trả lại khả năng thu phục lòng dân, đảng Cộng Hòa đưa ra kế sách “Tấn công yếu điểm.” 


3- Tấn Công Yếu Điểm:

 
Khi ông Joe Biden tiếp nhận quyền hành tổng thống, đã thừa hưởng áp lực khó khăn của đại dịch COVID-19. Sức lây lan đang nổi sóng vì sự thiếu phản ứng ngăn chận đại dịch của chính quyền Trump và những diễn ngôn khuyến khích không chích thuốc ngừa bệnh dịch này, hầu hết phát xuất từ nhóm đảng viên Cộng Hòa cực đoan. Đại dịch toàn cầu tạo ra sự suy sụp kinh tế thế giới, nạn thất nghiệp lên cao, kinh doanh sụp đổ, và Mỹ rơi vào tình trạng lạm phát. Thêm vào trọng lượng là hai cuộc chiến Nga-Ukraine và Do Thái-Hammas mà Mỹ phải tốn kém để giữ gìn trật tự thế giới, ngăn cản sự phát triển của bạo quyền và khủng bố, việc này càng làm cho ngân sách quốc gia thâm thủng.


Nắm được thời cơ của yếu tố “Thiên thời”, đảng Cộng Hòa tấn công về mặt kinh tế, cổ động dân chúng, cho rằng Tổng thống Biden đã quản trị yếu kém, gây ra sự lủng loạn kinh tế và thiếu hụt ngân sách trầm trọng. Đa số dân Mỹ rất thực tế, khi họ lo sợ bị nghèo hoặc sắp nghèo, lập tức sẽ phản ứng. Kinh tế luôn luôn là vấn đề then chốt trong bất kỳ cuộc bầu cử nào. Mặc dù bên chính quyền Biden và đảng Dân Chủ đưa ra những bằng chứng: Tuy vẫy vùng giữa những khó khăn do đại dịch và kinh tế toàn cầu gây ra, Chính quyền Biden đã kiểm soát được bệnh dịch COVID-19. Kinh tế Mỹ đã nhanh chóng vượt qua nạn thất nghiệp, số lượng công ăn việc làm gia tăng nhiều hơn dự tưởng. Chỉ số lạm phát đã trở lại 2% bình thường. Tái xây dựng hạ tầng cơ sở. Thị trường chứng khoáng S&P500 đang chạm đỉnh và sẽ vượt qua nay mai, bất cứ lúc nào.





Tuy nhiên, dường như chính sách tuyên truyền “Rung cây nhát Khỉ” đã ảnh hưởng lớn đến dân chúng, khiến cho đa số tin rằng ông Trump sẽ đối phó kinh tế tốt hơn ông Biden. Kế thứ 70 của Quỷ Cốc Tử là “Nói Mãi Phải Tin,” áp dụng trong tuyên truyền là chính xác. Kế này cũng thành công phần nào trong việc gây dư luận về tuổi già của Joe Biden. Danh từ “tuổi già” kèm theo ý nghĩa, không còn đủ năng lực, hoặc sáng suốt, hoặc thời gian để thực hành tốt cho quyền lợi quốc gia. Chính ông Trump cũng khai thác yếu điểm về tuổi tác của ông Biden. Ông Biden sinh ngày 20 tháng 11 năm 1942 (tính đến đầu năm 2024 là 81 tuổi 1/4.) Ông Donald Trump sinh ngày 14 tháng 6 năm 1946 (tính đến đầu năm 2024 là 77 tuổi 1/2.) Cách nhau 3 tuổi ¾.


Trong thực tế, lúc trẻ cách nhau ba, bốn tuổi còn thấy khoảng cách, về già, cách nhau ba, bốn tuổi là chuyện nhỏ. Ai bệnh trước ai? Ai lẩm cẩm trước ai? Ai chết trước ai? Có ai dám đánh cá? Cuối tuần vừa qua tôi đi dự đám tang của một người bạn nhỏ hơn tôi gần 7 tuổi. Ông Trump tấn công Joe Biden vì lớn tuổi tức là tự tấn công mình, hoặc tự vạch áo cho người xem lưng, vì ông quá già so với cô Haley và anh DeSantis. Lạ thật, không thấy cô Haley hoặc anh DeSantis, kể cả đối thủ lớn tiếng nhất, Christ Christie tấn công ông Trump vì tuổi già. Có lẽ, các vị này am hiểu về qui luật “Kính Lão Đắc Thọ?” Ngạc nhiên thay, cô Haley, tuần qua, đã tuyên bố, nếu cô đắc cử tổng thống, sẽ (Pardon) xóa tất cả tội lỗi cho ông Trump với lý do không thể bỏ tù một người già 77 tuổi. Làm như trong nhà tù không có ai già và chỉ ở tù mới tính tuổi già còn ứng cử thì không?


