Chuyện thứ 10 trong CÁCH MẠNG THÀNH CÔNG
(Thân tặng những bà vợ hiền thục của những người tù cải tạo).


Lời nói đầu:
Bài thơ gồm 11 đoạn, Câu cuối của đoạn trên vần với câu đầu của đoạn dưới thành một bài thơ trường thiên dài 184 câu. Những câu in thẳng là nguyên văn ca dao. Chừng vài chục câu là ca dao biến cải. Những câu còn lại được sáng tác theo thể lục bát kể chuyện hoặc lục bát ca dao. Một số câu theo thể lục bát ca dao thượng cổ (chữ cuối của câu lục vần với chữ thứ 4 thay vì vần với chữ thứ 6 cùa câu bát). Đoạn Bài Ca Thương Nhớ làm theo điệu dân ca.

Tháng 10-1975
BIỆT TĂM
Chàng là thẩm phán thời xưa,
Cộng hòa pháp trị có thừa công tâm.
Không thiên vị không lỗi lầm,
Tới khi giải phóng cũng lâm vào tù.
Tội danh: trí-thức-thượng- thừa,
Thì giam biệt cấm rồi đưa vào rừng.
Vợ chàng đảm luợc lẫy lừng,
Hàn vi phú quí đa từng trải qua.
Trắng tay cũng thể con nhà,
Lên xe xuống ngựa vẫn là vợ ngoan.
Đã từng nhung lụa xênh xang,
Đã từng gặm cả khoai lang thối sùng.
Ngày nay trong thế hãi hùng,
Cuờng quyền không ngán khốn cùng không than.
Nửa năm biền biệt tin chàng,
Đầm lầy cũng lội rừng hoang cũng dò.

Tháng 1-1976
DÒ LA
Ra đi gặp ốc thì mò,
Gặp lươn thì bắt gặp cò thì tha.
Đã sinh làm kiêp đàn bà,
Thức khuya dậy sớm bôn ba quản gì.
Vì chàng thiếp phải ra đi,
Vì chồng nên phải xoay nghề quẩn quanh.
Giả đò tìm khế kiếm chanh,
Mua rau bán muối viếng anh trong rừng.
Chờ khi cán bô quay lưng,
Liếc anh một liếc qua từng thép gai.
Hàng rào cao vút chạy dài,
Kẽm đan mắt cáo ngó ai ngỡ ngàng.
Uớc gì rào thấp một gang,
Cho em vén váy buớc sang nuôi chồng.
Uớc gì biến thành đàn ông,
Để em tình nguyện thay chồng lội bưng.

BÊN LỀ TRẠI GIAM
Vào rừng đếm gốc trong rừng,
Thương anh quá chừng mỗì gốc mỗi thương.
Ra mương bắt cá duới mương,
Cả chú thuồng luồng cũng chả còn đâu!
Đào sâu xuống đáy vực sâu,
Con rắn hai đầu cũng phải chuồn đi!
Lội ngòi mãi tới chân đê,
Chiều tối quay về con tép cũng không.
Nhìn xa tận cuối con sông,
Không thôn không xóm ngoài đồng không ai!
Trông mây mây cứ chạy dài,
Trông trời trời nhỏ cho vài giọt sương,
Trông cây cây rủ bên đuờng,
Duới cây có nấm mồ hoang mới vùi,
Trông đời đời vẫn tối thui,
Trông mình mình bỗng xụt xùi thương đau.

RÕ MẶT MÀY TAO
Mày khoe mày giải phóng tao,
Bây gìơ non nuớc ra sao hỡi mày.
Tao khoe tao diệt bọn mày,
Mà mày nhâng nháo đọa đày thân tao.
Hồ hò hét cáo cấu cào,
Nhìn ai mà xót như bào ruột gan.
Đã chung gian khổ cùng chàng,
Cái dạ đá vàng mãn kiếp không thay.
Dù mày đe dọa mặc mày,
Không lơi tình nghia không lay lời thề.
Dù mày nanh vuốt gớm ghê,
Tao quyết một bề đòi gặp chồng tao.
Dù mày ngoan cố cách nào,
Tao vẫn tìm vào chia xớt âu lo.

Tháng 3-1976
ĐÃI TIỆC TRONG LAO
Bữa cơm một bát sao no?
Vớt đàn nòng nọc ăn cho đỡ thèm,
Đốt than mà nuớng cho mềm,
Bỏ thêm ớt hiểm để kềm mùi chua.
Em đi xuống rãnh mò cua,
Để anh nấu với me chua trên rừng.
Chua cay chát đắng đã từng,
Bùn lầy nuớc đọng ta đừng quên nhau.
Hôm qua tầm tã mưa ngâu,
Bọn anh bốn đứa vùi đầu suốt đêm.
Lươn kho gừng nhái gói nem,
Anh ngồi nhấm nháp nhớ em quá chừng!
Tay nâng miếng nhái chấm gừng,
Gừng cay nhái mặn ta đừng bỏ ngang.

