Trong thế giới đấu tranh sinh tồn của loài vật, chuyện cá lớn nuốt cá bé là điều không thể tránh khỏi. Nhưng trong xã hội loài người ngày nay dù đã bước vào thiên niên kỷ thứ ba hơn hai thập niên và được mệnh danh là thời đại văn minh tiến bộ vượt bực vẫn không thiếu chuyện kẻ mạnh ăn hiếp người yếu trong mối quan hệ giữa người với người. Tình trạng mạnh hiếp yếu còn diễn ra khốc liệt hơn trong mối quan hệ ở cấp quốc gia: nước lớn bắt nạt hay xâm lăng nước nhỏ.


Ở đây cũng xin giải thích một chút về cách dùng chữ nhược tiểu trong tiêu đề của bài viết này. Chữ nhược tiểu dùng trong bài này hoàn toàn không có ý nghĩa đánh giá tiêu cực về quốc gia được đề cập đến. Chữ nhược tiểu dùng trong bài này là để chỉ cho sự yếu kém về quân sự và kinh tế so với những nước mạnh về quân sự và kinh tế đi xâm lược. Sự yếu kém về quân sự và kinh tế không đồng nghĩa với sự yếu kém về quyết tâm và đồng lòng bảo vệ đất nước của quốc gia bị xâm lược. Ngược lại, cuộc chiến tại Ukraine hiện nay và Việt Nam cách nay nửa thế kỷ cho thấy tinh thần quả cảm của dân và quân của hai dân tộc này thì chẳng yếu kém chút nào cả trước kẻ thù xâm lược.
         
Xin nhớ rằng, vào ngày Nga xâm lược Ukraine, 24 tháng 2 năm 2022, Mỹ đã đề nghị chở Tổng Thống Zelenskyy ra khỏi Ukraine để được an toàn, nhưng ông Zelenskyy nói một câu để đời rằng, “Tôi cần đạn dược, không phải một chuyến chở đi [đào thoát]” (I need ammunition, not a ride). Câu nói mang đầy sức mạnh quyết tâm của một nhà lãnh đạo dám chết cho quê hương tổ quốc của mình.

Câu nói này của TT Zelenskyy khiến tôi nhớ đến câu nói cũng đi vào lịch sử Việt Nam của Đại Tướng Trần Hưng Đạo vào thời nhà Trần. Vào năm 1285, khi vua Nguyên sai Thái Tử Thoát Hoan đem đại quân xâm lược Đại Việt và tiến vào Thành Thăng Long, Thượng Hoàng Trần Thánh Tông hỏi Đại Tướng Trần Hưng Đạo nên đánh hay hàng. Tướng Trần Hưng Đạo khẳng khái trả lời rằng, “Bệ hạ hãy chém đầu tôi trước rồi hãy hàng.” Và trong cuộc chiến chống quân Nguyên lần đó, quân Đại Việt đã đánh cho Thoát Hoan phải chui vào ống đồng để trốn về nước.

Nhờ những nhà lãnh đạo oai hùng của những nước nhược tiểu như thế mới đánh bại bản tánh kiêu ngạo, bắt nạt và tham vọng bá quyền của những lãnh đạo các đế quốc như Nga, Tàu.

Gần đây nhất, chúng ta nhìn thấy chiến tranh bùng nổ nhiều nơi khiến cho hàng triệu người thương vong và ruộng vườn, nhà cửa bị tàn phá. Hàng triệu người bị đói khát lầm than không chỉ vì thiên tai ngày càng khốc liệt do biến đổi khí hậu gây ra mà còn do chính con người góp phần tác hại, mà trong đó có những nhà lãnh đạo đầy tham vọng đế quốc.
 
Trường hợp Ukraine
 
Một trong những thảm họa đang phô bày ra trên thế giới là tham vọng đế quốc của nhà lãnh đạo độc tài Nga Vladimir Putin đưa tới cuộc xâm lược đất nước láng giềng Ukraine từ tháng 2 năm 2022 khiến cho hàng trăm ngàn binh lính và thường dân của Ukraine và Nga đã bị chết hay bị thương.