Vậy mà, sức tuyên truyền về tuổi già kém khả năng làm tổng thống của Biden có hiệu quả đối với lá phiếu của các thế hệ trẻ và những người tin rằng, cứ hễ già là bệnh trước và chết trước.  


Nếu quả thực các cử tri lo lắng về khả năng của tuổi già thì không nên ủng hộ hai ông già. Cho hai ông biết rõ ràng mà rút lui. Lịch sử đang cần những khuôn mặt ít nhăn nheo và chưa trồng răng giả.


Nhưng sự đời là cái vô lý trở thành hữu lý, cái bất thường trở thành bình thường. Để đối kháng với sự mất phiếu vì kinh tế và tuổi già, đảng Dân Chủ đã chuẩn bị kế “Cầm Tặc Cầm Vương.”


4- Cầm Tặc Cầm Vương: Cầm Tặc Cầm Vương là muốn thắng giặc trước hết phải bắt chủ tướng của họ. Hoặc làm việc gì phải nắm giữ chỗ cốt yếu. Kế sách này biến hoá ra nhiều chi tiết. Có thể phối hợp với các kế khác như: “Điệu hổ ly sơn”, “Mỹ nhân kế” hay “Man thiên quá hải.”


Nhà thơ Đỗ Phủ trong bài thơ “Tiền Xuất Tái Kỳ”, viết rằng:


Vãn cung đương vãn cường
Dụng tiễn đương dụng trường
Xạ nhân tiên xạ mã
Cầm tặc tiên cầm vương […]
(Giương cung phải cung cứng
Dùng tên phải tên dài
Bắn người, bắn ngựa trước
Bắt giặc bắt vua ngay …)


Binh pháp lại có câu “Chủ soái nhất tử, quân tâm đại loạn, bất công tự phá” nghĩa là “Tướng soái chết, lòng quân rối loạn, không đánh cũng tự thua". Đặc điểm của kế sách này là tiết kiệm được nhiều xương máu của hai bên tham chiến. Chỉ cần bắt chủ soái, chỉ đối phó với một người, một nhóm nhỏ mà không liên lụy đến nhiều người khác.


Đảng Dân Chủ ngay từ đầu đã nhìn thấy một số thất thế của Donald Trump và tập trung lực lượng để ngăn chận đối thủ bằng luật pháp một cách danh chính ngôn thuận:


- Vạch trần những tội lỗi ông Trump đã phạm pháp cho công chúng được tỏ tường và không còn ủng hộ ông nữa.
- Dùng luật pháp để trừng phạt ông Trump, với nhân chứng, vật chứng, nếu tội án thành hình, ông Trump sẽ phải đối diện với án phạt. Lúc đó, ông sẽ phải có sự lựa chọn, hoặc đi ở tù hoặc rút lui để bảo toàn ngày tháng an hưu.


3- Bao vây ông Trump bằng nhiều tội khác nhau. Công tố viện đã cáo buộc ông ta vi phạm 91 tội. Nghĩa là, trật tội này, thì trúng tội kia. Chỉ cần một tội có án tù là đủ. Xét trên luận lý thì ông Trump khó thoát.


Kế sách dàn dựng rất công phu và hao tốn công sức. Nhưng khó ai có thể ngờ những sự việc xảy ra vô cùng kỳ lạ.


Vế mặt hình sự, truy tố ông về tội trực tiếp xách động cuộc nổi loạn ngày 6 tháng 1. Thì ông cho rằng, ông được miễn trừ trong lúc làm tổng thống. Tội trạng này, cuối cùng sẽ lên đến Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ, nơi đảng Cộng Hòa chiếm ưu thế 6-3.


Truy tố hình sự thứ hai cho rằng ông Trump phạm pháp vì gây lũng loạn, xâm phạm quyền bầu cử ở Georgia năm 2020. Luật sư bênh vực ông Trump cho rằng bản cáo trạng đã vi phạm quyền phát biểu chính trị của cựu tổng thống theo tu chính án số 1. Cuối cùng, có lẽ, sẽ có phán quyết của Tối cao pháp viện.


Về hình sự, mới đầu ông Trump cũng lo lắng vì tù ngục, nhưng bây giờ, trớ trêu, mỗi lần bị truy tố thì số người ủng hộ ông càng lên cao. Ở tù không chừng là sự vinh hiển, một cam kết chắc chắn cho người tù này trở thành tổng thống nhiệm kỳ 2024. Lạ chưa? Ông tự so sánh mình với người tù Nelson Mandela, sau trở thành tổng thống Nam Phi (1994-1999). Tuy nhiên, rất rõ, cá tính và tư cách của ông Trump khác hẳn với cá tính và tư cách của ông Mandela. Nhưng, dường như, những chuyện liên quan đến ông Trump đều biến dạng thành trớ trêu.