Tháng 4-1977
CHUYỂN TÙ RA BẮC
Thu đi rồi lại đông sang,
Thiếp xót thương chàng tẩy não rừng sâu.
Tuần qua chàng chuyển đi đâu?
Để thiếp âu sầu ngó quẩn nhìn quanh.
Chàng như nai sữa ngon lành,
Cả trăm con cáo đang dành nhau ăn.
Thiếp như sầu riêng cỗi cằn,
Rớt vô bụi rậm lại văng ra vuờn.
Trách quân nham hiểm lật luờng,
Đẩy chàng ra Bắc hết đuờng thăm nuôi.
Quay về chạy nguợc chạy xuôi,
Lo đứng lo ngồi kiếm kế sinh nhai.
Bữa ăn lại nhớ tới ai,
Nuớc mắt tuôn dài dăm miếng qua loa.

BÀI CA THƯƠNG NHỚ
Cơm thương nhớ ai cơm rơi lả tả.
Nuớc thương nhớ ai nuớc đã đổ rồi.
Nồi thương nhớ ai mà nồi nghiêng ngả.
Bát thương nhớ ai bát xới còn vơi.
Mâm thương nhớ ai mâm ngồi chiếu vá.
Đũa thương nhớ ai đũa lệch từng đôi.
Canh thương nhớ ai canh chua vắng cá.
Thìa thương nhớ ai thìa ngã sứt môi.
Anh thương nhớ ai anh nhường em nhá.
Mẹ thương nhớ ai mẹ nuốt không trôi.
Ai thương nhớ ai ai hiền mang họa.
Nguời thương nhớ nguời khổ quá nguời ơi!

SAY RUỢU HOÀI CẢM
Ruợu kia nào có say nguời,
Hỡi nguời say ruợu chớ cuời rượu say!
Còn dư một nậm rượu này,
Kiếm anh chẳng đặng đưa cay một mình.
Nửa đêm tỉnh ruợu thình lình,
Căn phòng trống trải tâm tình nát tan.
Anh buồn có chốn thở than,
Em buồn như cọng nhang tàn thắp khuya.
Lệ rơi uớt má đầm đia,
Từ nay chồng vợ chia lìa đôi nơi.
Hòa-Bình, Bắc-Cạn xa vời,
Núi cao vực thẳm biết nguời có yên?
Con trai tới tuổi thanh niên,
Sẽ đi nghĩa vụ đánh Miên dẹp Lào.
Lòng đau ruột thắt như cào,
Nỗi lo niềm nhớ vút cao tận trời.

Tháng 3-1979
CÔ ĐƠN HOÀI CẢM
Nhạn về miền Bắc nhạn ơi!
Bao thủa nhạn hồi để én đợi trông.
Ba năm săn đón tin chồng,
Càng dò càng hỏi càng không biết gì.
Khi giam hãm lúc chuyển đi,
Lúc sang Bắc-Cạn lúc về Lạng-Sơn.
Nghiến răng mà nuốt tủi hờn,
Gồng mình mà chịu chớ sờn lòng son.
Bán nhà lo liệu cho con,
Vuợt biên sang Mỹ không còn sợ ai.
Một mình vò võ đêm dài,
Một thân cô phụ một đời bể dâu.
Vì sương cho núi bạc đầu,
Vì cơn gió thổi cho rầu rĩ hoa.
Tháng năm rồi cung trôi qua,
Đêm đau ngày khổ cung là tháng năm!

Tháng 1-1980
HỎA THIÊU HOÀI CẢM
Giữa mùa thiên hạ đón xuân,
Được tin chàng đã bỏ thân rừng già.
Thế là tròn vẹn xót xa,
Thế là rũ liệt đóa hoa cuối đường!
Còn đây chiếc nhẫn kim cương,
Bán đồ kỷ niệm mua xương chàng về.
Băng qua ngàn dậm sơn khê,
Mồ hoang cỏ úa ven lề vực sâu.
Tay châm ngọn lửa rầu rầu,
Khói đen vạch lối cho sầu vươn lên.
Cốt tro một hũ kề bên,
Lời thề vàng đá còn rền trong tai.
Lối về suối vắn lệ dài,
Rừng thiêng đã cuớp đi nguời trăm năm.
Heo may gió lộng căm căm,
Đuờng mòn gai góc chồn hăm cáo vờn.
Nín thinh nuốt giận là hơn,
Xác chàng một hũ căm hờn trên lưng.

Tháng 4-1980
VUỢT BIÊN HOÀI CẢM
Mùa này sóng ngủ gío ngừng,
Thuyền nhân tấp tểnh trông chừng biển đông.
Cốt tro đeo chắc ngang hông,
Tay ôm mồ chồng em vuợt trùng dương.
Nuớc non vẫn qúa thê lương,
Lòng dân chán chường nguội lạnh từ lâu.
Hồn thiêng chàng ở nơi đâu?
Hãy theo lên tầu vượt tuyến cùng em!
Biển ơi biển cứ êm êm!
Sóng ơi sóng cứ mềm mềm ru ta!
Gió ơi gió cứ là đà!
Thuyền ơi đừng ngán đường xa nhé thuyền!
Vừng tây lặn vừng đông lên,
Mưa thân tóc rối nắng quen vai gầy.
Hải âu thấp thoáng đâu đây,
Trông kià bác lái đang quay thuyền vào.
Chỉ tay bàn tán xôn xao,
Mừng mừng tủi tủi nghẹn ngào táp vô.
Thuyền nhân trút sạch âu lo,
Em thì ôm chặt cốt tro vào lòng.
Trả lời phỏng vấn mà xong,
Thì em mang đuợc mộ chồng theo con..

Cuối thu năm 1999
Con Cò.