Đêm ngày 03/04/2014, khi đang ngồi ở một quán cafe nhỏ, miên man nghe những bài ca buồn của nhạc Trịnh Công Sơn, bỗng chuông điện thoại reo vang. Bên kia bạn tôi thút thít: “Em ơi, Thầy Định vừa mới qua đời rồi.” Tôi buông điện thoại xuống, tay chân rụng rời và không tin nổi vào những gì mình vừa nghe. Vừa mới xem những hình ảnh Thầy rửa tội vào Đạo Thiên Chúa, vừa mới nghe tin Thầy tỉnh lại sau những ngày bất tỉnh, vậy mà… Vẫn biết bệnh tình Thầy đã rất yếu, với căn bệnh ung thư bao tử giai đoạn cuối đã di căn, mà sao vẫn nghẹn ngào rơi lệ…
Tiểu sử Thầy Đinh Đăng Định
Thầy Đinh Đăng Định sinh năm 1963, tại tỉnh Hải Dương.
Thầy là con thứ năm trong gia đình có 6 anh em. Thầy có vợ là cô Đặng Thị Dinh (SN 1962), hiện trú tại số nhà 214, đường Nơ Trang Long, khối 4 – thị trấn Kiến Đức – huyện Đăk R’Lấp – tỉnh Đăk Nông. Thầy Định có 03 con, lớn nhất sinh năm 1988, nhỏ nhất sinh năm 1995.
Quá trình hoạt động
- Từ nhỏ Thầy sống với bố mẹ đi học văn hóa tại xã Hiệp Hòa huyện Kinh Môn – tỉnh Hải Dương.
- Từ năm 1980 đến 1985 là sinh viên khoa Hóa, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội.
- Từ tháng 12/1985 đến 01/3/1988 là giáo viên trường Sỹ quan phòng hóa, thuộc Binh chủng Hóa học ở Sơn Tây – Hà Nội.
- Cuối năm 1988 đến 1991 công tác tại Nhà máy Supe phốt phát Lâm Thao – Vĩnh Phúc.
- Từ năm 1991 đến đầu năm 1994 công tác tại Nhà máy Supe phốt phát Long Thành – Đồng Nai.
- Từ đầu năm 1994 đến cuối giữa năm 1995 công tác tại Công ty sản xuất thuốc trừ sâu Kosvida ở Huyện Thuận An – Bình Dương.
- Từ 1995 đến 1998 công tác tại công ty sản xuất phân bón con cò ở huyện Bà Rịa – Vũng Tàu.
- Từ năm 1998 đến 2000 là giáo viên trường PTTH Bán công Bình Long (nay là trường THPT Nguyễn Huệ) huyện Bình Long – Bình Phước.
- Từ năm 2000 đến 2007 là giáo viên trường THPT Phạm Văn Đồng huyện Đăk R’Lấp.
- Từ 2007 đến ngày bị bắt là giáo viên trường THPT Lê Quý Đôn huyện Tuy Đức – Đăk Nông.
Giai đoạn Thầy bắt đầu lên tiếng
Từ đầu năm 2010 Thầy đã viết những bài đỏi hỏi đa nguyên, đa đảng cho đất nước Việt Nam. Thầy ký tên, thu thập chữ ký cho kiến nghị đòi dừng Dự án Bauxite. Thầy cũng có những bài viết phản đối việc nhà cầm quyền cho Trung Quốc khai thác bauxite tại Đăk Nông, gây nên những hiểm họa về môi trường, cũng như đe dọa an ninh quốc gia ở một vùng đất nhạy cảm như Tây Nguyên. Những tháng gần đây, những hiểm họa mà Thầy dự báo đã thành hiện thực khi TKV liên tục kêu ca về những thua lỗ, phải tính đến phương án hạ mức an toàn của các hồ chứa bùn đỏ để giảm chi phí, giảm thua lỗ…
Giai đoạn tạm giam, và xử án Thầy
Ngày 21/10/2011 Thầy Định bị bắt tạm giam tại trại tạm giam công an tỉnh Đăk Nông, trong khi tin từ Lybya xa xôi báo về sự sụp đổ của chế độ độc tài Gaddafi.
Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 9/8/2012, toà án tỉnh Đăk Nông đã tuyên án nhà giáo Đinh Đăng Định 6 năm tù giam về tội “Lợi dụng tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước”, hoạt động và tuyên truyền chống Nhà nước Việt Nam theo điều 88 Bộ Luật hình sự trong một phiên tòa không có luật sư bào chữa cho ông Định tham dự, bên trong phòng xử đa số là công an.