Công tố viện ở Manhattan New York truy tố ông Trump có vai trò trong vụ bê bối liên quan đến việc trả tiền bưng bít cho nữ diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels trước cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2016. Đồng thời ông phải đối mặt với 34 cáo buộc trọng tội làm giả hồ sơ kinh doanh cấp độ một, với mức án tối đa là 136 năm tù nếu bị kết án về tất cả các tội danh. Có lẽ chỉ cần một tội danh là đủ. Tuy nhiên, bản án cuối cùng, có lẽ, sẽ do Tối cao pháp viện phán quyết.


Rồi bỗng dưng, mở ra con đường mới. Dựa vào Tu chính án 14, mục 3: “Không ai được phép là Thượng nghị sĩ hoặc Đại diện tại Quốc hội, hoặc đại cử tri của Tổng thống và Phó Tổng thống, hoặc giữ bất kỳ chức vụ dân sự hoặc quân sự nào ở Hoa Kỳ hoặc dưới bất kỳ Tiểu bang nào mà trước đó đã tuyên thệ với tư cách là thành viên của Quốc hội, hoặc với tư cách là một viên chức của Hoa Kỳ, hoặc với tư cách là thành viên của bất kỳ cơ quan lập pháp Tiểu bang nào, hoặc với tư cách là viên chức hành pháp hoặc tư pháp của bất kỳ Tiểu bang nào, để ủng hộ Hiến pháp Hoa Kỳ, sẽ tham gia vào cuộc nổi dậy hoặc nổi dậy chống lại Hiến pháp Hoa Kỳ hoặc trợ giúp hoặc an ủi kẻ thù. […]” Tòa án tối cao Colorado tuyên bố Donald Trump không đủ tư cách làm ứng cử viên tổng thống năm 2024, theo điều khoản nổi loạn của Hiến pháp Hoa Kỳ và loại ông ta khỏi cuộc bỏ phiếu sơ bộ của bang này. Tiếp theo, Maine là bang thứ hai cấm Trump tham gia cuộc bỏ phiếu sơ bộ. Dĩ nhiên, án phạm này cũng sẽ do quyết định sau cùng của Tối cao pháp viện.
Nhìn chung, Cầm Tặc Cầm Vương tạo ra ảnh hưởng lớn cho cả hai phe ủng hộ và chống đối ông Trump. Có một chuyện hiển nhiên là người dân có cơ hội nhìn thấy chứng cớ và nghe được nhân chứng về những gì ông Trump làm. Tuy vậy, vẫn có một số người sáng tạo câu nói mới: “Đừng nhìn những gì ông ấy làm, hãy nghe những gì ông ấy nói.”


Về bên đảng Cộng Hòa: Kế sách “Đánh bại lần Lượt” là chiến lược dài hạn. Kế sách “Tấn Công Yếu Điểm” là chiến thuật ngắn hạn. Bên đảng Dân Chủ: Kế sách “Thu Phục Nhân Tâm” là chiến lược. Kế sách “Cầm Tặc Cầm Vương” là chiến thuật. Cả hai đảng đếu có mưu cơ tương xứng. “Trời đã sinh Du sao còn sinh Lượng.” Không biết rồi ai sẽ hét lên câu nói này?


Chuyện gần nhất, có thể xảy ra bất cứ lúc nào, Ông Trump bị tòa án chính thức kết tội và Tòa Tối cao pháp viện đưa ra phán quyết. Cũng có khả năng xảy ra khi tôi đang viết bài này. 


Nếu Tối cao pháp viện trao cho ông Trump phần thắng, thì tất cả công sức tìm bắt chủ soái của đảng Dân Chủ có thể sẽ như nước chảy hoa trôi. Nếu Tối cao pháp viện trao cho ông Trump phần thua, tình hình sẽ thay đổi kịch liệt. Tình thế chính trị sẽ ‘không ai biết.’


Phán quyết sau cùng của Tối cao pháp viện Hoa Kỳ sẽ vô cùng quan trọng. Có khả năng thay đổi toàn diện cuộc cờ. Có khi thay đổi cả vị trí của những ứng cử viên. Có khi tạo ra những biến cố. Có lẽ vì dự đoán được những nguy cơ nên Tối cao pháp viện đang ngần ngừ trước những lời phán quyết tối hậu. Nhưng việc này sẽ xảy ra. Tôi bói chừng, Tối cao pháp viện sẽ cho ông Trump thắng một phần và cho bên công tố viện thắng một phần. Cả hai đều vui và cả hai đều không hài lòng.


Chúng ta sắp được chứng kiến cái gì là phẩm chất thẩm phán, cái gì là đạo lý luật pháp, và cái gì là sự thật của chính trị, để cuối cùng là bài học: “Hãy nhìn những gì công lý làm, đừng nghe những gì công lý nói.” 
Ngu Yên