* * * Ba người bạn tù Nguyễn Chí Thiện, Kiều Duy Vĩnh và Phan Hữu Văn đều là những người bị chính quyền cộng sản giam giữ rất lâu ngày ở Việt nam. Tính ra số năm mà ba tù nhân chính trị này bị giam giữ trong nhiều nhà tù khắc nghiệt ở miền Bắc – đặc biệt ở trại Cổng Trời – thì có thể vượt quá con số 60 năm. Mà riêng nhà thơ Nguyễn Chí Thiện, thì ông đã ở tù mấy đợt tổng cộng đến 27 năm. Vì thế mà có người phong cho ông cái danh hiệu “Ngục sĩ” kèm theo cái danh hiệu “Thi sĩ”. Cả hai danh hiệu này đã trở thành rất quen thuộc từ nhiều năm nay trong cộng đồng người Việt ở hải ngọai.

1 – Người tù Nguyễn Chí Thiện đã lìa đời tại California vào đầu tháng 10 năm 2012 – tính đến nay lúc tôi viết bài này thì cũng đã giáp tròn một năm rồi – và bà con ở nhiều nơi đang chuẩn bị tổ chức Lễ Giỗ Đầu để tưởng niệm con người kiệt xuất này.

Ông Nguyễn Chí Thiện
Từ nhiều năm, ông Thiện có tham gia trong Ban Cố Vấn của tổ chức Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam chúng tôi ở Nam California và ông luôn đóng góp những ý kiến khôn ngoan sắc bén cho Ban Điều Hành của Mạng Lưới. Vì thế mà anh chị em trong Mạng Lưới luôn đánh giá cao ông Thiện cả về tài năng, cả về tinh thần hy sinh phục vụ của ông.
Nhiều nhân vật có tên tuổi đã viết về ông Thiện, nên tôi thiết nghĩ mình không cần phải dài dòng viết thêm về ông nhân dịp Lễ Húy Nhật này.

Thay vào đó, tôi muốn ghi lại cái tình cảm sâu đậm khắng khít giữa ba người bạn tù nổi tiếng là kiên cường bất khuất này.

2 – Người tù Kiều Duy Vĩnh mất tại Hanoi vào hồi đầu tháng 7 năm 2012 – chỉ trước ông Thiện có 3 tháng thôi. Vào giữa thập niên 1990, ông Vĩnh có viết một số bài khá chi tiết và đặc sắc về sự kiên cường của một số tu sĩ và tín đồ công giáo tại trại Cổng Trời thuộc tỉnh Hà Giang giáp ranh với Trung Quốc. Ông gọi những người đó là các “Vị Thánh Tử Đạo” – điển hình như quý ông Lâm Đình Túy, Đỗ Bá Lăng. Tác giả còn ghi : “ Chỉ có 2 người còn sống sót ở trại Cổng Trời thời đó, vì lý do không phải là người công giáo – đó là ông Nguyễn Hữu Đang (vụ Nhân Văn Gia Phẩm) và chính đương sự là Kiều Duy Vĩnh…” Các bài viết của ông Vĩnh đã được đăng tải trên tạp chí Thế Kỷ XXI từ năm 1997 và được đăng lại trên Nhật báo Người Việt sau khi ông qua đời năm 2012.


Ông Kiều Duy Vĩnh (áo trắng)
Điều đáng ghi nhận là về cuối đời, ông Vĩnh đã xin gia nhập Đạo Công giáo và hình ảnh Lễ Rửa Tội của ông đã được phổ biến rộng rãi trên internet. Việc này, có bạn cho biết là ông Vĩnh theo đạo là để cùng chia sẻ một niềm tin với người bạn đời vốn đã theo đạo công giáo từ lâu. Mà tôi nghĩ cũng có thể ông Vĩnh chú ý đến đạo Công giáo vì đã chứng kiến và cảm phục lòng kiên cường của những người bạn tù với ông ở Trại Cổng Trời – những người đã “ thà chết chứ không thà bỏ đạo” – như ông đã gọi họ là các “Vị Thánh Tử Đạo”.

Vào năm 2008, nhân có người bạn tù chính trị về thăm gia đình ở Việt nam, tôi có nhờ anh đi ra Hanoi thăm ông Vĩnh giùm tôi. Khi trở lại Mỹ, anh bạn cho tôi biết là ông Vĩnh rất khỏe mạnh và niềm nở đón tiếp anh. Ông Vĩnh còn nói nhờ tôi cảm ơn một vị ân nhân đã tặng cho ông số tiền khá lớn – đến 1,000 dollar lận. Mà vì số tiền lại để trong một phong bì trao cho ông, mà lúc nhận ông đã không mở ra. Mãi đến khi về chỗ ở, thì ông Vĩnh mới biết tên của vị ân nhân đó – mà lại không có dịp gặp lại vị này trước khi ông rời nước Mỹ để về Việt nam. Theo lời ông Vĩnh dặn, tôi đã tìm gặp vị ân nhân này – để nói lên lời cảm ơn thaycho ông Vĩnh.

