Luợc truyện:
Thiếu-tá Ngụy đi tẩy não. Vợ bỏ con thơ theo tên thuợng si truớc kia là thư ký của chàng. Cô con ở 18 tuổi tần tảo nuôi 2 đứa con của cậu chủ và sau cùng kết duyên với chủ.
Những câu in thẳng là nguyên văn ca dao.
Tháng 8-1975
Buổi Thăm Nuôi Đầu Tiên
: “Cậu đi học tập mút mùa,
Cô chủ vui đùa chả nhớ cậu đâu,
Hoa đeo tai buớm gài đầu,
Tô son phơn phớt xịt dầu thơm thơm.
Cái anh thuợng si bờm xơm,
Buông lời giăng gió không gờm cậu sao?
Bẫy tình cô đã lọt vào,
Chồng còn chả thiết thiết nào đến con!
Mình tôi xuôi ngược hao mòn,
Muời tám tuổi tròn vai gánh nổi không?
Nguời ta đi ở lấy công,
Tôi đây đi ở còn trông nhiều bề:
Trông từ nhà nuớc trông đi,
Trông xem chủ nghĩa có gì hay ho,
Trông theo cô chủ dở trò,
Quên chồng cải tạo đi mò trai tơ.
Bỏ con miệng đói hững hờ,
Theo anh cách mạng nửa mùa cho cam*.
Trông tôi thân phận nguời làm,
Tay bồng tay bế chạy hàng chợ trưa.
Cuối tuần dành dụm tiền thừa,
Thăm nuôi cậu chủ cho vừa lòng son.
Tháng ngày lặn lội đuờng mòn,
Con tằm rút ruột đời còn khen chê.
Cầu cho cậu chủ hồi quê,
Mang con trả cậu tôi về phận tôi”.
Tháng 8-1979
Mãn Tù
: “Ô kìa cậu chủ về rồi!
Bưng cơm rót ruợu con mời cậu ăn.
Chiếu giuờng quần áo gối chăn,
Sẵn sàng tươm tất cậu nằm nghỉ ngơi.
Hai em vừa mới rong chơi,
Thuờng ngày ngoan ngoãn nghe lời dạy khuyên.
Bé Hoa tính nết nhu hiền,
Má lúm đồng tiền xinh thật là xinh.
Bé Cần trầm lặng tâm tình,
Học hành chăm chỉ thông minh hơn nguời.
Cả hai đều rất vui tươi,
Nói năng lễ độ miệng cười giống cha.
Còn như việc cửa việc nhà,
Tuy không dư giả nhưng mà đủ tiêu.
Bạc tìền còn lại không nhiều,
Hồi này buôn bán có chiều gay go:
Mấy ông cách mạng bày trò,
Tối ngày hợp tác hợp tò lôi thôi,
Một mớ rau một chỗ ngồi,
Cũng đòi bồi duỡng cũng coi môn bài,
Hợp tác xã chẳng bằng ai,
Con mà theo họ đói dài cả ba.
Đôi khi cô chủ ghé qua,
Thăm hai đứa nhỏ cho quà lai rai.
Cái anh thuợng si hãm tài,
Theo cô lẵng nhẵng làm oai liếc tình.
Dường như cô cũng sắp sinh,
Cái bụng chình ình con thấy mà ghê”.
Cậu rằng: “thật qúa ê chề!
Con nhà gia thế mà mê điếm đàng.
Lâm nguy mới rõ hèn sang,
Gặp cơn bĩ cực thấy vàng khác thau.
Bây giờ mới hiểu lòng nhau,
Khi xưa chủ tớ khác màu chẳng hay.
Cây cao thì gió càng lay,
Càng cao danh vọng càng dầy gian nan.
Mẫu nguời chất phác như nàng,
Cuờng quyền không ngán giầu sang không cần.
Thương ai thì biết xả than,
Cứu ai rút ruột mà lần thành tơ.
Dẫu xây chín đợt phù đồ,
Không bằng làm phúc giúp cho một nguời.
Từ nay thay bậc đổi ngôi,
Danh từ con, cậu xin thôi đừng dùng.
Mời em một chén ruợu nồng,
Anh xin đuợc nhận như chồng tương lai”
Rưng rưng ngấn lệ ngắn dài,
Tình trong đã thấm mặt ngoài còn e.
Tay nâng chén ruợu rụt rè,
Say sưa ánh mắt hả hê cõi lòng.
Để chàng yên tĩnh mơ mòng,
Buớc ra thu xếp việc trong việc ngoài.
Dẫn hai con tới gặp ai,
Một nhà phúc lộc một bài nghĩa nhân.
Trăng rằm trải xuống đầy sân,
Đèn mờ mờ chiếu đêm dần dần trôi.
Buông màn ru bé ngủ rồi,
Thấy chàng xúc đông vẫn ngồi trầm ngâm.
Rỉ tai nàng mới thì thầm:
” Mời chàng an nghỉ vô nằm ôm con”.
Lời chân thật nết vuông tròn,
Lung linh mắt biếc thon thon vai gầy.
Chăn đơn gối chiếc đêm nay,
Mà nghe ấm áp những ngày mai sau.
Tháng 9-1979
Đảm Đang
Vừng đông vừa độ ửng màu,
Thúng rau hũ mắm quẩy mau ra đuờng.
Khách hàng niềm nở khác thuờng,
Bảo nhau mua giúp dễ thương lạ lùng,
Mến nguời đôn hậu thủy chung,
Khinh ai bạc bẽo đường cùng lánh xa.
Ngày chạy chợ tối lo nhà,
Từ nay buôn bán xem ra đắt hàng,
Thay nghề bách hóa dễ dàng,
Khách quen hễ gặp mặt nàng là mua.