Vì đâu nông nỗi? Đó là cuộc chiến tranh bắt nạt của một nước mạnh đối với một nước yếu. Nếu Ukraine là nước có sức mạnh quân sự và kinh tế ngang tầm với Nga thì đời nào Putin dám đụng tới. Cũng may là dân tộc Ukraine còn có vị anh hùng kiệt xuất thời đại là đương kim Tổng Thống Zelenskyy đã thống nhất được lòng dân và vận động quốc tế hậu thuẫn để có thể đánh bại giấc mơ xóa sổ Ukraine trong vài ngày.


Nhưng trên đời này không phải chỉ có Putin mới biết bắt nạt kẻ khác. Chủ nhân của Nhà Trắng ở Mỹ Donald Trump cũng là một tay bắt nạt khét tiếng trong thời đại chúng ta.


Khi còn tranh cử Tổng Thống Mỹ, ứng cử viên Đảng Cộng Hòa Donald Trump đã từng nhiều lần tuyên bố chắc nịch rằng nếu ông đắc cử Tổng Thống Mỹ thì sẽ chấm dứt chiến tranh tại Ukraine trong vòng 24 giờ đồng hồ. Nhưng, tính đến nay đã hơn một tháng rưỡi vào Tòa Bạch Ốc, ông Trump vẫn còn đang loay hoay tìm cách để đưa Putin và Zelenskyy vào bàn hòa đàm.


Chấm dứt chiến tranh tại Ukraine thì ai mà không muốn. Nhưng phải coi lại các điều kiện để có thể thỏa hiệp có phù hợp với yêu cầu về an ninh quốc gia và quyền lợi của đất nước của mỗi bên tham chiến nữa chứ! Điều thấy rõ là Ukraine và Nga có những đòi hỏi không thể giống nhau được. Chẳng hạn, Zelenskyy đời nào muốn giao lãnh thổ do Nga xâm chiếm cho Putin. Ngược lại, Putin đời nào chịu bỏ Crimea và các tỉnh phía đông nam của Ukraine mà họ đã xâm chiếm.


Trong tình hình như thế, ông Trump muốn làm trung gian hòa giải là điều tốt thôi, nhưng ông phải đứng ở giữa chứ không thể đứng về phía nào, Ukraine hoặc Nga. Đó mới là vai trò của nhà trọng tài công bằng để được hai bên tin cậy. Đáng tiếc là ông Trump đã không làm như vậy. Sau đây là một số thí dụ điển hình cho thấy ông Trump đã đứng về phía Nga để bắt nạt Ukraine.

- Ngày 13 tháng 2 năm 2025, TT Trump đòi đưa Nga vào lại Nhóm G7. Nhóm này đã loại bỏ Nga ra khỏi thành viên của nhóm vì cuộc xâm chiếm bán đảo
Crimea thuộc Ukraine mà Nga đã thực hiện vào năm 2014.

- Ngày 18 tháng 2 năm 2025, TT Trump cáo buộc Ukraine một cách sai lầm là đã bắt đầu cuộc chiến với Nga và lên án TT Zelenskyy là “nhà độc tài không được dân bầu.”

- Ngày 18 tháng 2 năm 2025, phái đoàn Mỹ do Ngoại Trưởng Marco Rubio dẫn đầu và phái đoàn Nga do Ngoại Trưởng Sergey Lavrov dẫn đầu đã gặp nhau tại thủ đô Riyadh của Saudi Arabia để phát triển khung làm việc nhằm tiến tới các cuộc hòa đàm để chấm dứt chiến tranh tại Ukraine. Trong khi đó Ukraine đã không được mời tham dự.

- Ngày 20 tháng 2 năm 2025, các đại diện của Nhóm G7 nói rằng các viên chức Hoa Kỳ đã chống lại việc ghi “Nga xâm lược” trong một tuyên bố của nhóm này nhân dịp tưởng niệm 3 năm Nga xâm lăng Ukraine.