Phiên tòa phúc thẩm ngày 21/11/2012 (sau ngày hiến chương nhà giáo Việt Nam 1 ngày) tòa án tỉnh Đăk Nông y án đối với Thầy.
Giai đoạn Thầy phát bệnh
Sau vài tháng thụ án ở trại An Phước, thầy Định bắt đầu có triệu chứng đau dạ dày: nôn ói, xuất huyết, đau bụng, xuống ký, mệt mỏi tột độ v.v… Gia đình thầy đã làm đơn chạy xin khắp nơi cho thầy được khám bệnh và trị bệnh nhưng cán bộ trại giam vẫn làm lơ.
Hồi ngày 05/09/2013, ông Định cấp cứu tại bệnh viện 30 Tháng 4 Sài Gòn. Đến ngày 18/09, ông Định mổ cắt bỏ 3/4 dạ dày. Sau đó, bác sĩ cho biết, ông Định đang bị ung thư dạ dày
Mặc dù bị bệnh nan y, thầy Định vẫn phải thọ án và không được chữa trị đúng mức. Khi căn bịnh đã di căn, thầy vẫn chỉ được tiếp dung dịch và thức ăn lỏng, trong khi gia đinh vẫn phải trả tiền viện phí mỗi ngày. Ngoài ra quanh giường thầy còn có công an canh gác và máy quay phim đặt 24/24. Bạn bè không được vào thăm, còn gia đình vào thăm muốn chụp hình làm kỷ niệm cũng bị cấm đoán.
Giai đoạn “đặc xá” ?
Ngày 18/12/2013, các Đại sứ quán gửi thông cáo đến nhà cầm quyền yêu cầu phóng thích hoặc can thiệp chữa trị cho Thầy Đinh, nhưng nhà cầm quyền vẫn làm ngơ.
Ngày 15/02/2014 Thầy được hoãn thi hành án trong vòng 12 tháng vì bị ung thư dạ dày giai đoạn cuối. Tính đến ngày 15 thì Thầy đã thụ án được hơn 27 tháng tù giam.
Ngày 15/03/2014 gia đình ông, dù không phải là Kitô hữu, đã đến Đền Đức Mẹ Hằng Cứu giúp Sài Gòn nằm trên đường Kỳ Đồng tham dự một giờ Hành hương Đức Mẹ và một thánh lễ để cầu nguyện đặc biệt cho ông. Sau đó một ngày gia đình đưa ông bằng xe cấp cứu trở về quê nhà ở Đăk Nông.
Sáng ngày 21/03/2014, gia đình Thầy Đinh Đăng Định ở Đắk Nông nhận được thông báo Chủ tịch Nhà nước Trương Tấn Sang quyết định đặc xá cho tù nhân lương tâm Đinh Đăng Định, chiếu theo Điều 21 và Điều 22 Luật Đặc xá, công văn số 604/QĐ-CTN ngày 10/03/2014.
Tối ngày 21/3/2014 trả lời đài VOA sau khi nhận tin được đặc xá, Thầy Định chia sẻ: “Cảm tưởng của tôi, tôi thấy với cá nhân tôi được hoàn toàn tự do. Còn về ý nghĩa thực, cái lệnh này cũng không mang lại giá trị gì nữa cả bởi vì tôi cũng đã sắp sửa kiệt hết sức rồi.”
Những ngày cuối đời
Những ngày tháng cuối đời, Thầy định được rất nhiều bạn bè, anh chị em đấu tranh cho dân chủ nhân quyền từ khắp mọi miền đất nước đến thăm hỏi và động viên. Mặc dù sức khỏe Thầy đã rất yếu nhưng ỳ chí Thầy vẫn mong một Việt Nam tự do, dân chủ, nhân quyền.
Sáng ngày 03/04/2014 Linh mục Anton Lê Ngọc Thanh, Dòng Chúa Cứu Thế Sài Gòn đã làm lễ rửa tội, đón Thầy Định chính thức làm con cái của Thiên Chúa với tên thánh Phêrô Đinh Đăng Định.
21 giờ 35 phút tối 03/04/2014, Thầy Đinh Đăng Định trút hơi thở cuối cùng trong vòng tay của vợ và các con Thầy và thanh thản về với Thiên Chúa.
Thầy Định đã ra đi để lại cho đời sự tiếc thương vô hạn về một nhân cách lớn của một nhà giáo, nhà trí thức... Những di sản về tư tưởng đấu tranh cho tự do, dân chủ, và nhân quyền sẽ được kế thừa, phát huy cho đến muôn đời!
Châu Văn Thi (Danlambao)