Tháng ngày xuông xẻ đong đưa,
Vốn riêng giờ đã dư thừa ăn tiêu.
Bàn Việc Tương Lai
Một ngày nắng dệt mây thêu,
Cùng chàng nghiêm chỉnh nói điều tương lai:
Vẫn là vuợt tuyến. Không sai!
Truợng phu hồ dễ nằm dài mãi đâu.
Nét quê đuợm vẻ u sầu,
Nín thinh chờ đợi cúi đầu lắng nghe.
Khuyên chàng quyết định mọi bề,
Tỏ tình vàng đá nguyện thề sắt son.
Sông hồ một giải con con,
Gặp cơn sóng gío chớ non tay chèo.
Trước Giờ Chia Tay
Đêm nay duới mảnh trăng treo,
Dòng đời cuồn cuộn dấu bèo chênh vênh.
Trùng dương chiếc lá lênh đênh,
Cơn buồn lắng đọng ngọn tình dâng cao.
Ngoan như buớm đậu cành đào,
Trong như nuớc suối chảy vào rêu xanh.
Ngày mai chàng sẽ khởi hành,
Mối duyên cầm sắt tác thành từ đây.
Đêm càng mỏng tình càng dầy,
Nói câu ân aí truớc ngày chia xa:
” Ra đi anh nhớ quê nhà
Nhớ rau muống luộc nhớ cà dầm tương
Con thơ nhờ cậy em thương.
Cũng chớ coi thuờng thân thể riêng em.
Bảo tồn hạnh phúc ấm êm,
Giữ màu xuân sắc cho thêm mặn nồng”
Nàng rằng:”Nghĩa vợ tình chồng
Quyết không xa mặt cách lòng như ai.
Trắng da vì bởi phấn giồi,
Da đen vì phải đứng ngồi chợ trưa.
Vì chàng em đội nắng mưa,
Vì con chẳng quản sớm trưa nhọc nhằn.
Cho dù thờì thế khó khăn,
Ví dù chờ đợi trăm năm không sờn.
Ra đi muôn dặm quan san,
Ngàn trùng sóng nuớc mong chàng bình yên”
Tháng 6-1981
Nhớ Nhung
Chàng như cánh én bay lên,
Thiếp như cây liễu mọc trên rừng già.
Sợ diều én đã bay xa,
Liễu thương liễu rủ sương sa ngậm ngùi.
Én sang nẻo ấy xa xôi,
Liễu rủ bên đồi nhớ liễu hay không?
Dù chưa nên vợ nên chồng,
Liễu vẫn một lòng én chả biết đâu.
Ve sầu ca hát vẫn sầu,
Kẻ chủ nguời hầu yêu vẫn là yêu.
Vắng chàng phố chợ tiêu điều,
Vắng đêm trăng tỏ vắng chiều mây trôi.
Những khi gió lộng mưa rơi,
Gian hàng ế ẩm chỗ ngồi buồn thiu.
Mặc ai mây nuớc dập dìu,
Lòng em một cõi điu hiu vắng chàng.
Tháng 3-1984
Đoàn Tụ
Một chiều ngõ dệt nắng vàng,
Bỗng nhiên cánh nhạn về mang tin mừng.
Thư dầy dầy lệ rưng rưng,
Hồ sơ đoàn tụ ký từng tờ xanh.
Gian hàng bán rẻ cho nhanh.
Căn nhà cách mạng dỗ dành tịch biên.
Hai con nhắc bố liền liền.
Phi cơ đáp xuống uu phiền bay đi.
Dìu con xuống bãi Ca-Li,
Ánh đèn lấp lánh khác gì sao sa.
Thấy chàng đứng giữa lối ra,
Tuởng chừng ảo mộng ngỡ là cơn mơ.
Ôm nhau mấy phút sững sờ,
Ba năm cách biệt không ngờ hôm nay.
Đuờng về tay chẳng rời tay,
Cửa nhà rực rỡ ngõ đầy hoa tươi.
Đêm nay chăn gối mỉm cuời,
Lầu tình rộng mở đón nguời tình chung.
Bướm khen hoa đẹp lạ lùng,
Hoa ru bướm đậu tưng bừng đêm xuân.
Chàng rằng:” tiên cảnh dưới trần
Tương lai em đó phúc phần anh đây”
Thương nhau nuớc mắt vơi đầy,
Yêu nhau thu cả trời mây vào lòng.
Hạnh Phúc
Sáu tuần chuẩn bị vừa xong,
Hôn nhân chàng muốn tơ hồng chứng minh.
Tiệc vui chàng mở linh đình,
Xe hoa áo cuới chụp hình quay phim.
Bạn bè thân thích ngắm nhìn,
Khen em như thể hoa xinh cõi trần.
Rỉ tai chàng giải thì thầm:
“Em là viên ngọc muôn phần trắng trong
Ngọc trong trong ở trong lòng
Ngọc này anh nhớ anh mong tháng ngày”.
Ruợu mừng em uống đêm nay,
Đầy vơi rồi lại vơi đầy đầy vơi,
Tới khi chả biết đất trời,
Chỉ nghe thoang thoảng mấy nhời thương yêu,
Chỉ nghe đàn sáo dặt dìu,
Hình như chàng đã nâng niu ẵm về.
Chìm trong giấc ngủ đê mê,
Em mơ em thấy em về Bồng Lai,
Cùng chàng sát cánh kề vai.
Xa xa có gã viết bài đề thơ.
Đời nguời chỉ một lần mơ,
Ngàn năm sống mãi trong thơ ái tình.
Đầu xuân năm 1999
Con Cò
*Cách mạng nửa mùa: những người trở cờ theo đuôì Việt Cộng sau ngày 30 tháng 4 năm 1975. Dân Ngụy gọi chúng là “cách mạng ba mươi”.
