Vấn đề an ninh tại biên giới Nga, ở Biển Baltic, là mối quan ngại của các đồng minh NATO, đặc biệt là kể từ sau cuộc xâm lược Ukraina của Nga vào tháng 2/2022. Một số cáp viễn thông và cáp cung cấp điện ngầm đã bị hư hỏng ở Biển Baltic trong những tháng gần đây. Các nhà lãnh đạo và chuyên gia châu Âu nghi ngờ đó là hành vi "chiến tranh hỗn hợp" do Nga dàn dựng.

Trên một máy bay giám sát của hải quân Pháp đang tuần tra ngày 23/01/2025 trên vùng Biển Baltic trong khuôn khổ chiến dịch "Baltic Sentry" của NATO. AP - John Leicester

Cuối tuần qua, một tuyến cáp ngầm đã bị hỏng tại vùng Biển Baltic khu vực giữa Thụy Điển và Latvia. Hôm 27/01/2025, nhà chức trách Thụy Điển thông báo đã tạm giữ một tàu của Bulgari để điều tra về "hành vi phá hoại nghiêm trọng". Nhưng trả lời AFP, tổng giám đốc của công ty khai thác tàu Bulgari này khẳng định là tàu của họ không hề cố tình phá hoại, mà đây chỉ là một sự cố kỹ thuật do thời tiết xấu.
Trước đó, ngày 22/01, chính phủ Anh Quốc đã cảnh báo tổng thống Vladimir Putin là Luân Đôn sẽ không ngần ngại thi hành “các biện pháp kiên quyết” để bảo vệ những cáp ngầm của nước này ở biển Manche, sau khi phát hiện một tàu do thám của Nga lai vãng ở vùng biển này. Matxcơva hôm 23/01 đã bác bỏ cáo buộc đó của Luân Đôn.
Cuối năm ngoái, vào ngày 25/12, một tuyến cáp điện, EstLink 2, nối Phần Lan với Estonia và bốn cáp viễn thông đã bị hư hỏng, chỉ vài tuần sau khi hai cáp viễn thông ở vùng biển Thụy Điển bị tương tự. Tàu Eagle S, một tàu chở dầu treo cờ Quần đảo Cook được cho là thuộc "đội tàu ma" của Nga, bị cảnh sát Phần Lan nghi ngờ đã "phá hoại" các tuyến cáp đó.
Ở châu Á, lực lượng tuần duyên Đài Loan đặc trách bảo vệ các cáp ngầm hôm 27/01 thông báo đã xác định được 52 tàu Trung Quốc "khả nghi" cần theo dõi chặt chẽ nếu những tàu này bị phát hiện ở gần hòn đảo. Biện pháp được đưa ra sau khi một con tàu treo cờ Cameroon bị lực lượng tuần duyên Đài Loan tạm giữ vào đầu tháng này vì bị nghi làm hỏng tuyến cáp quốc tế ở phía đông bắc hòn đảo. Tuần duyên Đài Loan cho biết con tàu thuộc quyền sở hữu của một công ty được đăng ký tại Hồng Kông, mà chỉ có giám đốc mới có địa chỉ tại Trung Quốc. Đài Loan lo ngại Trung Quốc có thể cắt đứt các tuyến cáp ngầm như là một phần trong nỗ lực đánh chiếm hoặc phong tỏa hòn đảo này.
Vào tháng 02/2023, hai tuyến cáp ngầm nối với quần đảo Matsu của Đài Loan đã bị cắt đứt, gây rối loạn cho liên lạc viễn thông suốt nhiều tuần.
Vấn đề có tính chiến lược
Những sự kiện nói trên cho thấy những tuyến cáp ngầm dưới đáy biển đang trở thành một vấn đề có tính chiến lược, thậm chí mang tính sống còn, không chỉ đối với các quốc gia mà đối với cả các công ty trên thế giới. 
Hiện nay có hơn 500 tuyến cáp ngầm dưới đáy biển được triển khai trên khắp hành tinh của chúng ta. Nếu nối chúng với nhau, các cáp ngầm này sẽ có chiều dài tổng cộng khoảng… 1,5 triệu km, tức là khoảng 38 vòng quanh Trái Đất. Rất nhiều thông tin được truyền qua những sợi cáp này, từ liên lạc viễn thông, thảo luận thời gian thực, hình ảnh, video, tóm lại là mọi thứ có thể được tìm thấy ngày nay trên máy tính, điện thoại và tivi của chúng ta. Nó cũng chứa những dữ liệu, dĩ nhiên là cần thiết và bí mật, cho các công ty lớn và quân đội các nước. 