- Ngày 24 tháng 2 năm 2025, Mỹ cùng với Nga, Bắc Hàn và Iran bỏ phiếu chống lại nghị quyết của Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc lên án cuộc xâm lược của Nga tại Ukraine.

- Ngày 28 tháng 2 năm 2025, TT Zelenskyy đến Bạch Ốc để ký thỏa thuận hợp tác giữa hai nước nhằm khai thác khoáng sản như là điều kiện khởi đầu để TT Trump giúp hòa đàm với Putin. Nhưng việc ký thỏa thuận đã không thành vì vụ khẩu chiến nổ ra ngay tại phòng Bầu Dục của Bạch Ốc trước giới báo chí quốc tế, mà trong đó TT Trump và PTT JD Vance bắt nạt, thóa mạ và áp lực TT Zelenskyy. Ngay sau vụ cãi vã này, TT Zelenskyy cùng phái đoàn Ukraine đã bị đuổi khỏi Bạch Ốc.  

- Ngày 3 tháng 3 năm 2025, Chính phủ Trump đã tuyên bố ngưng tất cả viện trợ quân sự cho Ukraine.

- Ngày 4 tháng 3 năm 2025, Mỹ ngừng chia sẻ tin tình báo với Ukraine.


Như vậy là sao? Putin là kẻ mở cuộc xâm lược vào Ukrane thì lẽ ra chủ nhân Bạch Ốc cho dù không cực lực chống đối việc vi phạm luật pháp quốc tế của kẻ xâm lược để đóng vai trò trung gian hòa giản thì cũng không thể đổi trắng thay đen để bênh vực chủ nhân Điện Kremlin như thế. Ukraine là nước bị xâm lăng nhưng đã dũng cảm chiến đấu để không những bảo vệ lãnh thổ của họ mà còn để bảo vệ an ninh cho Châu Âu, cho NATO, trong đó có Mỹ. Hơn nữa, cuộc chiến can trường của người dân Ukraine cũng để bảo vệ công lý, tự do và dân chủ cho cộng đồng nhân loại là những giá trị được Hoa Kỳ từ bao đời ra sức cổ võ và bảo vệ. Vì vậy, đáng lý ra Ukraine cần được bênh vực và bảo vệ chứ không phải Nga.


         
Ông Trump nói trong cuộc họp với ông Zelenskyy tại Bạch Ốc ngày 28 tháng 2 năm 2025 rằng ông Biden là “tổng thống ngu” mới đem 350 tỉ đô la tài trợ cho Ukraine – thực tế Quốc Hội Mỹ đã chuẩn thuận tổng số tiền viện trợ cho Ukraine trong 3 năm qua là 175 tỉ đô la, theo báo the Guardian cho biết hôm 4 tháng 3 năm 2025. Ông Biden có thực sự “ngu”? Hay Ông là người chiến lược nhìn xa thấy rộng, không vì lợi ích trước mắt và chắc chắn không vì lòng tham không đáy mà bóc lột đồng minh. Ông Biden thấy gì? Nếu bấy giờ Mỹ không giúp Ukraine để Nga thôn tính Ukraine xong thì sẽ đánh sang các nước trong khối NATO. Đến lúc đó Mỹ không những phải tốn tiền vô số kể mà cũng phải đưa quân sang đó để thực hiện Điều 5 của Minh Ước Bắc Đại Tây Dương là hễ một thành viên nào của NATO bị tấn công thì xem như cả NATO bị tấn công. Chưa hết, ông Biden còn thấy đây là cơ hội để làm cho nước Nga của Putin kiệt quệ và không còn khả năng xâm lược bất cứ nước nào nữa.


Ông Trump nói ông Biden ngu tức có ý nói rằng ông khôn chăng? Nhưng cái khôn của ông Trump để giúp Putin thoát khỏi sự cô lập của quốc tế và khỏi bị kết án là kẻ xâm lược và phạm tội ác chiến tranh, tội ác diệt chủng có phải là giúp một tên bạo chúa tay còn vấy máu đồng loại rửa sạch tội ác và hiên ngang ngồi xổm trên công lý và đạo đức của loài người chăng?  


