Không phải hoa, cũng không phải chocolate. Đó là món quà “vô giá” do Donald Trump đã hào phóng dâng tặng cho Vladimir Putin nhân dịp Lễ Tình Nhân năm nay. Cựu cố vấn an ninh quốc gia trong nhiệm kỳ thứ nhất của Trump, ông John Bolton phải thốt lên với CNN trong cuộc phỏng vấn tối 11/2, khi nói về kế hoạch phản bội Ukraine của Donald Trump: “Vladimir Putin không thể hạnh phúc hơn. Ông ấy đang ngồi ở Điệm Kremlin và uống vodka trong chai để mừng ngày thắng lớn của Moscow.”
Chai vodka đó nhằm để mừng “gói quà” quá lớn Trump đã tặng cho Putin; nước Mỹ dưới thời của Trump tặng cho nước Nga của Putin. Chỉ trong bốn tuần trở về Bạch Cung, và chỉ cần một cú phát bóng “Double Eagle”, Trump gần như quét bay sạch ba năm Mỹ yểm trợ Ukraine chống lại cuộc chiến phi quân sự của Putin. Cú đánh đó quật ngã cả bức tường thành mà người tiền nhiệm của ông ta đã xây dựng để chứng tỏ lập trường của Mỹ ở Ukraine là bất di bất dịch trong cuộc cạnh tranh toàn cầu giữa chế độ chuyên chế và nền dân chủ.
Kể từ khi Putin khai hỏa cuộc xâm lược Ukraine vào tháng này của ba năm trước, tổng thống đương nhiệm khi ấy là Joe Biden đã lên án nhà lãnh đạo Nga là “kẻ giết người côn đồ” và liên tục thúc đẩy Quốc Hội thông qua các gói viện trợ quân sự cho Ukraine. Đồng thời, chính quyền Biden tuyên bố sẽ “sát cánh đến cùng với Ukraine.” Bất cứ khi nào có cuộc đàm phán hòa bình diễn ra, sẽ “không thực hiện bất cứ điều gì nếu không có sự tham dự của Ukraine.”
Nhưng Donald Trump, hôm thứ Tư 12/2, đã có cuộc điện đàm 1 giờ 30 phút với Tổng Thống Nga Putin – một cuộc nói chuyện gây bất an cho Ukraine nói riêng và Châu Âu nói chung. Truyền thông thuật lại phát ngôn của Trump từ Phòng Bầu Dục, mô tả đó là một “cuộc trò chuyện tốt đẹp.” Lời hứa với toàn dân sẽ “kết thúc chiến tranh Ukraine trong một ngày” của Trump từ trước cuộc bầu cử, nay là: “không khả thi để Ukraine gia nhập NATO cũng như khả năng họ sẽ lấy lại toàn bộ đất đai của mình.”
Thêm vào đó, Điện Kremlin nói với báo giới là Trump và Putin đang chuẩn bị tiến hành cho một cuộc gặp song phương, một ngày không xa, ở một đất nước thứ ba, có thể là Saudi Arabia. Tổng Thống Zelensky của Ukraine không được nhắc đến trong chi tiết này.
Trong Phòng Bầu Dục ngày 12/2, tổng thống Hoa Kỳ đã nói với các phóng viên rằng “Nga đã chiếm rất nhiều đất và họ đã chiến đấu cho mảnh đất ấy và họ đã hy sinh rất nhiều binh sĩ.” Phóng viên đặt câu hỏi với Trump liệu ông có xem Ukraine là một thành viên bình đẳng trong tiến trình dẫn đến hòa bình không?”
Câu trả lời của Trump là: “Tôi nghĩ họ phải tạo ra hòa bình. Đó không phải là một cuộc chiến tốt đẹp để can dự vào.”
Rất tiếc, không một ai nhắc lại cho ngài tổng thống biết, đất nước Ukraine là đất nước bị xâm lược và người dân Ukraine không chọn cuộc chiến này. Họ phải đấu tranh. Họ không chấp nhận đầu hàng. Họ đang chống lại cuộc chiến tàn bạo của một nhà nước độc tài đang tìm cách phá hủy tư cách quốc gia độc lập của Ukraine.
Diễn tiến này, theo Susan B. Glasser, tác giả của cuốn “Kremlin Rising” và người dẫn chương trình Podcast Political Scene nhận định là “một hành động làm nhục Ukraine khi tình nguyện sớm gặp nhau với Putin tại Saudi Arabia mà Zenlensky không được mời.”
“Trump thậm chí còn có vẻ tiếp nhận lý thuyết đế quốc đẫm máu của Điện Kremlin về lý do tại sao Nga nên có thể giữ lại lãnh thổ chiếm giữ bất hợp pháp từ Ukraine, vì, xét cho cùng, ‘họ đã chiến đấu vì vùng đất đó’ như lời Trump đã nói với báo giới.”
Một lời cảm thán rất tha thiết của tổng thống Hoa Kỳ dành cho Putin.
