Các quan chức USCIRF phát biểu trực tuyến hôm 1/5/2024 trong buổi công bố báo cáo năm 2024. Photo: YouTube USCIRF.
Ủy hội Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ (USCIRF) hôm 1/5 công bố báo cáo tự do tôn giáo 2024, tiếp tục kêu gọi Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ chỉ định Việt Nam là Quốc gia Cần quan tâm Đặc Biệt (CPC) vì cho rằng chính quyền nước này “đàn áp tôn giáo một cách nghiêm trọng”, điều mà Hà Nội từ trước đến nay luôn bác bỏ.
USCIRF, cơ quan độc lập giám sát các hoạt động tự do tôn giáo quốc tế do Quốc hội Hoa Kỳ thành lập, nhận định tình hình tự do tôn giáo ở Việt Nam năm 2023 “không có gì thay đổi” so với năm 2022 trong khi chính quyền sử dụng Luật Tín ngưỡng Tôn giáo để đàn áp các nhóm tôn giáo của người thiểu số và các nhóm tôn giáo không được chính phủ công nhận.
“Nhà chức trách tiếp tục bách hại những cộng đồng tôn giáo độc lập không tuân thủ sự kiểm soát của nhà nước”, báo cáo viết. “Nhà chức trách tiếp tục bách hại các nhóm tôn giáo sắc tộc như người Thượng và người Hmong theo đạo Tin Lành, các Phật tử Khmer Krom, và những người Hmong theo đạo Dương Văn Mình”.
Ngoài ra, báo cáo nhận định rằng chính quyền Việt Nam tiếp tục gây áp lực lên các tín đồ Cao Đài độc lập, các thành viên của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất và các tín đồ Phật giáo Hoà Hảo quyết giữ đạo gốc, buộc họ phải tham gia vào những tổ chức do nhà nước kiểm soát; bên cạnh đó, nhà nước ngăn cản họ trong việc thực thi niềm tin tôn giáo một cách độc lập.
Giới chức chính quyền hạn chế các hoạt động tự do tôn giáo của người Thượng theo đạo Tin Lành, bắt họ phải từ bỏ đạo, bắt giam và kết án họ với cáo buộc “phá hoại đoàn kết dân tộc và lợi dụng các quyền tự do dân chủ”.
Vào tháng 11/2023, một nhóm các giới chức chính quyền địa phương mặc thường phục cản trở lớp dạy tiếng Khmer tại một ngôi chùa của người Khmer Krom. Kế đến là việc bắt giữ và kết án 3 nhà hoạt động người Khmer Krom với tội danh “lợi dụng các quyền tự do dân chủ” theo Điều 331 Bộ luật Hình sự, vẫn theo báo cáo của USCIRF.
Tổ chức này đưa ra thông tin rằng Việt Nam hiện vẫn có 81 nạn nhân tôn giáo theo danh sách nạn nhân tín ngưỡng (FoRB). Trong số này có 2 người vận động tự do tôn giáo cho người Khmer Krom là Danh Minh Quang và Thạch Cương, bị chính quyền bắt giam hồi tháng 7/2023 với cáo buộc “lợi dụng quyền tự do dân chủ”. Hai ông bị bắt chỉ vài tháng sau khi gặp gỡ phái đoàn của USCIRF đến công tác tại Việt Nam hồi tháng 5/2023. Chính quyền Việt Nam cũng nói rằng hai ông có các cuộc gặp với quan chức Mỹ để kêu gọi “tự do tôn giáo”.
Như một phần của báo cáo, USCIRF khuyến nghị rằng Việt Nam nên bị đưa vào danh sách Các Quốc gia cần Quan tâm Đặc biệt về tự do tôn giáo (CPC) do các “vi phạm gia tăng”.
Đồng thời USCIRF còn đề nghị Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ khuyến khích Việt Nam sửa đổi Luật Tín ngưỡng Tôn giáo và các văn bản thực thi cho phù hợp với các cam kết của Việt Nam với Liên Hiệp Quốc về quyền tự do tôn giáo hay đức tin.
USCIRF cũng đề nghị chính phủ Hoa Kỳ rà soát lại xem Việt Nam có vi phạm các cam kết với Hoa Kỳ năm 2005 để được gỡ ra khỏi danh sách CPC vào năm 2006 hay không, đồng thời thúc đẩy Việt Nam chào đón các báo cáo viên đặc biệt của LHQ đến thị sát, và phái bộ của Hoa Kỳ ở Viêt Nam liên tục theo dõi tình trạng của các tù nhân lương tâm tôn giáo nhằm bảo vệ họ khi còn trong tù và vận động để họ được trả tự do.
VOA đã liên lạc với Bộ Ngoại giao Việt Nam và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, đề nghị họ cho ý kiến về báo cáo mới nhất của USCIRF và các khuyến nghị của cơ quan này, nhưng chưa được trả lời.
Từ năm 2002 đến nay, USCIRF liên tục đề nghị đưa Việt Nam vào danh sách CPC.
Vào năm 2004, Bộ Ngoại giao Mỹ đã đưa Việt Nam vào danh sách CPC nhưng đến năm 2006, Hoa Kỳ đã rút quốc gia này khỏi danh sách đó.
Mãi đến năm 2023, Bộ Ngoại giao Mỹ quyết định đưa Việt Nam vào Danh sách Theo dõi Đặc biệt (SWL) - một tiêu chí về mức độ vi phạm nhẹ hơn CPC.
“Trong khi Bộ Ngoại giao đưa Việt Nam vào danh sách SWL vào tháng 12/2023, USCIRF tin rằng các hành vi vi phạm của chính phủ Việt Nam đã tăng lên mức độ CPC”, USCIRF nói trong thông cáo hôm 1/5.
Ông Trần Manrinh ở bang Pennsylvania, Hoa Kỳ, một thành viên của Liên đoàn Khmer Krom (KKF), là tổ chức bảo vệ quyền tự do của người Khmer Krom bản địa, nêu nhận định với VOA rằng ông đồng tình với việc đưa Việt Nam vào danh sách CPC.
“Việt Nam rất đáng bị đưa vào CPC vì mọi tôn giáo đều nằm dưới sự quản lý của nhà nước. Nếu những người nào không chấp nhận sự quản lý của nhà nước thì người đó sẽ bị làm khó làm dễ, cuối cùng phải bị tù đày”, ông Manrinh nêu quan điểm.
Sau khi USCIRF công bố báo cáo thường niên hồi tháng 5/2023, Bộ Ngoại giao Việt Nam cáo buộc USCIRF “đưa ra các nhận định thiếu khách quan, sai lệch về tình hình tôn giáo Việt Nam”.
“Nhà nước Việt Nam luôn thực hiện nhất quán chính sách tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo”, bộ này nhấn mạnh.
USCIRF, được thành lập theo Luật Tự do Tôn giáo Quốc tế do Quốc hội Mỹ thông qua năm 1998, là cơ quan lưỡng đảng tư vấn độc lập cho Quốc hội, Ngoại trưởng và Tổng thống Hoa Kỳ về chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ nhằm thúc đẩy tự do tôn giáo toàn cầu.
Theo VOA