Ngày 3 tháng 3 năm 2025, trên trang Web https://thebulletin.org, Steven Pifer, thành viên của Trung Tâm An Ninh và Hợp Tác Quốc Tế tại Đại Học Stanford, thành viên cao cấp tại Viện Brookings, cựu Đại Sứ Mỹ tại Ukraine, nhận định về sự chuyển hướng của TT Trump sang phía Nga như sau:


“Hoa Kỳ đã nhận được gì để đổi lấy việc nghiêng về phía Nga trên các vấn đề chính thương lượng hòa bình (bảo đảm lãnh thổ và an ninh), để giúp Putin thoát khỏi sự cô lập từ Tây phương, và để cố gắng bảo vệ Moscow khỏi bị chỉ trích là kẻ xâm lược? Chẳng có gì cả. Trên chương trình tin tức buổi sáng ngày 23 tháng 2 năm 2025, người đàm phán cho tỉ phú Trump là Steve Witkoff được yêu cầu nêu chi tiết việc nhượng bộ từ Nga. Ông đã không nói ra được một nhượng bộ nào mà Hoa Kỳ đã nhận từ Moscow, hay ngay cả một [nhượng bộ] mà các viên chức Mỹ yêu cầu Nga.”
 
Trường hợp Việt Nam
 
Về chuyện thân phận nhược tiểu thì Việt Nam là một bằng chứng rõ khác: một ngàn năm bị đô hộ bởi giặc Tàu và một trăm năm bị nô lệ bởi giặc Tây! Chưa hết, 20 năm cuộc chiến tranh Việt Nam được định đoạt bởi các thế lực quốc tế để rồi khi muốn phủi tay thì đồng minh Mỹ đã không ngần ngại bỏ rơi Miền Nam Việt Nam. Kết quả là hàng triệu người Việt liều chết bỏ nước ra đi và cộng đồng người Việt tị nạn Cộng Sản được hình thành khắp nơi ở hải ngoại đang chuẩn bị tưởng niệm 50 năm Miền Nam Việt Nam bị bức tử!
Mỹ thực sự tham chiến một cách quy mô tại Việt Nam vào năm 1965 khi TT Johnson gửi 184,000 lính Mỹ tới Việt Nam. Sau biến cố Tết Mậu Thân 1968 khi quân đội Miền Bắc cùng với du kích Miền Nam mở cuộc tổng tấn công vào các thành phố lớn trên toàn Miền Nam bao gồm thủ đô Sài Gòn thì dư luận quần chúng Mỹ rầm rộ chống chiến tranh Việt Nam. Chính vì tình hình nghiêm trọng này đã khiến cho TT Johnson quyết định rút lui chính trường và tuyên bố không tái tranh cử. TT Nixon vào Bạch Ốc tháng 1 năm 1969. Qua sự cố vấn của Cố Vấn An Ninh Quốc Gia và Ngoại Trưởng Mỹ Henry Kissinger, Nixon bắt đầu chương trình Việt Nam Hóa Chiến Tranh (Vietnamization) để chuẩn bị cho việc rút quân đội Mỹ khỏi Miền Nam.


Tháng 5 năm 1968 TT Johnson đã khởi sự hòa đàm với phái đoàn Bắc Việt tại Paris mà không có đại diện của Việt Nam Cộng Hòa. Trường hợp này giống cuộc họp của Mỹ và Nga để tiến tới thỏa thuận hòa bình cho Ukraine tại Saudi Arabia vào ngày 18 tháng 2 năm 2025 mà không có sự tham dự của Ukraine. Đến thời TT Nixon cũng tiếp tục hòa đàm với Bắc Việt tại Paris, có khi công khai, có khi bí mật, theo tài liệu lịch sử về Chiến Tranh VN trên trang mạng www.history.com.