Từ lâu, Trump không dấu giếm về việc không muốn giúp Ukraine tự vệ trước cuộc xâm lược của Putin. Nhưng chiến thắng của Trump trong cuộc bầu cử vừa qua khiến người ta không thể không hy vọng rằng, Trump có thể thức tỉnh trước hậu quả thảm khốc nếu vận dụng chiến lược “xoa dịu Putin.” Bây giờ có vẻ rõ ràng là hy vọng đó quá xa vời và vô ích.
Cùng ngày hôm đó, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã thẳng thắn loại trừ tư cách thành viên NATO cho Ukraine. “Ukraine không thể kỳ vọng về biên giới cũ, tư cách thành viên NATO,” Hegseth phát biểu ở Brussels. “Nếu có bất kỳ gánh nặng giúp đỡ nào cho Ukraine, Châu Âu sẽ phải lãnh nhận.” Một bài bình luận trên The Bulwark sau đó nói rằng Pete Hegseth đã đi xa hơn cả Trump, đảo lộn gần tám thập kỷ chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ.
Từ Moscow, sáng ngày 13/2, phát ngôn viên của Putin, ông Dmitry Peskov thừa nhận với truyền thông Hoa Kỳ rằng Moscow “bị thuyết phục” với quan điểm của chính quyền mới của Trump.
Một ngày sau đó, Thượng Viện bỏ phiếu chấp thuận Tulsi Gabbard, do Trump đề cử, trở thành giám đốc Cơ Quan Tình Báo Quốc Gia. Ngay cả những thượng nghị sĩ từng mạnh mẽ chống đối nhân vật được đề cử này vì lịch sử ủng hộ Moscow và chỉ trích Hoa Kỳ đã sát cánh với Ukraine, nay cũng cúi đầu bỏ phiếu thuận.
Ngày Tulsi Gabbard xác nhận làm giám đốc Cơ Quan Tình Báo Quốc Gia, Alexander Dugin, một người theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan và tân phát xít người Nga, đã nhắn tin trên Twitter cho Tulsi Gabbard: “Bà rất tuyệt.” Dugin là một đồng minh thân cận của Putin, thường được gọi là “bộ não của Putin.”
Sự im lặng bất lực của toàn bộ thành viên đảng Dân Chủ cũng góp phần vào món quà Valentine’s Day mà Trump dành cho Putin. Trước tuyên bố có thể thay đổi cả lịch sử ngoại giao của Mỹ của Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, từ lãnh đạo Dân Chủ ở Hạ Viện Hakeem Jeffries, cũng như Thượng viện là Chuck Schumer, đều im lặng. Phát ngôn viên của cả hai đều không trả lời yêu cầu bình luận của ký giả Ken Klippenstein.
Nhà lập pháp người Anh David Reed, từng phục vụ trong Thủy quân Lục chiến Hoàng gia, nói với Politico: “Lịch sử đã chứng minh hết lần này đến lần khác rằng sự xoa dịu sẽ thất bại. Cuộc chiến này phải kết thúc theo các điều kiện của Ukraine. Bất kỳ điều gì, dù ít hơn sẽ là sự phản bội đối với một đồng minh dũng cảm đã bị xâm lược mà không có sự khiêu khích, và là mối đe dọa trực tiếp đến an ninh của Châu Ấu.”
Vấn đề không phải là Trump không biết mối đe dọa đó, mà là ông ta không quan tâm và càng không cần biết tự do dân chủ của Châu Âu như thế nào.
Không phải Donald Trump không hiểu rằng ông ta đang trao cho Putin chiến thắng trong cuộc xâm lược Ukraine, mà là Trump đã, đang, và vẫn sẽ đứng về phía Putin.
Càng không phải vấn đề Trump không thấy được hậu quả nhãn tiền nếu bán đứng Ukraine là phản bội một trật tự thế giới, trong đó Hoa Kỳ là “xương sống.” Trump không thích trật tự nào cả. Đó là quan điểm “America First” của Donald Trump.
Vài giờ trước khi diễn ra cuộc gặp giữa Tổng Thống Zenlenskyy và Phó tổng thống Hoa Kỳ tại Hội Nghị An Ninh Munich ở Đức, một phi cơ không người lái của Nga đã đâm vào nhà máy điện hạt nhân Chernobyl ở Kyiv. “Đó là lời chào từ Putin và nước Nga gửi đến hội nghị an ninh,” Tổng Thống Zenlenskyy nói với các phóng viên.
Với tất cả những điều này, rõ ràng là một chiến thắng của Moscow và Putin, và là thất bại của Hoa Kỳ và Ukraine, của trật tự quốc tế và những điều kiện để có tự do. Càng không có gì ngạc nhiên khi đêm 12/2, Putin nốc cạn chai volka giữa mùa Đông giá lạnh của nước Nga.
Những tháng ngày tươi đẹp của Vladimir Putin ở Washington DC có lẽ chỉ mới bắt đầu.
Kalynh Ngô