Nói một cách đơn giản, ngày nay, 99% thông tin liên lạc đều đi qua những sợi cáp ngầm chỉ dày khoảng 10 cm. Giống như hệ thần kinh trong cơ thể con người, chúng ta không phải lúc nào cũng ý thức được là mình đang có một cơ sở hạ tầng thiết yếu là những tuyến cáp ngầm dưới đáy biển và cơ sở hạ tầng này tối quan trọng như thế nào. 
Ngày càng nhiều sự cố
Những tuyến cáp ngầm ngày càng có dung lượng mạnh hơn và công nghệ đang phát triển rất nhanh chóng. Do lượng dữ liệu truyền qua chúng là cực kỳ lớn, những loại cáp này nay là những cơ sở hạ tầng thiết yếu phải được bảo vệ. Do đó, cáp ngầm là vấn đề quan trọng về an ninh, chủ quyền thông tin, cũng như chủ quyền kinh tế, thu hút nhiều sự chú ý, nhưng cũng không tránh khỏi tai nạn.
Mỗi năm, có từ 150 đến 200 vụ cáp ngầm bị hỏng hóc được ghi nhận, trong đó 80% có liên quan đến yếu tố con người, thường không phải là hành vi cố ý, chẳng hạn như lưới hoặc mỏ neo của các tàu đánh cá do gặp sự cố nên kéo lê dưới đáy biển và vô tình làm đứt cáp. Nhưng trong những năm gần đây, căng thẳng địa chính trị đã gia tăng và ngày càng có nhiều con tàu, bao gồm cả tàu đánh cá, bị nghi ngờ có hành vi cố tình phá hoại các tuyến cáp ngầm.
Trước nguy cơ đó, vào ngày 14/01, lãnh đạo của các nước thành viên NATO giáp với Biển Baltic, được coi là một trong những khu vực trọng điểm của Liên minh, đã họp tại Phần Lan để thảo luận về các biện pháp tăng cường an ninh tại vùng biển này. Tại cuộc họp, NATO đã quyết định triển khai tàu, máy bay và drone để đáp trả những hành động phá hoại nghi là do Nga thực hiện. Chiến dịch mang tên "Baltic Sentry". Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho biết một hạm đội nhỏ drone trên mặt nước của hải quân cũng sẽ được triển khai "để cải thiện khả năng giám sát và răn đe". Theo Liên minh, đây là một hoạt động được lên kế hoạch “vô thời hạn”. 
Trả lời hãng tin AFP vào ngày 25/01, một chỉ huy người Bỉ cho biết lực lượng tham gia chiến dịch này “theo dõi tất cả những gì diễn ra” tại vùng Biển Baltic để phát hiện bất cứ hành động phi pháp nào tại đây.
Nhiệm vụ “bất khả thi”
Nhưng sẽ luôn có rủi ro, vì ở độ sâu từ 1000 mét trở lên, rất khó để theo dõi từng centimet cáp! Hôm 16/01, một quan chức và là chuyên gia về vấn đề này của NATO nhìn nhận các nước thành viên của Liên minh "không thể nào" bảo vệ toàn bộ cơ sở hạ tầng ngầm nhạy cảm, các tuyến cáp và đường ống của mình khỏi nguy cơ phá hoại, do quy mô quá lớn của mạng lưới này.
Trả lời hãng tin AFP, đại úy Hải quân Đan Mạch Niels Markussen, đứng đầu Trung tâm Hàng hải về an ninh của các cơ sở hạ tầng quan trọng dưới nước, một cơ quan của NATO, nói: "Ta không thể đưa tàu đến từng dặm biển của đường ống hoặc cáp. Đó là một nhiệm vụ bất khả thi".
Ông nói thêm: "Có khoảng 50.000 tàu lớn trên thế giới có thể gây hư hại cho cơ sở hạ tầng khi thả neo". Đối với Niels Markussen, mặc dù chiến dịch giám sát ở Biển Baltic sẽ không loại bỏ hoàn toàn nguy cơ xảy ra sự cố, nhưng nó "sẽ thu hút nhiều sự chú ý hơn, giám sát tốt hơn và giúp hiểu rõ hơn những ai đang hoạt động ở đó và vì mục đích gì. Điều này sẽ có tác dụng răn đe".
Theo RFI