Vào cuối tháng 6 năm 1972, sau khi tấn công vào Miền Nam bị thất bại, Hà Nội chấp nhận thỏa thuận. Các đại diện của Mỹ (Kissinger) và Bắc Việt (Lê Đức Thọ) đã phác thảo hiệp định vào đầu mùa thu năm này, nhưng bị lãnh đạo tại Sài Gòn là TT Nguyễn Văn Thiệu bác bỏ. Tháng 12 năm đó, Nixon ra lệnh ném bom Hà Nội và Hải Phòng làm Bắc Việt gần như bị tê liệt. Tháng 1 năm 1973, Mỹ và Bắc Việt hoàn toàn đồng ý bản hiệp định. Ngày 27 tháng 1 năm 1973 bản Hiệp Định Paris đã được 4 bên ký. Nhưng cuộc chiến giữa Cộng Sản Bắc Việt và Việt Nam Cộng Hòa vẫn tiếp tục cho đến ngày 30 tháng 4 năm 1975, khi quân đội Bắc Việt chiếm Sài Gòn.


Tác giả Michael Beschloss, trong tác phẩm “Presidents of War: The Epic Story, from 1807 to Modern Times” [Các Tổng Thống Của Chiến Tranh: Sử Thi, Từ Năm 1807 Đến Thời Hiện Đại], đã viết rằng, “Nixon ép Thiệu chấp nhận hiệp định [Paris 1973] hay là đối viện với hành động quân sự.” Nixon dùng chữ “hành động quân sự” có thể hàm ý hành động đảo chánh bằng quân sự.


Trong tác phẩm “Từ Tòa Bạch Ốc Đến Dinh Độc Lập,” Cựu Tổng Trưởng Kế Hoạch và Phát Triển VNCH Nguyễn Tiến Hưng kể rằng viện trợ quân sự của Mỹ cho VNCH vào tài khóa năm 1974-1975 chỉ còn 700 triệu đô la là một số tiền mà chỉ có thể đủ chi tiêu để phòng thủ vài khu vực.


Nhà bình luận Ken Hughes đã viết trong bài “Kissinger’s foreign policy legacy tainted by Vietnam” [Di sản chính sách đối ngoại của Kissinger đã bị hoen ố tại Việt Nam] được đăng trên trang mạng https://millercenter.org vào ngày 30 tháng 11 năm 2023 rằng, “Kissinger và Nixon đã biết từ lúc đầu rằng Miền Nam không thể tồn tại nếu rút lính Mỹ. Bộ Quốc Phòng, Bộ Ngoại Giao, và Cơ Quan Tình Báo Trung Ương (CIA) đã nói với họ điều này từ khi Nixon nhậm chức tổng thống. Ngay cả khi Mỹ hoàn thành “Việt Nam Hóa Chiến Tranh,” huấn luyện và trang bị cho quân đội Miền Nam, thì chính phủ Sài Gòn vẫn “không thể tồn tại mà không có hậu thuẫn chiến trường của Mỹ trong hình thức không quân, trực thăng, pháo, hậu cần tiếp viện và quân bộ chiến quy mô.” Về điều này, các viên chức quân đội, ngoại giao và tình báo Mỹ đều đồng ý. Bỏ Việt Nam đồng nghĩa mất Việt Nam.”


Lịch sử nhân loại từ trước tới nay, dĩ nhiên, còn vô số vụ các nước mạnh bắt nạt, chèn ép và xâm lăng các nước nhỏ mà nơi đây không thể nào kể hết. Chỉ riêng trong nhiệm kỳ thứ hai của TT Donald Trump cũng đã xảy ra nhiều vụ bắt nạt các nước khác. Chẳng hạn, vụ ông Trump đòi biến Canada thành tiểu bang thứ 51 của Mỹ; vụ ông Trump đòi lấy Đảo Greenland của Đan Mạch; và vụ ông Trump đòi lấy lại kênh đào Panama.  
Thế mới thấy rằng thân phận nhược tiểu xưa nay thường đối mặt với tình cảnh bi thống! Do vậy, ngày nào thế giới này còn có những nhà lãnh đạo nước lớn với bản tính ngạo mạn và hung tàn luôn luôn bắt nạt người khác và có tham vọng làm bá chủ thiên hạ thì cõi đời này không dễ gì được hòa bình và an ổn!
Huỳnh Kim Quang