Rồi chính tôi cũng đã viết bài “Thương tiếc Anh Kiều Duy Vĩnh” nhân dịp ông lìa đời vào tháng 7 năm 2012. Bài này đã được đăng tải phổ biến rộng rãi trên báo giấy cũng như báo điện tử.

3 – Người tù Phan Hữu Văn là bạn thân thiết gắn bó chặt chẽ với ông Thiện và Vĩnh, thì lại ít được bà con ở hải ngọai biết đến. Lý do là ông Văn không thấy có bài viết hay thơ văn nào mà được công bố trên báo chí ở hải ngọai. Mà cũng ít có ai viết về nhân vật này. Riêng tôi, thì trong dịp dẫn đưa ông Kiều Duy Vĩnh đi thăm chỗ này chỗ nọ ở California vào năm 2001 – tôi được ông Vĩnh cho biết về tư cách hiên ngang cương trực của ông Phan Hữu Văn là một người bạn tù mà ông rất quý mến, ngưỡng mộ. Vì thế, mặc dầu chưa được gặp gỡ quen biết với ông Văn, tôi cũng nhờ ông Vĩnh chuyển giùm tôi một món quà nhỏ đến với ông Văn – trước lúc ông Vĩnh lên đường trở về nước vào mùa hè năm 2001 ấy nữa.

Sau này, tôi được nghe trên radio một cuộc hội thọai trong chương trình phát thanh có tên là “Trên Cánh Đồng Mây” do nghệ sĩ Phan Đình Minh ở Dallas Texas phụ trách. Bữa đó, qua điện thọai viễn liên, thì ông Minh đã trực tiếp phỏng vấn ông Kiều Duy Vĩnh ở Hanoi và ông Nguyễn Chí Thiện ở California. Trong cuộc hội luận đó, cả ông Vĩnh và ông Thiện đều hết lòng ca tụng một người bạn đồng tù mà có lập trường vững vàng chững chạc và có nhân cách cao quý – người tù đó chính là ông Phan Hữu Văn.
Nhưng hiện tôi chưa có được nhiều chi tiết về họat động cũng như phong cách sống của ông Văn – mà tôi cũng chưa biết đích xác về hòan cảnh lìa đời của ông Văn. Vì thế, nên tôi xin quý độc giả nào mà có tài liệu, hình ảnh hay bất cứ thông tin nào liên hệ đến ông Phan HữuVăn – thì xin vui lòng công bố trên các phương tiện truyền thông để cho công chúng được hiểu biết thêm về người tù là bạn thân thiết của cả hai ông Thiện và ông Vĩnh – vốn là những người được sự ngưỡng mộ rất mực của nhiều bà con người Việt chúng ta ở trong cũng như ở ngòai nước. Tôi xin được gửi lời cảm ơn trước đến quý vị.

4 – Nhân tiện, tôi cũng xin đính kèm theo bài viết này bản sao Giấy Khai Tử của Cụ Kiều Văn Nhạ là thân phụ của ông Kiều Duy Vĩnh. Ông cụ bị sát hại trong chiến dịch Cải cách Ruộng đất ngay sát cạnh thành phố Hanoi. Tài liệu hộ tịch này, chính ông Vĩnh đã đích thân trao cho giới anh em báo chí chúng tôi – nhân chuyến ông Vĩnh qua viếng thăm nước Mỹ vào mùa hè năm 2001.
Như đã ghi rõ trong giấy khai tử do nhà cầm quyền ở Hanoi cung cấp vào năm 1959 cho người đứng đơn xin là bà Nhạ thân mẫu ông Vĩnh – thì chính quyền cộng sản ở địa phương đã công khai xác nhận rằng : “Ông Nhạ đã bị “xử lý ngay tại hiện trường ” trong chiến dịch “Cải cách Ruộng Đất” vào năm 1956 – vì là thành phần “ Địa chủ Cường hào Gian ác”!” Tài liệu này đã được đăng trên tạp chí Thế Kỷ XXI vào năm 2006 – trong số đặc biệt về Cải cách Ruộng đất ở miền Bắc Việt nam hồi giữa thập niên 1950.

* * Nay thì cả ba người bạn tù thân thiết là Nguyễn Chí Thiện, Kiều Duy Vĩnh và Phan Hữu Văn – đều đã lìa xa trần gian cõi thế vốn tràn ngập gian truân khổ lụy này. Chắc chắn là ba bạn đã gặp lại quy tụ xum họp được với nhau để mà cùng nhau hàn huyên tâm sự nơi cõi Vĩnh Hằng.

Xin cầu chúc các Vị luôn an nhiên thanh thản nơi Tiên Cảnh, thóat ly khỏi mọi ưu phiền khổ ải dưới chốn tục lụy này.

Sacramento California, trung tuần tháng Chín 2013

© Đoàn Thanh Liêm (Danchimviet)